SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 164
Abordaje del paciente
Intoxicado
Reglas de Oro en Toxicología
• Tratar al paciente NO al tóxico
• Proporcionar medidas de apoyo
• NO DAÑAR: Riesgo vs beneficio de
intervención
Toxíndrome
• Grupo de signos y síntomas que
consistentemente resultan de un tóxico
• Manifestaciones más comúnmente encontradas
para determinadas intoxicaciones (no todas)
• Orientan al diagnóstico
• Casi siempre combinaciones de signos y
síntomas y no toxíndromes puros
Evaluación inicial: 10
puntos para integrar
toxíndromes
1. Frecuencia cardíaca
2. Frecuencia
respiratoria
3. Tensión arterial
4. Temperatura
5. Pupilas
6. Piel
7. Mucosas
8. Peristalsis
9. Retención urinaria
10. Neurológico
Toxíndromes
• Simpaticomimético (adrenalina)
• Anticolinérgico ( acetilcolina)
• Colinérgico ( acetilcolina)
• Sedante-hipnótico – GABA, glicina
• Opioide – receptores opioides
Toxíndromes
• Simpaticomimético
• Anticolinérgico
• Colinérgico
• Sedante-hipnótico
• Opioide
Liberación catecolaminas (adrenalina)
= toxíndrome simpaticomimético
• Activación del sistema simpático
– Estimulación alfa-adrenérgica: α
= vasoconstricción
– Estimulación beta-adrenérgica: β1
= taquicardia
β2 = vasodilatación
Simpaticomiméticos
∀ FC
∀ FR
∀ TA
∀ Temp (>40°C)
• Midriasis (responde luz)
• Diaforesis
• Mucosas húmedas
∀ Peristalsis
• No hay retención urinaria
• Agitación, temblor, convulsiones
Simpaticomiméticos
• Cocaína, crack
• Anfetaminas (éxtasis)
• Metanfetaminas
(cristal)
• Salbutamol
• Pseudoefedrina
• Cafeína
• Teofilina, aminofilina
• Metilfenidato (Ritalin)
Toxíndrome anticolinérgico
vs colinérgico (acetilcolina)
• Neurotransmisor en sinapsis colinérgicas
• Liberado de terminales pre y posganglionares
de neuronas parasimpáticas
• Estimula neuronas nicotínicas y muscarínicas
• Hidrolizada a ácido acético y
colina por acetilcolinesterasa
Anticolinérgico
acetilcolina
∀ FC
∀ FR
∀ TA
∀ Temperatura
• Midriasis (no responde)
• Ausencia sudor, rubicundez
• Mucosas secas
• Disminución peristalsis, íleo
• Retención urinaria
• Agitación, alucinaciones, convulsiones
Anticolinérgicos
• ATROPINA
• Antihistamínicos
• Antipsicóticos
• Antiparkinsonianos
• Antidepresivos tricíclicos (ATCs)
• Midriáticos (atropínicos)
Anticolinérgico
Rojo como betabel - Rubicundez
Seco como hueso - Mucosas y piel secas
Caliente como el infierno - Hipertermia
Ciego como murciélago - Midriasis
Loco como cabra - Agitación p/m,
alucinaciones, pérdida memoria
Toxíndromes
• Simpaticomimético
• Anticolinérgico
• Colinérgico
 
bloqueo enzima acetilcolinesterasa
organofosforados
Exceso acetilcolina = colinérgico
Receptores muscarínicos
• D iarrea, diaforesis
• U rination
• M iosis
• B (killer bees) 
• E mesis
• L agrimeo
• S ialorrea
 B radicardia
 B roncorrea
 B roncoespasmo
“Agua por todos
los orificios”

