SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 25
Celina Arana Cañedo-Argüelles
Pediatra de Atención Primaria
CS Paseo Imperial, Madrid
celina.arana@salud.madrid.org
Julia Bustos Fonseca
UTILIZACIÓN DE
ANTIBIÓTICOS EN
LA GASTROENTERITIS
AGUDA
Formadores claves en el tratamiento de las enfermedades infecciosas en pediatría
2020
EPIDEMIOLOGÍA
Segunda causa de ingreso hospitalario no quirúrgico en Pediatría.
Tercera causa de consulta en Pediatría de Atención Primaria.
Importante causa de:
 Mortalidad en los países en desarrollo.
 Morbilidad y frecuentación de los Servicios Sanitarios en los
paísesdesarrollados.
ETIOLOGÍA
Menores de 1 año 1 – 4 años Mayores de 4 años
Rotavirus
Norovirus Adenovirus
Salmonella
Rotavirus
Norovirus Adenovirus
Salmonella
Campylobacter
Yersinia
Campylobacter
Salmonella Rotavirus
ESPGHAN 2008 JPGN 46:S81-S122
La gravedad de la GEA se relaciona de forma directa con el
agente etiológico.
Rotavirus es el responsable de los casos más graves.
Se analizan 729
coprocultivos
positivos
ORIENTACIÓN ETIOLÓGICASEGÚNLACLÍNICA
 Sospecha de origenviral:
 Edadmenor de 3años.
 Presenciade vómitos.
 Coexistencia de síntomas respiratorios.
 Deposiciones acuosas muy numerosas, sin sangre ni moco
ORIENTACIÓN ETIOLÓGICASEGÚNLACLÍNICA
 Sospecha de origen bacterianosi:
 Edadmayor de 3 años
 Ausenciade vómitos
 Deposiciones con sangreymoco
 Fiebre alta
 Afectación neurológica
DIAGNÓSTICOCLÍNICO
El coprocultivo no debe ser una exploraciónrutinaria:
 Escasorendimiento (30%)
 Indicado en:
 Inmunodeficiencias
 Diarreamuco-sanguinolenta
 Ingreso hospitalario
 Brote epidémico
 Diagnóstico dudoso
 Diarreaprolongada
Detección rápida antígeno Rotavirus/Adenovirus:
 Indicado en:
 Ingreso hospitalario
 Brotes en guarderías o institucionescerradas
GEAYUSORACIONALDEANTIBIÓTICOS
La GEA es un proceso habitualmente autolimitado.
El uso de antibióticos está contraindicado en algunos casos.
GEA Y ANTIMICROBIANOS:
TRATAMIENTO INICIAL EMPÍRICO
NO INDICADOexceptoen:
 Cuadros graves, sospecha de bacteriemia
 Menores de 3 meses
 Inmunodeficiencias y algunas enfermedades subyacentes (EII)
 Sospechafundada de algunas infecciones específicas
GEA Y ANTIMICROBIANOS:
TRATAMIENTO INICIAL EMPÍRICO
Si existieraindicación:
 Parenterales:
 Cefotaxima.
 Ceftriaxona.
 Orales:
 Macrólidos: Azitromicina: 10 mg/k/día 3 días
(Campylobacter, E.Coli, Salmonella, Shigella).
 TMP/SMX(Aeromonas, Yersinia,E. Coli)
 Cefixima (Shigella, Salmonella).
 Duración: 5- 7días
CAMPYLOBACTER
En lactantes pequeños la diarrea sanguinolenta puede ser la única
clínica
El dolor abdominal puede ser intenso (DD con la apendicitis y la
invaginación)
Primeraelección:
 Azitromicina (10mg/kg/día, 3días)
Alternativas:
 Eritromicina 30-50 mgr/kgr/día en 3-4 dosis, 5días.
 >8años: Doxiciclina 2-4 mgr/kgr/día, 1 o 2 dosis, 3-5días
SALMONELLA
Diferenciar S. Tifoideas (S. Typhi y Paratyphi) de las S. no
Tifoideas (SNT)
SNT causan 80% de los casos de Salmonellosis en humanos.
El tratamiento antibiótico prolonga el periodo de eliminación
del germen e induce el estado de portador
 Complicaciones extraintestinales: osteomielitis, artritis,meningitis,
neumonia
SALMONELLA
Siexiste indicación de tratamiento antibiótico:
 Primera elección: Ceftriaxona(50-100mg/kgr/día)
 Alternativas:
 Azitromicina (10mg/kg/día cada24h)
 Cefixima (8mgr(kgr/día cada12-24h)
 TMP/SMX(si sensible), (8mgr/kgr/día TMPcada12h)
 Ciprofloxacino si >12años: (20-30 mg/Kgr/díacada12h)
 Duración: 3-7 días(hasta 14 en inmunodeprimidos o cuadrosgraves)
SHIGELLA
Tratamiento antibiótico recomendado tras coprocultivo positivo o
ante una sospecha firme
Aumento de resistencias (TMP/SMX y Ampicilina) por lo que es
imprescindible conocer el patrón local de sensibilidad.
Primera elección:
 Parenteral: Ceftriaxona, (50 mgr/Kgr/día iv o im, 2-5 días)
 Oral: Azitromicina ( 12mg/kg/día primer día y 6 mgr/Kgr/día 4 días más)
Alternativas:
 Cefixima (8 mgr/kgr/día)
 Ciprofloxacino en > 12 años (20-30 mg/Kgr/día)
E.COLI
Varios serotipos implicados en la GEA:
 Productor de toxina Shigao Enterohemorrágico (EHEC).
 Enteropatógeno (EPEC).
 Enterotoxigénico (ETEC).
 Enteroinvasivo.
.