Se trata con un
anticolinérgico:
ATROPINA
Exceso acetilcolina = colinérgico
Receptores nicotínicos
(tardío o mixto)
• M onday = midriasis
• T uesday = temblor
• W ednesday = weakness (debilidad)
• t H ursday = hipertensión
• F riday = fasciculaciones
• S aturday = seizures (convulsiones)
“Días de la
semana en
inglés”
En organofosforados, el bloqueo de la enzima es
irreversible si no se trata además con obidoxima:
Toxogonin
Colinérgicos
• Acetilcolina
• Pilocarpina
• Organofosforados, carbamatos
• Hongos (Inocybe, Clitocybe)
• Armas químicas- Sarin, Tabun, Soman
• Fisostigmina, Piridostigmina
Toxíndrome
sedante-hipnótico
• Coma con signos vitales normales
– Excepto mezclas o sobredosis masivas*
• Disartria
• Confusión estupor coma
• Depresión respiratoria*
Toxíndrome
sedante-hipnótico
• Etanol
• Anticonvulsivantes
• Benzodiacepinas
• Barbitúricos
• Ansiolíticos
(meprobamato)
Toxíndromes
• Simpaticomimético
• Anticolinérgico
• Colinérgico
• Sedante-hipnótico
• Opioide
Dorothy
Tríada de Opioides
Coma, miosis, depresión respiratoria
• Depresión SNC
• Miosis puntiforme
• Depresión respiratoria
• Bradicardia
• Hipotensión
• Hipotermia
• Disminución peristalsis
Opioides
• Heroína, morfina
• Codeína
• Loperamida
• Analgésicos opioides
• Propoxifeno, pentazocina
• Dextrometorfano
Principios Básicos en el
Tratamiento del Paciente
Intoxicado
¿ Que se metió el gatito ?
Objetivos del tratamiento del
paciente intoxicado
• Minimizar el efecto del tóxico ¿…
cómo…?
– Sacar tanto como sea posible
– Capturar el resto
1. Descontaminación GI
Remover o atrapar el tóxico ingerido del
tracto GI
2. Favorecer eliminación
Remover el tóxico de la sangre
Procedimientos
1. Remover el tóxico
• Lavado gástrico - físico
• Jarabe de ipecacuana – contraindicado,
da toxicidad miocárdica
• Cualquier tipo de inducción de vómito en el
hospital está contraindicada
• Irrigación intestinal total – grandes
volúmenes de una solución no absorbible
1. Captura del tóxico
• Carbón activado
Perspectivas históricas
Historia de la Toxicología
• Nicandro of Colofón (Grecia,
204-138 A.C.)- Dos tratados
dedicados enteramente a
venenos (serpientes y
plantas venenosas)
• Divide venenos en aquellos
que “matan rápidamente” y
los que “matan lentamente”
• Recomienda eméticos en el
tratamiento
Nicandro de Colofón
Mithridates VI, Rey de Pontus
(Persia, 114-63 A.C.)
• Usos políticos de venenos, necesidad de
encontrar antídoto
• Experimentó en esclavos y criminales
condenados con antídotos
• Paranoia a ser envenenado → ingesta
regular y progresiva de mezclas de venenos
y antídotos mitridización (proceso de
sensibilización)
Mithridatum
• Mezcla diferentes
“antídotos”, resultando un
“antídoto universal”
• 36 ingredientes en receta
original
• Mitrídates falló en su intento
de envenenarse al ser
vencido por el General
Romano Pompeyo
• Pompeyo lleva Mithridatium
a Roma
Historia de la Toxicología
• Nerón (37-68 D.C.)
muestra gran interés,
experimentan con
esclavos
• Andrómaco: médico
personal
• Theriac de
Andromachus- 64
ingredientes y además
sangre de cobra
Andrómaco / Theriaca
• Uso popular de theriak por
ricos y pobres
• Galeno incrementó el total
de ingredientes a casi 70
• Preparado en público bajo
supervisión oficial en
Venecia, Montpellier,
Toulousse y Estrasburgo
Historia de la Toxicología
• Usos médicos hasta el siglo XVIII
• Considerada remedio universal (panacea)
contra venenos y enfermedades
• William Heberden (1710-1801)- Médico
reconocido en Londres en s. XVIII publica
análisis crítico
• “Nunca un medicamento ha contenido tantas
cosas y curado tan pocas”
Theriak: el antídoto universal
Maimónides (1135-1204)
Fundador de Toxicología moderna
• Escribió como evitar
intoxicaciones y cómo tratarlas
con antídotos
• Se enfocó en antídotos para
toxinas específicas
• Principal interés en mordeduras
de serpiente
• Tratado de venenos y sus
antídotos (1198)
Uso de analépticos: 40s y 50s
(Restaurador, excitante, estimulante)
• Intento por “antagonizar” depresores
• Uso común de barbitúricos, objetivo de
analépticos era “neutralizarlos”
• Complicaciones: hipertermia, disrritmias,
convulsiones, psicosis
• Reemplazado por el “tratamiento de soporte”
que sí demostró reducir mortalidad
Analépticos utilizados
en el pasado
• Cafeína
• Lobelina
• Estricnina
• Cocaína
• Alcanfor
• Bemegrida
• Niketamida
• Picrotoxina
• Terapia eléctrica
subconvulsiva
CORAMINA O CORDIAMINA
(Niketamida)
Sintetizada en 1924 por el Laboratorio Ciba
Geigy
Analéptico cardio respiratorio
Frasco con 15 ml. de solución
Tratamiento de la depresión respiratoria:
Intoxicación por depresores del S.N.C.
(anestésicos, alcohol, etc), reanimación de
ahogados, asfixia de los recién nacidos.
Colapso circulatorio, hipotensión
Objetivo del Tratamiento
Pacientes intoxicados
• Medidas encaminadas a mantener la
vida y prevenir la permanencia del
tóxico en el organismo
• Considerar la existencia y
conveniencia del uso de antídotos
específicos
• Así que ………..
Tratamiento general del
paciente intoxicado
■ABCDE en toxicología
■Medidas de soporte (ABC)
■Prevención de absorción
(Descontaminación)
■Favorecer eliminación (E)
■Al final, considere antídotos o antagonistas
Conclusiones
• Uso excesivo de extracción digestiva,
antídotos y depuración extrarenal.
• Descontaminación digestiva inadecuada y mal
indicada en el 25% de los casos.
• Uso rutinario sin conocimiento real
Papel de la DescontaminaciónPapel de la Descontaminación
 La atención a la vía aérea, respiración yLa atención a la vía aérea, respiración y
circulación es siempre primordial y puedecirculación es siempre primordial y puede
salvar vidassalvar vidas
 La descontaminación y los antídotos debenLa descontaminación y los antídotos deben
ser consideradosser considerados coadyuvantescoadyuvantes a una un
tratamiento de soporte vitaltratamiento de soporte vital
 Considerar la existencia, conveniencia yConsiderar la existencia, conveniencia y
comparar riesgos vs beneficiocomparar riesgos vs beneficio del uso dedel uso de
antídotos específicosantídotos específicos
¿Por qué descontaminar?¿Por qué descontaminar?
 Mucosa gástrica muy ácida con superficieMucosa gástrica muy ácida con superficie
de absorción pequeñade absorción pequeña
 Sitio primario de absorción = intestinoSitio primario de absorción = intestino
delgadodelgado
 Vaciamiento gástrico depende deVaciamiento gástrico depende de
– Alimentos, ETOH (etanol), preparacionesAlimentos, ETOH (etanol), preparaciones
de liberación prolongadade liberación prolongada
– Ileo, obstrucción al vaciamiento gástricoIleo, obstrucción al vaciamiento gástrico
**0
Concentración sérica del tóxico
Umbral C
Cmax
E
50
Emax
α
Relación toxicocinética-
toxicodinamia
Eliminación
**0
Concentración
Severidaddel
Efecto
10
0
5
0
SUSTANCIA A
SUSTANCIA B
ABC
Toxicología: Un asunto de saturación
**0
Farmacocinética de las drogas
• Absorción
• Distribución
• Eliminación
• Metabolismo
DescontaminaciónDescontaminación
 ObjetivoObjetivo: Limitar la absorción de: Limitar la absorción de
productos tóxicos a fin de...productos tóxicos a fin de...
 PrevenirPrevenir
 AcortarAcortar
 Disminuir gravedadDisminuir gravedad
...de la intoxicación...de la intoxicación
DescontaminaciónDescontaminación
 Primum non nocerum: HipócratesPrimum non nocerum: Hipócrates
 Primero, no dañarPrimero, no dañar
 Descontaminación es vinculada conDescontaminación es vinculada con
complicaciones potenciales gravescomplicaciones potenciales graves
Aspiración, posiblemente fatalAspiración, posiblemente fatal
Perforación de órganosPerforación de órganos
ArritmiasArritmias
HipoxiaHipoxia
Laringo-espasmoLaringo-espasmo
DescontaminaciónDescontaminación
 ¿Hay una indicación para hacer una¿Hay una indicación para hacer una
descontaminación?descontaminación?
 Tiempo desde la exposiciónTiempo desde la exposición
 Producto potencialmente tóxicoProducto potencialmente tóxico
 Dosis potencialmente tóxicaDosis potencialmente tóxica
 En cada caso, debe preguntarse “¿ParaEn cada caso, debe preguntarse “¿Para
qué hago esto?”qué hago esto?”
DescontaminaciónDescontaminación
• Piel y ojosPiel y ojos
• Protéjase de:Protéjase de:
- salpicaduras- salpicaduras
- contacto o inhalación de fluídos corporales- contacto o inhalación de fluídos corporales
• Necesaria en caso de exposiciones aNecesaria en caso de exposiciones a
corrosivos, oxidantes, pesticidas ycorrosivos, oxidantes, pesticidas y
solventes orgánicos, otrossolventes orgánicos, otros
• Duración depende de la solubilidadDuración depende de la solubilidad
DescontaminaciónDescontaminación
• Quitar toda la ropa, zapatos, joyeríaQuitar toda la ropa, zapatos, joyería
• Con algunas excepciones raras,Con algunas excepciones raras,
siempre se puede utilizar jabón y aguasiempre se puede utilizar jabón y agua
para descontaminar la piel y agua opara descontaminar la piel y agua o
solución salina para irrigar los ojossolución salina para irrigar los ojos
• Tóxicos en polvo cepillar suavemente previoTóxicos en polvo cepillar suavemente previo
a lavadoa lavado
OjosOjos
 ¡No se olvide que el tiempo de exposición¡No se olvide que el tiempo de exposición
ocular se refleja en la repercusión en laocular se refleja en la repercusión en la
vista!vista!
 En exposición a corrosivos, trate de llevarEn exposición a corrosivos, trate de llevar
el pH conjuntival a 7.0el pH conjuntival a 7.0
 El pH de solución salina es de 4.5El pH de solución salina es de 4.5
Jarabe de IpecacuanaJarabe de Ipecacuana
 Arbusto deArbusto de
SudaméricaSudamérica
 Raíz triturada yRaíz triturada y
hecha jarabehecha jarabe
 Alcaloides activosAlcaloides activos
– cefalinacefalina
– emetinaemetina
 Acción SNC y GIAcción SNC y GI
Jarabe de ipecacuanaJarabe de ipecacuana
• Estimula centro del vómitoEstimula centro del vómito
• Estimula localmente laEstimula localmente la
mucosa gástricamucosa gástrica
• Induce vómito en 90% de losInduce vómito en 90% de los
pacientes en un período de 20pacientes en un período de 20
minutos tras su ingestaminutos tras su ingesta
• Duración hasta 90 minutosDuración hasta 90 minutos
Jarabe de IpecacuanaJarabe de Ipecacuana
• Remoción variable de tóxico del 6 al 89%Remoción variable de tóxico del 6 al 89%
• No se usa en hospitales ahoraNo se usa en hospitales ahora, interfiere, interfiere
con administración de carbón activadocon administración de carbón activado
• Su efectividad en disminuir la absorción delSu efectividad en disminuir la absorción del
tóxico es menor comparado a carbóntóxico es menor comparado a carbón
activadoactivado
““Indicaciones”Indicaciones”
 IndicacionesIndicaciones
– Servicios de Urgencias :Servicios de Urgencias : NINGUNONINGUNO
– Paciente alerta, consciente que ingirióPaciente alerta, consciente que ingirió
una cantidad potencialmente tóxica deuna cantidad potencialmente tóxica de
una sustanciauna sustancia
– Dentro de los primeros 60 minutos de laDentro de los primeros 60 minutos de la
ingestaingesta
Position Statement on GI decontamination AACT, AAPCT.Position Statement on GI decontamination AACT, AAPCT.
Clintox 37(7) 1997Clintox 37(7) 1997
(Declaración de postura)(Declaración de postura)
Jarabe de IpecacuanaJarabe de Ipecacuana
 ““Contraindicaciones”Contraindicaciones”
– Ausencia de reflejos protectores de víaAusencia de reflejos protectores de vía
aéreaaérea
– Ingesta de sustancias corrosivas o conIngesta de sustancias corrosivas o con
potencial deterioro neurológicopotencial deterioro neurológico
– Hidrocarburos (alto riesgo de aspiración)Hidrocarburos (alto riesgo de aspiración)
– Sustancias corrosivas (bases o ácidos)Sustancias corrosivas (bases o ácidos)
““Lo que quema al entrar quema al salir”Lo que quema al entrar quema al salir”
Jarabe de ipecacuanaJarabe de ipecacuana
 Contraindicaciones:Contraindicaciones:
 Lactantes menores de 6 mesesLactantes menores de 6 meses
 Exposición a sustancias tóxicas queExposición a sustancias tóxicas que
causan obnubilación, coma, convulsionescausan obnubilación, coma, convulsiones
 CorrosivosCorrosivos
Complicaciones de IpecacuanaComplicaciones de Ipecacuana
 Vómito incoercibleVómito incoercible
 Cardiotoxicidad- Taquicardia, hipertensión,Cardiotoxicidad- Taquicardia, hipertensión,
alts. ECGalts. ECG
 DiarreaDiarrea
 Somnolencia (…y riesgo de aspiración…)Somnolencia (…y riesgo de aspiración…)
 Retrasa administración de carbón activadoRetrasa administración de carbón activado
Ipecac Toxicity in "Munchausen Syndrome by Proxy”Ipecac Toxicity in "Munchausen Syndrome by Proxy”
Bader, A; Kerzner, B. Therapeutic Drug Monitoring VolBader, A; Kerzner, B. Therapeutic Drug Monitoring Vol
21(2), April 1999, pp 259-26021(2), April 1999, pp 259-260
““Chronic ingestion of ipecac leads to side effects suchChronic ingestion of ipecac leads to side effects such
as diarrhea, gastrointestinal bleeding, and skeletalas diarrhea, gastrointestinal bleeding, and skeletal
and cardiac myopathy. Skeletal muscle weeknessand cardiac myopathy. Skeletal muscle weekness
may persist long after the medication ismay persist long after the medication is
discontinued and usually reversible. Cardiacdiscontinued and usually reversible. Cardiac
myopathy primarily to emetine is linked as a causemyopathy primarily to emetine is linked as a cause
of death in individuals with eating disorders whoof death in individuals with eating disorders who
have abused ipecachave abused ipecac (6-11)(6-11). Cardiomyopathy is. Cardiomyopathy is
manifested as tachycardia, flattered or inverted' T-manifested as tachycardia, flattered or inverted' T-
waves, and prolonged PR intervalwaves, and prolonged PR interval (12)(12).”.”
EmesisEmesis
• Sustancia tóxica, ingesta agudaSustancia tóxica, ingesta aguda
• Estado mental inalterado con seguridad de queEstado mental inalterado con seguridad de que
se mantendrá así…se mantendrá así…
• Tóxico de gran tamaño que no cabe por unaTóxico de gran tamaño que no cabe por una
sondasonda
- Pacientes pediátricos y tubos pequeños- Pacientes pediátricos y tubos pequeños
- Grandes píldoras- Grandes píldoras
• Sustancias que no se unen a carbón activadoSustancias que no se unen a carbón activado
• En general no usarse en el hospitalEn general no usarse en el hospital
Contraindicaciones paraContraindicaciones para
emesisemesis
• Ingestas no tóxicasIngestas no tóxicas
• Estado mental alteradoEstado mental alterado
• Riesgo de deterioro neurológico:Riesgo de deterioro neurológico:
- ATCs, isoniazida, alcanfor- ATCs, isoniazida, alcanfor
-Emesis previa-Emesis previa
• Caústicos, hidrocarburos*Caústicos, hidrocarburos*
• RETRASO O INTERFERENCIA CONRETRASO O INTERFERENCIA CON
ADMINISTRACION DE CARBONADMINISTRACION DE CARBON
ACTIVADOACTIVADO
Complicaciones EmesisComplicaciones Emesis
• Vómito incoercible que puede provocarVómito incoercible que puede provocar
ruptura gástrica, esofágica, desgarroruptura gástrica, esofágica, desgarro
Mallory-Weiss, EVC en ancianosMallory-Weiss, EVC en ancianos
• Neumonía por aspiraciónNeumonía por aspiración
• Toxicidad miocárdica (jarabe ipecacuana enToxicidad miocárdica (jarabe ipecacuana en
admnistración crónica)admnistración crónica)
¿ Agua o café con sal ?¿ Agua o café con sal ?
Lavado Gástrico
Historia
• P. Physick (1768-1837)
• Utilidad del lavado gástrico en la
eliminación de venenos
Objetivo del
Lavado Gástrico
• Remover el tóxico antes
de que sea absorbido
• Tubo de gran calibre ¿?
• Sonda nasogástrica u
orogástrica ¿?
Conclusiones
• No realizar el lavado gástrico en forma
rutinaria
• Remoción del tóxico muy variable
• En relación al tiempo de su realización
• Riesgos severos
• Muchas contraindicaciones
Lavado gástricoLavado gástrico
•Procedimiento:Procedimiento:
1.1. Utilice una sonda gástrica grande:Utilice una sonda gástrica grande:
2.2. Sonda 22-28 Fr en niños (Ewald)Sonda 22-28 Fr en niños (Ewald)
Sonda 36-40 Fr en adultos (Ewald)Sonda 36-40 Fr en adultos (Ewald)
2.2. Paciente en posición lateral izquierda enPaciente en posición lateral izquierda en
TrendelemburgTrendelemburg
3.3. Cabeza descendiente 10 a 15 gradosCabeza descendiente 10 a 15 grados
Sonda o Tubo de Ewald
Sonda o Tubo de Ewald
Lavado gástricoLavado gástrico
• Calcular la distancia que se introducirá laCalcular la distancia que se introducirá la
sonda:sonda:
Medir de la punta de la naríz al lóbulo de laMedir de la punta de la naríz al lóbulo de la
oreja y de ahí al apéndice xifoidesoreja y de ahí al apéndice xifoides
• INTRODUZCA LA SONDA POR LAINTRODUZCA LA SONDA POR LA
BOCABOCA
• Aspire el contenido del estómago (confirmaAspire el contenido del estómago (confirma
localización de la sonda)localización de la sonda)
Lavado gástricoLavado gástrico
• Haga el lavado con alícuotas tibiasHaga el lavado con alícuotas tibias
• Utilice alícuotas de 300 a 500 ml hasta queUtilice alícuotas de 300 a 500 ml hasta que
salga transparentesalga transparente
• Total de 1 a 2 litrosTotal de 1 a 2 litros
• Si está indicado, administreSi está indicado, administre
carbón activado por la sondacarbón activado por la sonda
antes de retirarlaantes de retirarla
Indicaciones para lavado gástricoIndicaciones para lavado gástrico
•““Basado en estudios experimentales yBasado en estudios experimentales y
clínicos, el lavado gástrico no debe serclínicos, el lavado gástrico no debe ser
practicado de rutina, y tal vez nunca”practicado de rutina, y tal vez nunca”
American Academy of Clinical Toxicology & European Association of Poisons
Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Gastric Lavage. J Toxicol
Clin Toxicol 2004; 42:933-943.
Indicaciones para lavado gástricoIndicaciones para lavado gástrico
• ““En algunos casos donde el procedimientoEn algunos casos donde el procedimiento
tiene un beneficio teórico importante (portiene un beneficio teórico importante (por
ejemplo, ingesta reciente de un productoejemplo, ingesta reciente de un producto
muy tóxico), los riesgos sustanciales debenmuy tóxico), los riesgos sustanciales deben
ser cuidadosamente valorados frente a lasser cuidadosamente valorados frente a las
escasas evidencias de que elescasas evidencias de que el
procedimiento resulte en beneficio alguno”procedimiento resulte en beneficio alguno”
American Academy of Clinical Toxicology & European Association of
Poisons Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Gastric Lavage.
J Toxicol Clin Toxicol 2004; 42:933-943.
Indicaciones Lavado GástricoIndicaciones Lavado Gástrico
• Ingesta potencialmente letalIngesta potencialmente letal
• Dentro de los primeros 60 minutos de laDentro de los primeros 60 minutos de la
ingestaingesta
• Puede ser después si se trata de unaPuede ser después si se trata de una
preparación de liberación prolongada opreparación de liberación prolongada o
hay retraso en el vaciamiento gástricohay retraso en el vaciamiento gástrico
Eficacia del Lavado GástricoEficacia del Lavado Gástrico
 Depende de:Depende de:
- Tiempo transcurrido desde la ingesta- Tiempo transcurrido desde la ingesta
- Características del tóxico- Características del tóxico
- TAMAÑO DE LAS TABLETAS- TAMAÑO DE LAS TABLETAS
• Estudios demuestran remoción del 35-56%Estudios demuestran remoción del 35-56%