Se considera que el EHEC aumenta el riesgo de Síndrome hemolítico
urémico pero los antibióticos no modifican, o incluso
empeoran, elcurso de la enfermedad
E.COLI
El tratamiento antibiótico está indicado si curso
grave o prolongado en los casos producidos por
EPEC o ETEC ya que acorta el proceso.
 Elección: Azitromicina (10mg/kg/día, cada 24h, 3 días)
 Alternativas:
 Cefixima (8 mgr/kgr/día),
 TMP/SMX, si sensible (8mgr/kgr/día TMP cada 12h),
 Ciprofloxacino si >12años: (20-30 mg/Kgr/día cada12h).
 Duración 5-7 días.
DIARREADELVIAJERO
Afecta al 9 – 40% de los niños que viajan (vacaciones, trabajo,
inmigrantes).
Más grave en menores de 3 años.
Cuadro de diarrea inflamatoria a los 7 días de la partida.
PARÁSITOS
Giardias:
 8 – 10 % portadores sanos. Difícil comprobar su papel como agente
responsable del cuadro.
 Considerarlo en cuadros prolongados.
 Tratamiento:
• Primera elección: Metronidazol 15mgr/kgr/día en 3 dosis, 7 días.
• Alternativa: Nitazoxamida (no comercializada en España),Tinidazol,
Paramomicina
PARÁSITOS
Cryptosporidium:
 Frecuente en los dos primeros años de vida.
 Cuadro leve autolimitado en inmunocompotentes.
 No tratamiento. Nitazoxamida en casos
seleccionados
Entamoeba Hystolitica
 Disentería amebiana
 Tratamiento: Metronidazol 30-50mgr/kgr/día, en 3
dosis, 10 días
GEA: VALORACIÓN CLÍNICA.
LO IMPORTANTE ES:
La deshidratación es el principal riesgo de la GEA y refleja de
manera directa su gravedad.
La clasificación en subgrupos según el grado de deshidratación
es útil para orientar el tratamiento
(Evidencia I, recomendación A)
6 PILARES DE LA BUENA PRÁCTICA EN EL
TRATAMIENTO DE LA GEA (ESPGHAN 2001)
1. Rehidratación oral para corregir la deshidratación en 3-4 horas.
2. Uso de soluciones de rehidratación (SRO) hipotónicas (60 mmol/l de Na
y 74-111 mmol/l de glucosa).
3. Mantenimiento de la lactancia materna.
4. Realimentación precoz: reinicio sin restricciones de la alimentación
habitual tras 4 horas de rehidratación.
5. Prevención de la deshidratación posterior mediante suplementos de SRO
para compensar las pérdidas (10 ml/kg/deposición líquida).
6. No medicaciones innecesarias.
Sandhu BK for ESPGHAN. Practical Guidelines for the management of Gastroenteritis in children.J Pediatr Gastroenterol2001;33:S36-S39.
PROBIÓTICOS en la diarrea aguda en niños
PROBIÓTICO DOSIS NIVEL EVIDENCIA
/
RECOMENDACIÓ
N
Lactobacillus GG ≥ 1010 UFC/día (5-7 días) Baja / fuerte
Saccharomyces boulardii 250 -750 mgr/día (5-7 días) Baja / fuerte
L. Reuteri DSM17938 108 a 4x108 UFC/día (5-7
días)
Muy baja / débil
SzajewskaH.et al. ESPGHANworking group for probiotics and prebiotics. JPNG2014;58:531-39
GEA,
OTRASRECOMENDACIONES
¿Qué medidas higiénicas y de aislamiento son necesarias?
• Lavadode manos.
• Exclusión escolar:
• Hasta24 - 48h sin síntomas.
• Diarrea con moco y sangre.
• GEApor Shigella en <5 añosy E.coli EH:hasta 2 cultivos negativos
GASTROENTERITIS
¿Cuándo está indicado el ingreso en elhospital?
◦ Shock.
◦ Deshidratación severa.Síntomas neurológicos.
◦ Vómitos persistentes.
◦ Fallo de la rehidratación oral.
◦ Falta de cuidadores adecuados en el domicilio.
◦ Sospechaquirúrgica.
REFERENCIAS RECOMENDADAS
Alfredo Guarino et al. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and
Nutrition/European Society for Pediatric Infectious Diseases Evidence-Based Guidelines
for the Management of Acute Gastroenteritis in Children in Europe: Update 2014. JPGN
2014;59: 132–152.
Andi L. Shane et al. 2017 IDSA Guidelines for the Diagnosis and Management of Infectious
Diarrhea. CID 2017;65:e45-80
FlorezID, Veroniki A-A, Al Khalifah R, Yepes-Nuñez JJ, Sierra JM, Vernooij RWM, et al.
(2018) Comparative effectiveness and safety of interventions for acute diarrhea and
gastroenteritis in children: A systematic review and network metaanalysis. PLoS ONE
13(12): e0207701
NICE Pathway. Diarrhoea and vomiting in children overview. last updated: 10
January 2019. https://pathways.nice.org.uk/pathways/diarrhoea-and-vomiting-in-children
Juanes de Toledo B, Martín Masot R. Dudas sobre la eficacia de Lactobacillus rhamnosus
GG en la gastroenteritis aguda. Evid Pediatr. 2019;15:2.
Guía ABE: http://www.guia-abe.es