del tóxicodel tóxico
• Reporte de 20 gramos deReporte de 20 gramos de
salicilatos extraídos 9 horassalicilatos extraídos 9 horas
después de ingestadespués de ingesta
Lavado GástricoLavado Gástrico
• ContraindicacionesContraindicaciones
 Ingesta no tóxicaIngesta no tóxica
 Paciente inconsciente (excepto si estáPaciente inconsciente (excepto si está
intubado)intubado)
 Tóxico se une bien a carbón activadoTóxico se une bien a carbón activado
 Paciente agitadoPaciente agitado
 Píldoras o tabletas de gran tamañoPíldoras o tabletas de gran tamaño
 Tóxico no presente en estómagoTóxico no presente en estómago
Lavado gástricoLavado gástrico
■ContraindicacionesContraindicaciones
 Falta de protección de la vía aéreaFalta de protección de la vía aérea
 CorrosivosCorrosivos
 Hidrocarburos con riesgo importante deHidrocarburos con riesgo importante de
aspiraciónaspiración
 Riesgo de hemorragia gastrointestinal oRiesgo de hemorragia gastrointestinal o
perforaciónperforación
Lavado GástricoLavado Gástrico
• ComplicacionesComplicaciones
 AspiraciónAspiración
 Lesión a faringe, vía aérea, esófago,Lesión a faringe, vía aérea, esófago,
estómagoestómago
 MediastinitisMediastinitis
 Colocación endotraquealColocación endotraqueal
 DisrritmiasDisrritmias
 Compromiso vía aérea durante el lavadoCompromiso vía aérea durante el lavado
ControversiasControversias
 ¿Es el lavado gástrico mejor que el carbón¿Es el lavado gástrico mejor que el carbón
activado?activado?
 ¿Lavado gástrico o emesis?¿Lavado gástrico o emesis?
 Tiempo límite después de la ingesta delTiempo límite después de la ingesta del
tóxico para conservar efectividadtóxico para conservar efectividad
Ipecacuana o Lavado másIpecacuana o Lavado más
carbón vs carbón solocarbón vs carbón solo
 592 pacientes592 pacientes
 Lavado gástrico mejoró la evolución clínicaLavado gástrico mejoró la evolución clínica
sólo cuando se realizó en pacientessólo cuando se realizó en pacientes
somnolientos en la primera hora despuéssomnolientos en la primera hora después
de la ingestade la ingesta
 Ni el vómito inducido por ipecacuana enNi el vómito inducido por ipecacuana en
cualquier momento vs lavado realizadocualquier momento vs lavado realizado
después de 1 hora de la ingestadespués de 1 hora de la ingesta
demostraron mayor eficacia que el carbóndemostraron mayor eficacia que el carbón
activado soloactivado solo
Kulig K, Ann Emerg Med 1985;14:562
Estudio de PondEstudio de Pond
 Estudio similar al de KuligEstudio similar al de Kulig
 Tampoco mostró diferencia en evoluciónTampoco mostró diferencia en evolución
aún en los pacientes más enfermosaún en los pacientes más enfermos
Pond SM, Med J Australia 1995;163:345-349.
Carbón Activado (CA)Carbón Activado (CA)
Historia del CarbónHistoria del Carbón
ActivadoActivado
 Otros antídotos universales: bezoares-Otros antídotos universales: bezoares-
piedras estomacales- rumiantes y cabraspiedras estomacales- rumiantes y cabras
(probablemente cálculos biliares)(probablemente cálculos biliares)
 Introducido a Europa por los árabesIntroducido a Europa por los árabes
 Pulverizadas y puestas en vino para tratarPulverizadas y puestas en vino para tratar
envenenamientos o como amuletosenvenenamientos o como amuletos
 Utilizado por Carlos IX de Francia- ProbadoUtilizado por Carlos IX de Francia- Probado
por Ambroise Paré médico francés enpor Ambroise Paré médico francés en
prisionero sentenciado a muerteprisionero sentenciado a muerte
Historia del Carbón ActivadoHistoria del Carbón Activado
 Otros: Cuerno de unicornioOtros: Cuerno de unicornio
 Terra Sigillata- barro de cerro enTerra Sigillata- barro de cerro en
Isla de Lemnos (Mar Egeo)Isla de Lemnos (Mar Egeo)
 ¿adsorbente?, Mezclado con¿adsorbente?, Mezclado con
sangre de cabra, en tabletas consangre de cabra, en tabletas con
sello de originalidadsello de originalidad
 Unidote o Res-Q: 2 partes deUnidote o Res-Q: 2 partes de
carbón activado, 1 parte decarbón activado, 1 parte de
óxido de magnesio y 1 parte deóxido de magnesio y 1 parte de
ácido tánicoácido tánico
La amable y pensativa vírgen tiene el poder de domesticar al unicornio, en este
fresco en Palazzo Farnese, Roma, probablemente por Domenichino, ca 1602
Historia del Carbón Activado
• 1829- Primer caso publicado
de tratamiento con carbón
activado en un paciente que
ingirió mercurio
• La administración inicial de
carbón activado ocurrió 44
horas después de la ingesta
• La recuperación total del
paciente proporcionó evidencia
de la eficacia
del carbón activado
Historia del Carbón Activado
• M. Bertrand (1813)
Eficacia carbón en ingesta
arsénico
• Touery (1831)
Ingiere 15 gramos de una
mezcla de carbón y
estricnina en la Escuela
Francesa de Medicina
…y sobrevive
Historia del Carbón Activado
• 1855- Uso de carbón de orígen animal como
parte del tratamiento de los pacientes
intoxicados en Londres
• Rara vez usado en la práctica clínica hasta
que se publica un artículo de revisión en
Journal of Pediatrics en 1963 que afirma que
el carbón era el agente más valioso disponible
para el tratamiento de las intoxicaciones
Carbón Activado
• Aún sin estudios clínicos, artículos
subsecuentes en NEJM en 1982 y
1992 apoyaron aún más su uso en la
clínica
Carbón activado: Ventajas
• La mayoría de los pacientes pueden ser
manejados con carbón activado sólo
• El carbón activado es mejor que emesis o
lavado como terapia única para disminuir la
absorción del tóxico
• Rápida administración
• Se une (adsorbe) y previene la absorción de
la mayoría de los tóxicos
Carbón activado
• Material orgánico quemado en múltiples ocasiones
(madera, aserrín, cocos, huesos)
• Polvo negro, fino, poroso
• Activación ¿?
Incrementa la superficie al agregarle poros
Carbón activado
• Activación: vapor, dióxido de carbono, cloruro
de zinc, ácido sulfúrico, ácido fosfórico, oxígeno
a altas temperaturas (500-900 C)
• Desarrollo de grandes poros a los cuales se une
físicamente la sustancia
• Gran área de superficie 950 m2/gramo
Carbón activado
Carbón activado
Carbón activado
Carbón activado
• Indicaciones
– Ingesta de cualquier cantidad de alguna
sustancia altamente tóxica
– Ingesta de sustancia en cantidades
potencialmente tóxicas
– En la primera hora siguiente a la ingesta
(Eficacia: adsorbe 60% del tóxico)
• Puede ser después de 1 hora
• Práctica general: aún después de 4 hrs
• Dosis
– 0.5 a 1 g/kg
– Dosis óptima: Relación 10:1 carbón: tóxico
– Catártico (manitol 20%, sorbitol, sulfato de
magnesio)
– Diluir carbón activado en manitol al 20% en
una relación 1:4 (p.e. 25g de CA en 100 ml
Manitol 20%)
Carbón activado
Gastrodiálisis
Dosis Múltiples deDosis Múltiples de
Carbón activadoCarbón activado
■Medicamentos de liberación prolongadaMedicamentos de liberación prolongada
■Medicamentos ya absorbidos que tienenMedicamentos ya absorbidos que tienen
recirculación enterohepática o entero-enteralrecirculación enterohepática o entero-enteral
Dosis múltiples CADosis múltiples CA
 Mecanismo- captura al tóxico:Mecanismo- captura al tóxico:
– residual en intestinoresidual en intestino
– difunde hacia luz intestinal (“diálisis”)difunde hacia luz intestinal (“diálisis”)
– excretado en bilisexcretado en bilis
Dosis múltiples de carbón activado
• Técnica para favorecer la eliminación
– Fenobarbital
– Dapsone
– Salicilatos
– Quinina, Quinidina
– Teofilina
– Carbamacepina
Carbón activado y GastrodiálisisCarbón activado y Gastrodiálisis
■ContraindicacionesContraindicaciones
 Falta de protección de la vía aérea o riesgoFalta de protección de la vía aérea o riesgo
elevado de aspiraciónelevado de aspiración
 Sustancias corrosivas o cáusticos (ademásSustancias corrosivas o cáusticos (además
interfiere con endoscopía)interfiere con endoscopía)
 Ileo u obstrucción intestinalIleo u obstrucción intestinal
 Estados de choqueEstados de choque
 Sangrado de tubo digestivo o perforaciónSangrado de tubo digestivo o perforación
(incluso sospecha de…)(incluso sospecha de…)
Hierro
Tóxicos poco adsorbidos porTóxicos poco adsorbidos por
Carbón activadoCarbón activado
–AlcoholesAlcoholes
–CianuroCianuro
–MetalesMetales
▪HierroHierro
▪LitioLitio
▪PlomoPlomo
– Hidrocarburos*Hidrocarburos*
▪ KerosenoKeroseno
▪ GasolinaGasolina
*considerarlo en caso de pesticidas disueltos en hidrocarburos*considerarlo en caso de pesticidas disueltos en hidrocarburos
Carbón activado
■ Complicaciones
 Obstrucción GI (concreción o bezoar)
 Aspiración fatal y neumonitis
 Náusea, vómito (común con sorbitol) ¿Textura?
¿Volúmen? ¿Aditivos? ¿Náusea preexistente?
 Distensión abdominal con riesgo de aspiración
 Desequilibrio hidroelectrolítico
Carbón activado:
Desventajas
• Se une parcialmente
a cianuro, solventes
• No se une a
alcoholes, litio, hierro
Desventajas Carbón Activado
¿Experiencia desagradable para todos?
Otro cliente satisfecho…
Lavado Intestinal
CatárticosCatárticos
•No se ha comprobado su eficacia enNo se ha comprobado su eficacia en
intoxicacionesintoxicaciones
•Vinculados en algunos casos conVinculados en algunos casos con
efectos secundarios graves o letalesefectos secundarios graves o letales
–Toxicidad por magnesio o hipernatremiaToxicidad por magnesio o hipernatremia
–DeshidrataciónDeshidratación
Ejemplos: Sulfato de sodio, sulfato deEjemplos: Sulfato de sodio, sulfato de
magnesio, sorbitol, manitolmagnesio, sorbitol, manitol
CatárticosCatárticos
• En general no se recomiendanEn general no se recomiendan
• Puede administarse junto con carbónPuede administarse junto con carbón
activado para evitar constipaciónactivado para evitar constipación
(sorbitol, manitol)(sorbitol, manitol)
• Polisacáridos derivados de laPolisacáridos derivados de la
hidrogenación de azúcares (polioles)hidrogenación de azúcares (polioles)
• Manitol: derivado del azúcar manosaManitol: derivado del azúcar manosa
Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total
•Solución isotónica de PolietilenglicolSolución isotónica de Polietilenglicol
•No absorbidoNo absorbido
•Iso-osmóticoIso-osmótico
•No produce alteracionesNo produce alteraciones
significativas de los nivelessignificativas de los niveles
de electrolitos aún conde electrolitos aún con
grandes dosisgrandes dosis
Body
Packers
Mulas
Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total
■No usar en forma rutinariaNo usar en forma rutinaria
■No ha demostrado su beneficio a través deNo ha demostrado su beneficio a través de
estudios clínicos controladosestudios clínicos controlados
Ingestión de drogas de liberación prolongadaIngestión de drogas de liberación prolongada
Ingestas de mas de 2 horasIngestas de mas de 2 horas
American Academy of Clinical Toxicology & European Association of Poisons
Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Whole bowel irrigation. J
Toxicol Clin Toxicol 2004;42:843-854.
Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total
■Beneficio posible en ingestas de hierroBeneficio posible en ingestas de hierro
■Beneficio posible en casos de ingesta deBeneficio posible en casos de ingesta de
paquetes de drogas “body packing”paquetes de drogas “body packing”
American Academy of Clinical Toxicology & European Association of Poisons
Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Whole bowel irrigation. J
Toxicol Clin Toxicol 2004;42:843-854.
ConsidereConsidere el beneficio de lael beneficio de la
irrigación intestinal total en…irrigación intestinal total en…
– Preparaciones de liberación prolongadaPreparaciones de liberación prolongada
– ¿Presentación tardía en intoxicaciones¿Presentación tardía en intoxicaciones
severas? (ATC’s, Li, Ca antagonistas,severas? (ATC’s, Li, Ca antagonistas,
ß-bloqueadores)ß-bloqueadores)
– Tóxicos que no se unirán al CATóxicos que no se unirán al CA
Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total
■ContraindicacionesContraindicaciones
 Vía aérea no protegida o comprometidaVía aérea no protegida o comprometida
 Vómito incoercibleVómito incoercible
 Sangrado o perforación del tracto GISangrado o perforación del tracto GI
 Obstrucción intestinal funcional oObstrucción intestinal funcional o
mecánicamecánica
 Inestabilidad hemodinámicaInestabilidad hemodinámica
Irrigación Intestinal Total
•Complicaciones:
- Náuseas , vómito
- Distensión y dolor abdominal
- Irritación rectal
- Regurgitación y aspiración…
Irrigación Intestinal Total
■Dosis
–Niños de 9 meses a 6 años: 500 ml/hr
–Niños de 6 a 12 años: 1000ml/hr
–Adolescentes y adultos: 1500 a 2000ml/hr
POR SNG EN INFUSION CONTINUA
–Administración oral hasta que el efluente
rectal sea claro (proceso que dura 2 a 6 hrs.)
Ionización del tóxico
• Favorece la excreción renal del tóxico al alterar
el pH urinario
• Las moléculas ionizadas no son reabsorbidas
de los túbulos renales
• El grado de ionización es dependiente del pKa
del tóxico y el pH urinario
• Alterando la orina se incrementa la ionización
del tóxico
– Ácidos débiles – alcalinizar orina
– Bases débiles – acidificar orina
Ionización del tóxico
• Tóxicos que son:
– ácidos débiles – con pH de 3 a 7.5;
incremente el pH urinario con HCO3
– Ejs. ATC, salicilatos, fenobarbital, fluoruros,
clorporpamida, metotrexate
– Bases débiles – con pH de 7.5 a 10.5;
disminuya el pH urinario con ácido cítrico
– Ejs. Hierro, dapsone, metahemoglobinemia
• Opcional – administre líquidos y diurético
Phenobarbital
Urine Flow ml/min
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Clearanceml/min
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Urine pH = 7.8 to 8.0
Urine pH < 7.0
From: Waddell & Butler, J Clin Invest 36:1217, 1957.
pKa = 7.2
Métodos de diálisis
1. Hemodiálisis – paso de la sangre por membrana
semipermeable con otra solución (dializado) en
el otro lado
2. Hemoperfusión – paso de la sangre a través de
una columna con adsorbente (partículas de CA
cubiertas u otro). Generalmente mayor eficiencia
que hemodiálisis
Hemoperfusión
• Trombocitopenia – generalmente transitoria
• Hipocalcemia
• Hipoglicemia
• Hipotermia
• Hipotensión
• Leucopenia
Hemodiálisis / Hemoperfusión
• Características del tóxico
– Tamaño molecular – pequeñas mejor que
grandes
– Solubilidad – hidrofílicos mejor que lipofílicos
– Unión a proteínas – baja mejor que alta
– Vd - bajo (concentrado en sangre) mejor que
alto (distribuído en tejidos)
• DISTRIBUCION: Vd <1
Antídotos y antagonistas
• Antídoto
-Sustancia que al UNIRSE al tóxico forma un
compuesto SIN EFECTOS TOXICOS y
eliminable
• Antagonista
-Sustancia que COMPITE con el tóxico por los
receptores, IMPIDIENDO O MODIFICANDO SU
RESPUESTA
• Mecanismo de acción conocido
• Capacidad de modificar la toxicocinética o
toxicodinamia del tóxico
• Beneficio significativo confiable y predecible
para el paciente
• Un antídoto seguro da al medico el derecho al
error…
Baud FJ, Borron SW, Bismuth C.
Modifying toxicokinetics with antidotes.
Toxicology Letters 1995;82/83:785-793
Antídotos / Antagonistas
Antídotos: Un campo en evolución
• Eficacia
• Costos
• Efectos adversos
• Disponibilidad
• Fácil de administrar
Principios básicos para
el uso de antídotos
• Primero medidas generales
• Utilice los antídotos más benignos primero
-Glucosa
-Tiamina
-Naloxona
Antídotos e
intervenciones generales
• Oxígeno
• Carbón activado
• Bicarbonato
Oxigenoterapia
• Intoxicación por monóxido de carbono
• O2 al 100% reduce la vida media del monóxido
de 5-6 horas a 40-90 minutos
• Precaución: Daño alveolar
• NO utilizar concentraciones mayores a 80% por
más de 24 hrs
Bicarbonato
• Indicaciones
-Antidepresivos tricíclicos (ATCs)
-Antiarrítmicos tipo I
-Acido acetilsalicílico
-Barbitúricos
Atropina
• Organofosforados
• Carbamatos
• Verapamil
• Otras causas de bradicardia
Antagonistas de las Benzo:
Flumazenil
• Antagonista de benzodiacepinas
• Alta afinidad por el receptor benzodiazepínico y que
actúa como un antagonista competitivo
• Revierte los efectos depresores en el SNC sin
embargo la depresión respiratoria no es revertida tan
fácilmente
• Vida media corta
• LANEXAT amps de 5 ml (0.5 mg)
Antagonistas de las Benzo:
Flumazenil
• Efectos adversos:
Agitación, confusión, mareo y nauseas
• Puede desencadenar un síndrome de
abstinencia severo en pacientes con una
dependencia fisiológica a las Benzodiacepinas
Flumazenil y la respiración
• Effect of flumazenil on benzodiazepine-
induced respiratory depression
– Flumazenil revierte la depresión del SNC pero
no la depresión respiratoria
Shalansky S et al., Clin Pharm 1993;12:483-487.
Flumazenil- contraindicaciones
• Convulsiones previas o bajo tratamiento
anticonvulsivo
• Toma de sustancias pro-convulsivas o pro-
arrítmicas
• Usuario crónico de benzodiacepinas
• Signos vitales anormales
• Traumatismo craneal
Naloxona
• Naloxona – compite por receptores
• Objetivo: Revertir depresión respiratoria
(compite por todos los receptores pero no con la
misma afinidad)
• Dosis bajas hasta respuesta clínica
• Dosis repetidas de 0.05 mg IV
• NARCANTI amps. 0.4 mg/ml o 1 mg/ml
Naloxona
• Puede desencadenar Síndrome de Abstinencia
• Vómito y broncoaspiración en pacientes con
co-ingestas de BDZ o alcohol
• Riesgo de egresar pacientes con subsecuente
desarrollo de edema pulmonar o encefalopatía
post-hipóxica
• Vigilancia por 24hrs
Fisostigmina
• 1mg/ 2ml
• Usos: Revertir efectos NEUROLOGICOS de
agentes anticolinérgicos
• Dosis: 1 a 2 mg IV LENTO Y DILUIDO
• 1ª dosis de 1mg, repetir 5 a 10 minutos después
si no hay manifestaciones colinérgicas aún
ATCs y Fisostigmina
• Anafilaxia: contiene bisulfito de sodio (asma)
• Efectos adversos: sialorrea, vómito, bradicardia,
• Convulsiones si se administra muy rápido
• Bradicardia o asistolia irreversible en
intoxicaciones severas por ATCs
• Convulsiones
Piridoxina
• Vitamina B6, sínts Ac, eritrocitos
• Indicado en intoxicaciones por:
-Hongos gyrometra
-Isoniacida, cofactor en producción de GABA
-Etilenglicol, promueve metabolismo de ácido glioxílico a
metabolitos no tóxicos
• 1mg por cada mg de isoniacida (INH)
• Ingesta desconocida de INH: 5g en 500ml SG5% en 30
min
• EG: 100mg (ámpulas 100mg/ml, fco con 1ml)
Tiamina
• Vitamina B1
• Coenzima metabolismo CHOs, función neuronal
• Indicada en toda administración de glucosa en
pxs desnutridos, alcohólicos
• Evita precipitar Sx Wernicke
• Indicada también en intoxicación por EG
(promueve formación de metabolitos no tóxicos)
• 100mg IV
Hidroxicobalamina
• Vitamina B12
• Intoxicaciones por cianuro
• Forma cianocobalamina
• Dosis: 5g en 250ml SG IV en 10 minutos
• Proteger de la luz
Antídotos específicos por
mecanismo
• Sustrato alterno (NAC)
• Inhibición competitiva (naloxona, flumazenil,
4MP)
• Reactivación de una enzima (oximas)
• Anticuerpos antitoxina (DigiFab)
• Quelantes (deferoxamina)
Resumen
• Empezar con un tratamiento de soporte
• Preguntarse siempre si hay necesidad y
justificación del uso de un procedimiento
de descontaminación o de un antídoto
• No olvide que los antídotos tienen su
propia toxicidad
Resumen
• Esté consciente de los riesgos y efectos
adversos
• Considere costos
• Involucre al toxicólogo
• Asegúrese de contar con los antídotos antes de
necesitarlos
• PONGASE EN EL LUGAR DEL PACIENTE…
Dr. John J. Stewart