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Itu infeccion de tracto urinario pediatria
Itu infeccion de tracto urinario pediatriaItu infeccion de tracto urinario pediatria
Itu infeccion de tracto urinario pediatriaAlexis R. Leon Melendez
 
Sindrome febril pediatria
Sindrome febril pediatriaSindrome febril pediatria
Sindrome febril pediatriamario guerra
 
Glomerulonefritis aguda post infecciosa
Glomerulonefritis aguda post infecciosaGlomerulonefritis aguda post infecciosa
Glomerulonefritis aguda post infecciosaAlexandra Freire
 
Infecciones ORL y respiratorias en Pediatría
Infecciones ORL y respiratorias en PediatríaInfecciones ORL y respiratorias en Pediatría
Infecciones ORL y respiratorias en PediatríaCentro de Salud El Greco
 
Sindrome nefrótico en Pediatria
Sindrome nefrótico en PediatriaSindrome nefrótico en Pediatria
Sindrome nefrótico en PediatriaSoledad Gutiérrez
 
Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0
Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0
Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0MAHINOJOSA45
 
Infecciones urinarias en pediatria
Infecciones urinarias en pediatria Infecciones urinarias en pediatria
Infecciones urinarias en pediatria leticia arellano
 
Exantema subito y eritema infeccioso
Exantema subito y eritema infecciosoExantema subito y eritema infeccioso
Exantema subito y eritema infecciosoJuan Meza López
 
Síndrome Febril (pediatría)
Síndrome Febril (pediatría)Síndrome Febril (pediatría)
Síndrome Febril (pediatría)José Acuña
 

La actualidad más candente (20)

Itu infeccion de tracto urinario pediatria
Itu infeccion de tracto urinario pediatriaItu infeccion de tracto urinario pediatria
Itu infeccion de tracto urinario pediatria
 
Sindrome febril pediatria
Sindrome febril pediatriaSindrome febril pediatria
Sindrome febril pediatria
 
Glomerulonefritis aguda post infecciosa
Glomerulonefritis aguda post infecciosaGlomerulonefritis aguda post infecciosa
Glomerulonefritis aguda post infecciosa
 
Fiebre tifoidea
Fiebre tifoideaFiebre tifoidea
Fiebre tifoidea
 
Infecciones ORL y respiratorias en Pediatría
Infecciones ORL y respiratorias en PediatríaInfecciones ORL y respiratorias en Pediatría
Infecciones ORL y respiratorias en Pediatría
 
Sindrome nefrótico en Pediatria
Sindrome nefrótico en PediatriaSindrome nefrótico en Pediatria
Sindrome nefrótico en Pediatria
 
Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0
Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0
Sepsis neonatal 07. 2020 v3.0
 
Tos ferina y síndrome coqueluchoide
Tos ferina y síndrome  coqueluchoideTos ferina y síndrome  coqueluchoide
Tos ferina y síndrome coqueluchoide
 
Infecciones urinarias en pediatria
Infecciones urinarias en pediatria Infecciones urinarias en pediatria
Infecciones urinarias en pediatria
 
ITU en pediatria
ITU  en pediatria ITU  en pediatria
ITU en pediatria
 
Exantema subito y eritema infeccioso
Exantema subito y eritema infecciosoExantema subito y eritema infeccioso
Exantema subito y eritema infeccioso
 