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Hipertensión intracraneal pediatría
Hipertensión intracraneal pediatríaHipertensión intracraneal pediatría
Hipertensión intracraneal pediatríaLester Moya
 
RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS
RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS
RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS Natalia Andrea Ortiz Díaz
 
Medicamentos para tratar asma y epoc
Medicamentos para tratar asma y epocMedicamentos para tratar asma y epoc
Medicamentos para tratar asma y epocJuan Larrañaga
 
Present examen neurologico
Present examen  neurologicoPresent examen  neurologico
Present examen neurologicoRaúl Carceller
 
Presentación de caso clínico y Parkinson
Presentación de caso clínico y ParkinsonPresentación de caso clínico y Parkinson
Presentación de caso clínico y ParkinsonAaron Plascencia Garcia
 
Síndrome anticolinérgico
Síndrome anticolinérgicoSíndrome anticolinérgico
Síndrome anticolinérgicoDocencia Calvià
 
Insuficiencia suprarrenal
Insuficiencia suprarrenal Insuficiencia suprarrenal
Insuficiencia suprarrenal Carlos Pech Lugo
 
Bronquiolitis
BronquiolitisBronquiolitis
BronquiolitisCFUK 22
 
Drogodependecia - Opiaceos
Drogodependecia  -  OpiaceosDrogodependecia  -  Opiaceos
Drogodependecia - OpiaceosTamara Chávez
 
Tumores hipofisiarios
Tumores hipofisiariosTumores hipofisiarios
Tumores hipofisiariosMocte Salaiza
 
Asma Caso clinico (Crisis Asmática) Pediatría
Asma Caso clinico (Crisis Asmática) PediatríaAsma Caso clinico (Crisis Asmática) Pediatría
Asma Caso clinico (Crisis Asmática) PediatríaKatito Molina
 
Enfermedad y Síndrome de Cushing
Enfermedad y Síndrome de CushingEnfermedad y Síndrome de Cushing
Enfermedad y Síndrome de CushingMauricio Jaime
 
Hipertiroidismo
HipertiroidismoHipertiroidismo
HipertiroidismoSara Leal
 

La actualidad más candente (20)

Manejo inicial del paciente intoxicado
Manejo inicial del paciente intoxicadoManejo inicial del paciente intoxicado
Manejo inicial del paciente intoxicado
 
Anestesia Raquidea
Anestesia RaquideaAnestesia Raquidea
Anestesia Raquidea
 
Hipertensión intracraneal pediatría
Hipertensión intracraneal pediatríaHipertensión intracraneal pediatría
Hipertensión intracraneal pediatría
 
RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS
RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS
RECONOCIMIENTO DE LA DIFICULTAD E INSUFICIENCIA RESPIRATORIA EN NIÑOS
 
Medicamentos para tratar asma y epoc
Medicamentos para tratar asma y epocMedicamentos para tratar asma y epoc
Medicamentos para tratar asma y epoc
 
Present examen neurologico
Present examen  neurologicoPresent examen  neurologico
Present examen neurologico
 
Presentación de caso clínico y Parkinson
Presentación de caso clínico y ParkinsonPresentación de caso clínico y Parkinson
Presentación de caso clínico y Parkinson
 
Síndrome anticolinérgico
Síndrome anticolinérgicoSíndrome anticolinérgico
Síndrome anticolinérgico
 
Insuficiencia suprarrenal
Insuficiencia suprarrenal Insuficiencia suprarrenal
Insuficiencia suprarrenal
 
Corticoesteroides inhalados, intranasales, oftálmicos y (II)
Corticoesteroides inhalados, intranasales, oftálmicos y  (II)Corticoesteroides inhalados, intranasales, oftálmicos y  (II)
Corticoesteroides inhalados, intranasales, oftálmicos y (II)
 
Bronquiolitis
BronquiolitisBronquiolitis
Bronquiolitis
 
Encefalopatia hepatica
Encefalopatia hepaticaEncefalopatia hepatica
Encefalopatia hepatica
 
Drogodependecia - Opiaceos
Drogodependecia  -  OpiaceosDrogodependecia  -  Opiaceos
Drogodependecia - Opiaceos
 
Tumores hipofisiarios
Tumores hipofisiariosTumores hipofisiarios
Tumores hipofisiarios
 
Asma Caso clinico (Crisis Asmática) Pediatría
Asma Caso clinico (Crisis Asmática) PediatríaAsma Caso clinico (Crisis Asmática) Pediatría
Asma Caso clinico (Crisis Asmática) Pediatría
 
Uso de esteroides sistémicos en patologías frecuentes
Uso de esteroides sistémicos en patologías frecuentesUso de esteroides sistémicos en patologías frecuentes
Uso de esteroides sistémicos en patologías frecuentes
 
Enfermedad y Síndrome de Cushing
Enfermedad y Síndrome de CushingEnfermedad y Síndrome de Cushing
Enfermedad y Síndrome de Cushing
 
Opiodes
OpiodesOpiodes
Opiodes
 
Hipertiroidismo
HipertiroidismoHipertiroidismo
Hipertiroidismo
 
Opioides .
Opioides .Opioides .
Opioides .
 

Destacado

Guías de manejo de pacientes intoxicados
Guías de manejo de pacientes intoxicadosGuías de manejo de pacientes intoxicados
Guías de manejo de pacientes intoxicadosnAyblancO
 
Toxicologia Principios De ToxicologíA ClíNica
Toxicologia Principios De ToxicologíA ClíNicaToxicologia Principios De ToxicologíA ClíNica
Toxicologia Principios De ToxicologíA ClíNicagraff95
 
Atencion al paciente intoxicado
Atencion al paciente intoxicadoAtencion al paciente intoxicado
Atencion al paciente intoxicadoEquipoURG
 
I N T O X I C A C I O N E S C L A S E
I N T O X I C A C I O N E S C L A S EI N T O X I C A C I O N E S C L A S E
I N T O X I C A C I O N E S C L A S EHMEMYN
 
Lavado gastrico - uso del carbonmLavado gastrico
Lavado gastrico - uso del carbonmLavado gastricoLavado gastrico - uso del carbonmLavado gastrico
Lavado gastrico - uso del carbonmLavado gastricoEstefania Cuenca
 
Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.
Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.
Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.maty25
 
Toxidromes o síndromes tóxicos
Toxidromes o síndromes tóxicosToxidromes o síndromes tóxicos
Toxidromes o síndromes tóxicosMargoth Orozco
 
Generalidades de Intoxicaciones
Generalidades de IntoxicacionesGeneralidades de Intoxicaciones
Generalidades de Intoxicacionesmoni_kkk
 
Toxicología
ToxicologíaToxicología
ToxicologíaBUAP
 
Glucósidos cianógeneticos
Glucósidos cianógeneticosGlucósidos cianógeneticos
Glucósidos cianógeneticosmarcodemesa
 
Primer taller toxicologia
Primer taller toxicologiaPrimer taller toxicologia
Primer taller toxicologiaNini Moyano
 
Intoxicaciones en Pediatría
Intoxicaciones en Pediatría Intoxicaciones en Pediatría
Intoxicaciones en Pediatría drmasqui
 
Tóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivas
Tóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivasTóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivas
Tóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivasguest3194408
 
abordaje del paciente intoxicado
abordaje del paciente intoxicadoabordaje del paciente intoxicado
abordaje del paciente intoxicadoMaria Anillo
 

Destacado (20)

Guías de manejo de pacientes intoxicados
Guías de manejo de pacientes intoxicadosGuías de manejo de pacientes intoxicados
Guías de manejo de pacientes intoxicados
 
Toxidromes
ToxidromesToxidromes
Toxidromes
 
Toxicologia Principios De ToxicologíA ClíNica
Toxicologia Principios De ToxicologíA ClíNicaToxicologia Principios De ToxicologíA ClíNica
Toxicologia Principios De ToxicologíA ClíNica
 
Atencion al paciente intoxicado
Atencion al paciente intoxicadoAtencion al paciente intoxicado
Atencion al paciente intoxicado
 
Paciente intoxicado abordaje inicial
Paciente intoxicado abordaje inicialPaciente intoxicado abordaje inicial
Paciente intoxicado abordaje inicial
 
I N T O X I C A C I O N E S C L A S E
I N T O X I C A C I O N E S C L A S EI N T O X I C A C I O N E S C L A S E
I N T O X I C A C I O N E S C L A S E
 
Lavado gastrico - uso del carbonmLavado gastrico
Lavado gastrico - uso del carbonmLavado gastricoLavado gastrico - uso del carbonmLavado gastrico
Lavado gastrico - uso del carbonmLavado gastrico
 
Intoxicaciones en pediatría
Intoxicaciones en pediatríaIntoxicaciones en pediatría
Intoxicaciones en pediatría
 
Intoxicacion
IntoxicacionIntoxicacion
Intoxicacion
 
Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.
Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.
Taller 1 aspectos básicos de la toxicología.
 