Purpura Trombocitopenica Trombotica
Purpura Trombocitopenica TromboticaPurpura Trombocitopenica Trombotica
Purpura Trombocitopenica Trombotica
 
Escarlatina
EscarlatinaEscarlatina
Escarlatina
 
Neumonia adquirida en la comunidad pediátrica
Neumonia adquirida en la comunidad pediátrica Neumonia adquirida en la comunidad pediátrica
Neumonia adquirida en la comunidad pediátrica
 
Faringitis aguda
Faringitis agudaFaringitis aguda
Faringitis aguda
 
Síndrome Febril (pediatría)
Síndrome Febril (pediatría)Síndrome Febril (pediatría)
Síndrome Febril (pediatría)
 
Sepsis neonatal
Sepsis neonatalSepsis neonatal
Sepsis neonatal
 
Faringoamigdalitis aguda
Faringoamigdalitis agudaFaringoamigdalitis aguda
Faringoamigdalitis aguda
 
Dengue pediatria
Dengue pediatriaDengue pediatria
Dengue pediatria
 
Infecciones Oportunistas VIH
Infecciones Oportunistas VIHInfecciones Oportunistas VIH
Infecciones Oportunistas VIH
 

Similar a PROA Pediatria AP: Gastroenteritis aguda

Leptospirosis y Shiguella pediatria
Leptospirosis y Shiguella pediatriaLeptospirosis y Shiguella pediatria
Leptospirosis y Shiguella pediatriaDra. Del Jesús
 
Faringitis aguda
Faringitis agudaFaringitis aguda
Faringitis agudaclarabs
 
fiebretifoideaecuyog-180311120427.pdf
fiebretifoideaecuyog-180311120427.pdffiebretifoideaecuyog-180311120427.pdf
fiebretifoideaecuyog-180311120427.pdfRoyerNarro
 
fiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptx
fiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptxfiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptx
fiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptxKevinTineoMedina
 
infección por helicobacter pylori
infección por helicobacter pyloriinfección por helicobacter pylori
infección por helicobacter pyloriMariola Monterde
 
Hospital provincial docente ambato bien
Hospital provincial docente ambato bienHospital provincial docente ambato bien
Hospital provincial docente ambato bienJoel Diaz
 
Tratamiento De La Tuberculosis 1
Tratamiento De La Tuberculosis 1Tratamiento De La Tuberculosis 1
Tratamiento De La Tuberculosis 1elgrupo13
 
4. tratamiento de la tuberculosis 1
4. tratamiento de la tuberculosis 14. tratamiento de la tuberculosis 1
4. tratamiento de la tuberculosis 1Mocte Salaiza
 
Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]
Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]
Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]Arturo Zapata
 
parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL
parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL
parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL AndersonJoelRamirezC
 
salmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquez
salmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquezsalmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquez
salmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquezVictorRodolfoMarquez
 

Similar a PROA Pediatria AP: Gastroenteritis aguda (20)

Fiebre Tifoidea
Fiebre TifoideaFiebre Tifoidea
Fiebre Tifoidea
 
Leptospirosis y Shiguella pediatria
Leptospirosis y Shiguella pediatriaLeptospirosis y Shiguella pediatria
Leptospirosis y Shiguella pediatria
 
Faringitis aguda
Faringitis agudaFaringitis aguda
Faringitis aguda
 
fiebretifoideaecuyog-180311120427.pdf
fiebretifoideaecuyog-180311120427.pdffiebretifoideaecuyog-180311120427.pdf
fiebretifoideaecuyog-180311120427.pdf
 
fiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptx
fiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptxfiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptx
fiebretifoideaecuyog-18031112042778.pptx
 
infección por helicobacter pylori
infección por helicobacter pyloriinfección por helicobacter pylori
infección por helicobacter pylori
 
Tratamiento parasitario y dosificacion
Tratamiento parasitario y dosificacion Tratamiento parasitario y dosificacion
Tratamiento parasitario y dosificacion
 
Hospital provincial docente ambato bien
Hospital provincial docente ambato bienHospital provincial docente ambato bien
Hospital provincial docente ambato bien
 
Tratamiento De La Tuberculosis 1
Tratamiento De La Tuberculosis 1Tratamiento De La Tuberculosis 1
Tratamiento De La Tuberculosis 1
 
4. tratamiento de la tuberculosis 1
4. tratamiento de la tuberculosis 14. tratamiento de la tuberculosis 1
4. tratamiento de la tuberculosis 1
 
Tricocefalosis y enterobiasis
Tricocefalosis y enterobiasisTricocefalosis y enterobiasis
Tricocefalosis y enterobiasis
 
Tuberculosis Guia , epidemiologia y tratamiento
Tuberculosis Guia , epidemiologia y tratamiento Tuberculosis Guia , epidemiologia y tratamiento
Tuberculosis Guia , epidemiologia y tratamiento
 
Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]
Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]
Manejo terapeutico de infecciones gastrointestinales y abdominales[1]
 
Salmonelosis
SalmonelosisSalmonelosis
Salmonelosis
 
Toxoplasmosis congénita
Toxoplasmosis congénitaToxoplasmosis congénita
Toxoplasmosis congénita
 
Salmonelosis
SalmonelosisSalmonelosis
Salmonelosis
 
parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL
parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL
parasitologia CON TERMINOS EN LA AMEBIASIS INTESTINAL
 
Parasitosis
ParasitosisParasitosis
Parasitosis
 
salmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquez
salmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquezsalmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquez
salmonelosis en pediatria. victor rodolfo marquez
 
14 Parasitosis
14 Parasitosis14 Parasitosis
14 Parasitosis
 

Más de Pediatria-DASE

PROA Pediatria AP: Infecciones de piel
PROA Pediatria AP: Infecciones de pielPROA Pediatria AP: Infecciones de piel
PROA Pediatria AP: Infecciones de pielPediatria-DASE
 
PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)
PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)
PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)Pediatria-DASE
 
PROA Pediatría AP: Introducción
PROA Pediatría AP: IntroducciónPROA Pediatría AP: Introducción
PROA Pediatría AP: IntroducciónPediatria-DASE
 
PROA Pediatría AP: ITU
PROA Pediatría AP: ITUPROA Pediatría AP: ITU
PROA Pediatría AP: ITUPediatria-DASE
 
PROA Pediatria AP: Infecciones ORL
PROA Pediatria AP: Infecciones ORLPROA Pediatria AP: Infecciones ORL
PROA Pediatria AP: Infecciones ORLPediatria-DASE
 
Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)
Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)
Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)Pediatria-DASE
 
La enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención Primaria
La enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención PrimariaLa enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención Primaria
La enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención PrimariaPediatria-DASE
 
Nefrología Pediátrica
Nefrología PediátricaNefrología Pediátrica
Nefrología PediátricaPediatria-DASE
 
Tuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de Chagas
Tuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de ChagasTuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de Chagas
Tuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de ChagasPediatria-DASE
 
TOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVA
TOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVATOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVA
TOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVAPediatria-DASE
 
Intolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiaca
Intolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiacaIntolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiaca
Intolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiacaPediatria-DASE
 
Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2
Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2
Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2Pediatria-DASE
 
Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2
Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2
Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2Pediatria-DASE
 
Psicofarmacología en pediatría
Psicofarmacología en pediatríaPsicofarmacología en pediatría
Psicofarmacología en pediatríaPediatria-DASE
 
Adenitis crónicas en pediatría
Adenitis crónicas en pediatríaAdenitis crónicas en pediatría
Adenitis crónicas en pediatríaPediatria-DASE
 

Más de Pediatria-DASE (20)

PROA Pediatria AP: Infecciones de piel
PROA Pediatria AP: Infecciones de pielPROA Pediatria AP: Infecciones de piel
PROA Pediatria AP: Infecciones de piel
 
PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)
PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)
PROA Pediatría AP: NAC (Neumonía Adquirida en la Comunidad)
 
PROA Pediatría AP: Introducción
PROA Pediatría AP: IntroducciónPROA Pediatría AP: Introducción
PROA Pediatría AP: Introducción
 
PROA Pediatría AP: ITU
PROA Pediatría AP: ITUPROA Pediatría AP: ITU
PROA Pediatría AP: ITU
 
PROA Pediatria AP: Infecciones ORL
PROA Pediatria AP: Infecciones ORLPROA Pediatria AP: Infecciones ORL
PROA Pediatria AP: Infecciones ORL
 
Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)
Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)
Sesion conjunta HIL-AP: tuberculosis (abril 2019)
 
Digestivo infantil
Digestivo infantilDigestivo infantil
Digestivo infantil
 
Caso clínico
Caso clínicoCaso clínico
Caso clínico
 
Neuropediatría
NeuropediatríaNeuropediatría
Neuropediatría
 
La enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención Primaria
La enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención PrimariaLa enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención Primaria
La enfermedad meningocócica y su prevención desde Atención Primaria
 
Nefrología Pediátrica
Nefrología PediátricaNefrología Pediátrica
Nefrología Pediátrica
 
Caso clínico
Caso clínicoCaso clínico
Caso clínico
 
TEA
TEATEA
TEA
 
Tuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de Chagas
Tuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de ChagasTuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de Chagas
Tuberculosis, transmisión vertical del VIH y enfermedad de Chagas
 
TOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVA
TOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVATOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVA
TOS CRÓNICA/ APNEA OBSTRUCTIVA
 
Intolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiaca
Intolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiacaIntolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiaca
Intolerancia a la lactosa. Sensibilidad al gluten no celiaca
 
Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2
Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2
Sesión Coordinacion Pediatria AP-HIL Enero 2017 Digestivo 2/2
 
Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2
Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2
Sesión Coordinación Pediatría AP-HIL: Enero 2017, Digestivo 1/2
 
Psicofarmacología en pediatría
Psicofarmacología en pediatríaPsicofarmacología en pediatría
Psicofarmacología en pediatría
 
Adenitis crónicas en pediatría
Adenitis crónicas en pediatríaAdenitis crónicas en pediatría
Adenitis crónicas en pediatría
 

Último

cama ocupada.pptx espero les sirva para sus
cama ocupada.pptx espero les sirva para suscama ocupada.pptx espero les sirva para sus
cama ocupada.pptx espero les sirva para susPieroSanchez20
 
Tejido Epitelial medicina (1)-compactado.pdf
Tejido Epitelial medicina  (1)-compactado.pdfTejido Epitelial medicina  (1)-compactado.pdf
Tejido Epitelial medicina (1)-compactado.pdfbrunadireisuninter
 
PARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar II
PARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar IIPARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar II
PARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar IIgeraldinagutierrez81
 
100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...
100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...
100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...ag5345936
 
anatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdf
anatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdfanatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdf
anatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdfhelenaosouza
 
IMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdf
IMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdfIMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdf
IMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdfLucianaGuimares30
 
La prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docx
La prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docxLa prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docx
La prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docxAbraham Humphreys
 
Examen fisico del Recien nacido Peru.pptx
Examen fisico del Recien nacido Peru.pptxExamen fisico del Recien nacido Peru.pptx
Examen fisico del Recien nacido Peru.pptxBrandonMendivilEscan
 

Último (8)

cama ocupada.pptx espero les sirva para sus
cama ocupada.pptx espero les sirva para suscama ocupada.pptx espero les sirva para sus
cama ocupada.pptx espero les sirva para sus
 
Tejido Epitelial medicina (1)-compactado.pdf
Tejido Epitelial medicina  (1)-compactado.pdfTejido Epitelial medicina  (1)-compactado.pdf
Tejido Epitelial medicina (1)-compactado.pdf
 
PARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar II
PARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar IIPARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar II
PARASITOSIS INTESTINAL en Pediatría, Enfermería y Familiar II
 
100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...
100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...
100^ safe in Dubai%)( UAE))((☎️^+971[563[407[584[** *)) Abortion Pills for Sa...
 
anatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdf
anatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdfanatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdf
anatomia-funcional-del-suelo-pelvico - Copia.pdf
 
IMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdf
IMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdfIMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdf
IMPRIMIR - HERNIAS. RESUMO UNIVERSIDADEpdf
 
La prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docx
La prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docxLa prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docx
La prevención en trabajos con riesgo de exposición al ruido.docx
 
Examen fisico del Recien nacido Peru.pptx
Examen fisico del Recien nacido Peru.pptxExamen fisico del Recien nacido Peru.pptx
Examen fisico del Recien nacido Peru.pptx
 