Toxidromes o síndromes tóxicos
Toxidromes o síndromes tóxicosToxidromes o síndromes tóxicos
Toxidromes o síndromes tóxicos
 
toxidromes/Intoxicacion
toxidromes/Intoxicaciontoxidromes/Intoxicacion
toxidromes/Intoxicacion
 
Toxisindromes 2015
Toxisindromes 2015Toxisindromes 2015
Toxisindromes 2015
 
Generalidades de Intoxicaciones
Generalidades de IntoxicacionesGeneralidades de Intoxicaciones
Generalidades de Intoxicaciones
 
Toxicología
ToxicologíaToxicología
Toxicología
 
Glucósidos cianógeneticos
Glucósidos cianógeneticosGlucósidos cianógeneticos
Glucósidos cianógeneticos
 
Primer taller toxicologia
Primer taller toxicologiaPrimer taller toxicologia
Primer taller toxicologia
 
Intoxicaciones en Pediatría
Intoxicaciones en Pediatría Intoxicaciones en Pediatría
Intoxicaciones en Pediatría
 
Tóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivas
Tóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivasTóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivas
Tóxicos e intoxicaciones sesion 02 edivas
 
abordaje del paciente intoxicado
abordaje del paciente intoxicadoabordaje del paciente intoxicado
abordaje del paciente intoxicado
 

Similar a Abordaje del paciente intoxicado

Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de ac...
Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de         ac...Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de         ac...
Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de ac...Alfredo Alfredo
 
Capitulo nº 8 toxicologia
Capitulo nº 8 toxicologiaCapitulo nº 8 toxicologia
Capitulo nº 8 toxicologiaJoscelia47
 
TOXINDROMES.pptx
TOXINDROMES.pptxTOXINDROMES.pptx
TOXINDROMES.pptxMikeVilla9
 
Medicina Interna (Lambert)-1.pdf
Medicina Interna (Lambert)-1.pdfMedicina Interna (Lambert)-1.pdf
Medicina Interna (Lambert)-1.pdfMaricelLabori
 
Intoxicaciones Medicamentosas
Intoxicaciones MedicamentosasIntoxicaciones Medicamentosas
Intoxicaciones MedicamentosasHospital Guadix
 
Fármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidades
Fármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidadesFármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidades
Fármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidadesFernandoEslaquit3
 
Intoxicaciones okk
Intoxicaciones okkIntoxicaciones okk
Intoxicaciones okkHugo Pinto
 
Intoxicaciones
IntoxicacionesIntoxicaciones
IntoxicacionesHugo Pinto
 
Primeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergencias
Primeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergenciasPrimeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergencias
Primeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergenciasRonald Steven Bravo Avila
 
intoxicacionesemergencias-170508040456.pdf
intoxicacionesemergencias-170508040456.pdfintoxicacionesemergencias-170508040456.pdf
intoxicacionesemergencias-170508040456.pdfadquintana2
 
1histamina y-farmacos-antihistaminicos
1histamina y-farmacos-antihistaminicos1histamina y-farmacos-antihistaminicos
1histamina y-farmacos-antihistaminicosbrayan cordova
 
10 manejo de intoxicaciones agudas..pptx
10 manejo de intoxicaciones agudas..pptx10 manejo de intoxicaciones agudas..pptx
10 manejo de intoxicaciones agudas..pptxi2414895
 
Clase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptx
Clase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptxClase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptx
Clase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptxAndreaSoto281274
 
Intoxicación aguda por organosfosforados.ppt
Intoxicación aguda por organosfosforados.pptIntoxicación aguda por organosfosforados.ppt
Intoxicación aguda por organosfosforados.pptssuser939a60
 

Similar a Abordaje del paciente intoxicado (20)

Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de ac...
Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de         ac...Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de         ac...
Manejo de anestésicos y analgésicos de acuerdo con su mecanismo de ac...
 
Capitulo nº 8 toxicologia
Capitulo nº 8 toxicologiaCapitulo nº 8 toxicologia
Capitulo nº 8 toxicologia
 
TOXINDROMES.pptx
TOXINDROMES.pptxTOXINDROMES.pptx
TOXINDROMES.pptx
 
Medicina Interna (Lambert)-1.pdf
Medicina Interna (Lambert)-1.pdfMedicina Interna (Lambert)-1.pdf
Medicina Interna (Lambert)-1.pdf
 
Sesion chare
Sesion chareSesion chare
Sesion chare
 
Intoxicaciones Medicamentosas
Intoxicaciones MedicamentosasIntoxicaciones Medicamentosas
Intoxicaciones Medicamentosas
 
Fármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidades
Fármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidadesFármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidades
Fármacos antihistamínicos más comunes y sus generalidades
 
Intoxicaciones okk
Intoxicaciones okkIntoxicaciones okk
Intoxicaciones okk
 
Intoxicaciones
IntoxicacionesIntoxicaciones
Intoxicaciones
 
Toxicologia forense
Toxicologia forenseToxicologia forense
Toxicologia forense
 
Primeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergencias
Primeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergenciasPrimeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergencias
Primeros Auxilios: Intoxicaciones- Actuacion en caso de emergencias
 
Envenenamiento y sobredosis
Envenenamiento y sobredosisEnvenenamiento y sobredosis
Envenenamiento y sobredosis
 
intoxicacionesemergencias-170508040456.pdf
intoxicacionesemergencias-170508040456.pdfintoxicacionesemergencias-170508040456.pdf
intoxicacionesemergencias-170508040456.pdf
 
Antihistamínico
AntihistamínicoAntihistamínico
Antihistamínico
 
Antihistamínico
AntihistamínicoAntihistamínico
Antihistamínico
 
1histamina y-farmacos-antihistaminicos
1histamina y-farmacos-antihistaminicos1histamina y-farmacos-antihistaminicos
1histamina y-farmacos-antihistaminicos
 
10 manejo de intoxicaciones agudas..pptx
10 manejo de intoxicaciones agudas..pptx10 manejo de intoxicaciones agudas..pptx
10 manejo de intoxicaciones agudas..pptx
 
Clase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptx
Clase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptxClase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptx
Clase 4. Abordaje general del paciente intoxicado.pptx
 
Atropina
AtropinaAtropina
Atropina
 
Intoxicación aguda por organosfosforados.ppt
Intoxicación aguda por organosfosforados.pptIntoxicación aguda por organosfosforados.ppt
Intoxicación aguda por organosfosforados.ppt
 

Último

Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptxMapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptxJhonDarwinSnchezVsqu1
 
Posiciones anatomicas basicas enfermeria
Posiciones anatomicas basicas enfermeriaPosiciones anatomicas basicas enfermeria
Posiciones anatomicas basicas enfermeriaKarymeScarlettAguila
 
DETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptx
DETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptxDETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptx
DETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptxfiorellaanayaserrano
 
CONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICA
CONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICACONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICA
CONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICAmjaicocr
 
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdfCuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdfHelenReyes29
 
Sistema Nervioso Periférico (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico      (1).pdfSistema Nervioso Periférico      (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico (1).pdfNjeraMatas
 
TERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptx
TERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptxTERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptx
TERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptxrosi339302
 
(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)
(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)
(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdfbibianavillazoo
 
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfRevista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfleechiorosalia
 
seminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptxseminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptxScarletMedina4
 
Celulas del sistema nervioso clase medicina
Celulas del sistema nervioso clase medicinaCelulas del sistema nervioso clase medicina
Celulas del sistema nervioso clase medicinaSalomeLoor1
 
Trombocitopenia Inmune primaria , clínica
Trombocitopenia Inmune primaria , clínicaTrombocitopenia Inmune primaria , clínica
Trombocitopenia Inmune primaria , clínicaVillegasValentnJosAl
 
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxPlan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxOrlandoApazagomez1
 
WE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación .pptx
WE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación   .pptxWE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación   .pptx
WE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación .pptxr7dzcbmq2w
 