PROA Pediatria AP: Gastroenteritis aguda

  • 1. Celina Arana Cañedo-Argüelles Pediatra de Atención Primaria CS Paseo Imperial, Madrid celina.arana@salud.madrid.org Julia Bustos Fonseca UTILIZACIÓN DE ANTIBIÓTICOS EN LA GASTROENTERITIS AGUDA Formadores claves en el tratamiento de las enfermedades infecciosas en pediatría 2020
  • 2. EPIDEMIOLOGÍA Segunda causa de ingreso hospitalario no quirúrgico en Pediatría. Tercera causa de consulta en Pediatría de Atención Primaria. Importante causa de:  Mortalidad en los países en desarrollo.  Morbilidad y frecuentación de los Servicios Sanitarios en los paísesdesarrollados.
  • 3. ETIOLOGÍA Menores de 1 año 1 – 4 años Mayores de 4 años Rotavirus Norovirus Adenovirus Salmonella Rotavirus Norovirus Adenovirus Salmonella Campylobacter Yersinia Campylobacter Salmonella Rotavirus ESPGHAN 2008 JPGN 46:S81-S122 La gravedad de la GEA se relaciona de forma directa con el agente etiológico. Rotavirus es el responsable de los casos más graves.
  • 5. ORIENTACIÓN ETIOLÓGICASEGÚNLACLÍNICA  Sospecha de origenviral:  Edadmenor de 3años.  Presenciade vómitos.  Coexistencia de síntomas respiratorios.  Deposiciones acuosas muy numerosas, sin sangre ni moco
  • 6. ORIENTACIÓN ETIOLÓGICASEGÚNLACLÍNICA  Sospecha de origen bacterianosi:  Edadmayor de 3 años  Ausenciade vómitos  Deposiciones con sangreymoco  Fiebre alta  Afectación neurológica
  • 7. DIAGNÓSTICOCLÍNICO El coprocultivo no debe ser una exploraciónrutinaria:  Escasorendimiento (30%)  Indicado en:  Inmunodeficiencias  Diarreamuco-sanguinolenta  Ingreso hospitalario  Brote epidémico  Diagnóstico dudoso  Diarreaprolongada Detección rápida antígeno Rotavirus/Adenovirus:  Indicado en:  Ingreso hospitalario  Brotes en guarderías o institucionescerradas
  • 8. GEAYUSORACIONALDEANTIBIÓTICOS La GEA es un proceso habitualmente autolimitado. El uso de antibióticos está contraindicado en algunos casos.
  • 9. GEA Y ANTIMICROBIANOS: TRATAMIENTO INICIAL EMPÍRICO NO INDICADOexceptoen:  Cuadros graves, sospecha de bacteriemia  Menores de 3 meses  Inmunodeficiencias y algunas enfermedades subyacentes (EII)  Sospechafundada de algunas infecciones específicas
  • 10. GEA Y ANTIMICROBIANOS: TRATAMIENTO INICIAL EMPÍRICO Si existieraindicación:  Parenterales:  Cefotaxima.  Ceftriaxona.  Orales:  Macrólidos: Azitromicina: 10 mg/k/día 3 días (Campylobacter, E.Coli, Salmonella, Shigella).  TMP/SMX(Aeromonas, Yersinia,E. Coli)  Cefixima (Shigella, Salmonella).  Duración: 5- 7días
  • 11. CAMPYLOBACTER En lactantes pequeños la diarrea sanguinolenta puede ser la única clínica El dolor abdominal puede ser intenso (DD con la apendicitis y la invaginación) Primeraelección:  Azitromicina (10mg/kg/día, 3días) Alternativas:  Eritromicina 30-50 mgr/kgr/día en 3-4 dosis, 5días.  >8años: Doxiciclina 2-4 mgr/kgr/día, 1 o 2 dosis, 3-5días
  • 12. SALMONELLA Diferenciar S. Tifoideas (S. Typhi y Paratyphi) de las S. no Tifoideas (SNT) SNT causan 80% de los casos de Salmonellosis en humanos. El tratamiento antibiótico prolonga el periodo de eliminación del germen e induce el estado de portador  Complicaciones extraintestinales: osteomielitis, artritis,meningitis, neumonia
  • 13. SALMONELLA Siexiste indicación de tratamiento antibiótico:  Primera elección: Ceftriaxona(50-100mg/kgr/día)  Alternativas:  Azitromicina (10mg/kg/día cada24h)  Cefixima (8mgr(kgr/día cada12-24h)  TMP/SMX(si sensible), (8mgr/kgr/día TMPcada12h)  Ciprofloxacino si >12años: (20-30 mg/Kgr/díacada12h)  Duración: 3-7 días(hasta 14 en inmunodeprimidos o cuadrosgraves)
  • 14. SHIGELLA Tratamiento antibiótico recomendado tras coprocultivo positivo o ante una sospecha firme Aumento de resistencias (TMP/SMX y Ampicilina) por lo que es imprescindible conocer el patrón local de sensibilidad. Primera elección:  Parenteral: Ceftriaxona, (50 mgr/Kgr/día iv o im, 2-5 días)  Oral: Azitromicina ( 12mg/kg/día primer día y 6 mgr/Kgr/día 4 días más) Alternativas:  Cefixima (8 mgr/kgr/día)  Ciprofloxacino en > 12 años (20-30 mg/Kgr/día)
  • 15. E.COLI Varios serotipos implicados en la GEA:  Productor de toxina Shigao Enterohemorrágico (EHEC).  Enteropatógeno (EPEC).  Enterotoxigénico (ETEC).  Enteroinvasivo. . Se considera que el EHEC aumenta el riesgo de Síndrome hemolítico urémico pero los antibióticos no modifican, o incluso empeoran, elcurso de la enfermedad
  • 16. E.COLI El tratamiento antibiótico está indicado si curso grave o prolongado en los casos producidos por EPEC o ETEC ya que acorta el proceso.  Elección: Azitromicina (10mg/kg/día, cada 24h, 3 días)  Alternativas:  Cefixima (8 mgr/kgr/día),  TMP/SMX, si sensible (8mgr/kgr/día TMP cada 12h),  Ciprofloxacino si >12años: (20-30 mg/Kgr/día cada12h).  Duración 5-7 días.
  • 17. DIARREADELVIAJERO Afecta al 9 – 40% de los niños que viajan (vacaciones, trabajo, inmigrantes). Más grave en menores de 3 años. Cuadro de diarrea inflamatoria a los 7 días de la partida.
  • 18. PARÁSITOS Giardias:  8 – 10 % portadores sanos. Difícil comprobar su papel como agente responsable del cuadro.  Considerarlo en cuadros prolongados.  Tratamiento: • Primera elección: Metronidazol 15mgr/kgr/día en 3 dosis, 7 días. • Alternativa: Nitazoxamida (no comercializada en España),Tinidazol, Paramomicina
  • 19. PARÁSITOS Cryptosporidium:  Frecuente en los dos primeros años de vida.  Cuadro leve autolimitado en inmunocompotentes.  No tratamiento. Nitazoxamida en casos seleccionados Entamoeba Hystolitica  Disentería amebiana  Tratamiento: Metronidazol 30-50mgr/kgr/día, en 3 dosis, 10 días
  • 20. GEA: VALORACIÓN CLÍNICA. LO IMPORTANTE ES: La deshidratación es el principal riesgo de la GEA y refleja de manera directa su gravedad. La clasificación en subgrupos según el grado de deshidratación es útil para orientar el tratamiento (Evidencia I, recomendación A)
  • 21. 6 PILARES DE LA BUENA PRÁCTICA EN EL TRATAMIENTO DE LA GEA (ESPGHAN 2001) 1. Rehidratación oral para corregir la deshidratación en 3-4 horas. 2. Uso de soluciones de rehidratación (SRO) hipotónicas (60 mmol/l de Na y 74-111 mmol/l de glucosa). 3. Mantenimiento de la lactancia materna. 4. Realimentación precoz: reinicio sin restricciones de la alimentación habitual tras 4 horas de rehidratación. 5. Prevención de la deshidratación posterior mediante suplementos de SRO para compensar las pérdidas (10 ml/kg/deposición líquida). 6. No medicaciones innecesarias. Sandhu BK for ESPGHAN. Practical Guidelines for the management of Gastroenteritis in children.J Pediatr Gastroenterol2001;33:S36-S39.
  • 22. PROBIÓTICOS en la diarrea aguda en niños PROBIÓTICO DOSIS NIVEL EVIDENCIA / RECOMENDACIÓ N Lactobacillus GG ≥ 1010 UFC/día (5-7 días) Baja / fuerte Saccharomyces boulardii 250 -750 mgr/día (5-7 días) Baja / fuerte L. Reuteri DSM17938 108 a 4x108 UFC/día (5-7 días) Muy baja / débil SzajewskaH.et al. ESPGHANworking group for probiotics and prebiotics. JPNG2014;58:531-39
  • 23. GEA, OTRASRECOMENDACIONES ¿Qué medidas higiénicas y de aislamiento son necesarias? • Lavadode manos. • Exclusión escolar: • Hasta24 - 48h sin síntomas. • Diarrea con moco y sangre. • GEApor Shigella en <5 añosy E.coli EH:hasta 2 cultivos negativos
  • 24. GASTROENTERITIS ¿Cuándo está indicado el ingreso en elhospital? ◦ Shock. ◦ Deshidratación severa.Síntomas neurológicos. ◦ Vómitos persistentes. ◦ Fallo de la rehidratación oral. ◦ Falta de cuidadores adecuados en el domicilio. ◦ Sospechaquirúrgica.
  • 25. REFERENCIAS RECOMENDADAS Alfredo Guarino et al. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/European Society for Pediatric Infectious Diseases Evidence-Based Guidelines for the Management of Acute Gastroenteritis in Children in Europe: Update 2014. JPGN 2014;59: 132–152. Andi L. Shane et al. 2017 IDSA Guidelines for the Diagnosis and Management of Infectious Diarrhea. CID 2017;65:e45-80 FlorezID, Veroniki A-A, Al Khalifah R, Yepes-Nuñez JJ, Sierra JM, Vernooij RWM, et al. (2018) Comparative effectiveness and safety of interventions for acute diarrhea and gastroenteritis in children: A systematic review and network metaanalysis. PLoS ONE 13(12): e0207701 NICE Pathway. Diarrhoea and vomiting in children overview. last updated: 10 January 2019. https://pathways.nice.org.uk/pathways/diarrhoea-and-vomiting-in-children Juanes de Toledo B, Martín Masot R. Dudas sobre la eficacia de Lactobacillus rhamnosus GG en la gastroenteritis aguda. Evid Pediatr. 2019;15:2. Guía ABE: http://www.guia-abe.es

Notas del editor

  1. Fiebre elevada, tenesmo y diarrea abundante y acuosa inicial; tras 24-48 horas la fiebre desciende y aparece una diarrea disenteriforme de poco volumen en número muy elevado, con sangre y moco, dolor abdominal y tenesmo. La manifestación extraabdominal más frecuente es la afectación del SNC (convulsiones, cefalea, meningismo). La infección suele autolimitarse en una semana, incluso sin tratamiento antibiótico. El estado de portador suele desaparecer en las primeras 4 semanas
  2. SHU: Causa más frecuente de Insuficiencia renal aguda en pediatría