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfSISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfTruGaCshirley
 
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdfClase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdfgarrotamara01
 
TANATOLOGIA de medicina legal y deontología
TANATOLOGIA  de medicina legal y deontologíaTANATOLOGIA  de medicina legal y deontología
TANATOLOGIA de medicina legal y deontologíaISAIDJOSUECOLQUELLUS1
 
Historia Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
Historia Clínica y Consentimiento Informado en OdontologíaHistoria Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
Historia Clínica y Consentimiento Informado en OdontologíaJorge Enrique Manrique-Chávez
 

Último (20)

Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptxMapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
 
Posiciones anatomicas basicas enfermeria
Posiciones anatomicas basicas enfermeriaPosiciones anatomicas basicas enfermeria
Posiciones anatomicas basicas enfermeria
 
DETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptx
DETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptxDETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptx
DETERMINISMO DEL TRABAJO DE PARTO-1.pptx
 
CONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICA
CONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICACONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICA
CONTROL DE CALIDAD EN LA INDUSTRIA FARMACEUTICA
 
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdfCuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
 
Sistema Nervioso Periférico (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico      (1).pdfSistema Nervioso Periférico      (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico (1).pdf
 
TERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptx
TERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptxTERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptx
TERMINOLOGIA ADULTO MAYOR DEFINICIONES.pptx
 
(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)
(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)
(2024-04-29)Actualización en profilaxis PrEP frente a VIH. (DOC)
 
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
 
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfRevista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
 
seminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptxseminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptx
 
Celulas del sistema nervioso clase medicina
Celulas del sistema nervioso clase medicinaCelulas del sistema nervioso clase medicina
Celulas del sistema nervioso clase medicina
 
Trombocitopenia Inmune primaria , clínica
Trombocitopenia Inmune primaria , clínicaTrombocitopenia Inmune primaria , clínica
Trombocitopenia Inmune primaria , clínica
 
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxPlan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
 
WE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación .pptx
WE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación   .pptxWE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación   .pptx
WE DO TRANSFORMATIONS DAY presentación .pptx
 
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfSISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
 
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdfClase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
 
TANATOLOGIA de medicina legal y deontología
TANATOLOGIA  de medicina legal y deontologíaTANATOLOGIA  de medicina legal y deontología
TANATOLOGIA de medicina legal y deontología
 
Material de apoyo, modulo psicologia de la personalidad
Material de apoyo, modulo psicologia de la personalidadMaterial de apoyo, modulo psicologia de la personalidad
Material de apoyo, modulo psicologia de la personalidad
 
Historia Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
Historia Clínica y Consentimiento Informado en OdontologíaHistoria Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
Historia Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
 

Abordaje del paciente intoxicado

  • 2. Reglas de Oro en Toxicología • Tratar al paciente NO al tóxico • Proporcionar medidas de apoyo • NO DAÑAR: Riesgo vs beneficio de intervención
  • 3. Toxíndrome • Grupo de signos y síntomas que consistentemente resultan de un tóxico • Manifestaciones más comúnmente encontradas para determinadas intoxicaciones (no todas) • Orientan al diagnóstico • Casi siempre combinaciones de signos y síntomas y no toxíndromes puros
  • 4. Evaluación inicial: 10 puntos para integrar toxíndromes 1. Frecuencia cardíaca 2. Frecuencia respiratoria 3. Tensión arterial 4. Temperatura 5. Pupilas 6. Piel 7. Mucosas 8. Peristalsis 9. Retención urinaria 10. Neurológico
  • 5. Toxíndromes • Simpaticomimético (adrenalina) • Anticolinérgico ( acetilcolina) • Colinérgico ( acetilcolina) • Sedante-hipnótico – GABA, glicina • Opioide – receptores opioides
  • 6. Toxíndromes • Simpaticomimético • Anticolinérgico • Colinérgico • Sedante-hipnótico • Opioide
  • 7. Liberación catecolaminas (adrenalina) = toxíndrome simpaticomimético • Activación del sistema simpático – Estimulación alfa-adrenérgica: α = vasoconstricción – Estimulación beta-adrenérgica: β1 = taquicardia β2 = vasodilatación
  • 8. Simpaticomiméticos ∀ FC ∀ FR ∀ TA ∀ Temp (>40°C) • Midriasis (responde luz) • Diaforesis • Mucosas húmedas ∀ Peristalsis • No hay retención urinaria • Agitación, temblor, convulsiones
  • 9. Simpaticomiméticos • Cocaína, crack • Anfetaminas (éxtasis) • Metanfetaminas (cristal) • Salbutamol • Pseudoefedrina • Cafeína • Teofilina, aminofilina • Metilfenidato (Ritalin)
  • 10. Toxíndrome anticolinérgico vs colinérgico (acetilcolina) • Neurotransmisor en sinapsis colinérgicas • Liberado de terminales pre y posganglionares de neuronas parasimpáticas • Estimula neuronas nicotínicas y muscarínicas • Hidrolizada a ácido acético y colina por acetilcolinesterasa
  • 11. Anticolinérgico acetilcolina ∀ FC ∀ FR ∀ TA ∀ Temperatura • Midriasis (no responde) • Ausencia sudor, rubicundez • Mucosas secas • Disminución peristalsis, íleo • Retención urinaria • Agitación, alucinaciones, convulsiones
  • 12. Anticolinérgicos • ATROPINA • Antihistamínicos • Antipsicóticos • Antiparkinsonianos • Antidepresivos tricíclicos (ATCs) • Midriáticos (atropínicos)
  • 13. Anticolinérgico Rojo como betabel - Rubicundez Seco como hueso - Mucosas y piel secas Caliente como el infierno - Hipertermia Ciego como murciélago - Midriasis Loco como cabra - Agitación p/m, alucinaciones, pérdida memoria
  • 14. Toxíndromes • Simpaticomimético • Anticolinérgico • Colinérgico   bloqueo enzima acetilcolinesterasa organofosforados
  • 15. Exceso acetilcolina = colinérgico Receptores muscarínicos • D iarrea, diaforesis • U rination • M iosis • B (killer bees)  • E mesis • L agrimeo • S ialorrea  B radicardia  B roncorrea  B roncoespasmo “Agua por todos los orificios”  Se trata con un anticolinérgico: ATROPINA
  • 16. Exceso acetilcolina = colinérgico Receptores nicotínicos (tardío o mixto) • M onday = midriasis • T uesday = temblor • W ednesday = weakness (debilidad) • t H ursday = hipertensión • F riday = fasciculaciones • S aturday = seizures (convulsiones) “Días de la semana en inglés” En organofosforados, el bloqueo de la enzima es irreversible si no se trata además con obidoxima: Toxogonin
  • 17. Colinérgicos • Acetilcolina • Pilocarpina • Organofosforados, carbamatos • Hongos (Inocybe, Clitocybe) • Armas químicas- Sarin, Tabun, Soman • Fisostigmina, Piridostigmina
  • 18. Toxíndrome sedante-hipnótico • Coma con signos vitales normales – Excepto mezclas o sobredosis masivas* • Disartria • Confusión estupor coma • Depresión respiratoria*
  • 19. Toxíndrome sedante-hipnótico • Etanol • Anticonvulsivantes • Benzodiacepinas • Barbitúricos • Ansiolíticos (meprobamato)
  • 20. Toxíndromes • Simpaticomimético • Anticolinérgico • Colinérgico • Sedante-hipnótico • Opioide Dorothy
  • 21. Tríada de Opioides Coma, miosis, depresión respiratoria • Depresión SNC • Miosis puntiforme • Depresión respiratoria • Bradicardia • Hipotensión • Hipotermia • Disminución peristalsis
  • 22. Opioides • Heroína, morfina • Codeína • Loperamida • Analgésicos opioides • Propoxifeno, pentazocina • Dextrometorfano
  • 23. Principios Básicos en el Tratamiento del Paciente Intoxicado
  • 24. ¿ Que se metió el gatito ?
  • 25. Objetivos del tratamiento del paciente intoxicado • Minimizar el efecto del tóxico ¿… cómo…? – Sacar tanto como sea posible – Capturar el resto 1. Descontaminación GI Remover o atrapar el tóxico ingerido del tracto GI 2. Favorecer eliminación Remover el tóxico de la sangre
  • 26. Procedimientos 1. Remover el tóxico • Lavado gástrico - físico • Jarabe de ipecacuana – contraindicado, da toxicidad miocárdica • Cualquier tipo de inducción de vómito en el hospital está contraindicada • Irrigación intestinal total – grandes volúmenes de una solución no absorbible 1. Captura del tóxico • Carbón activado
  • 28. Historia de la Toxicología • Nicandro of Colofón (Grecia, 204-138 A.C.)- Dos tratados dedicados enteramente a venenos (serpientes y plantas venenosas) • Divide venenos en aquellos que “matan rápidamente” y los que “matan lentamente” • Recomienda eméticos en el tratamiento
  • 30. Mithridates VI, Rey de Pontus (Persia, 114-63 A.C.) • Usos políticos de venenos, necesidad de encontrar antídoto • Experimentó en esclavos y criminales condenados con antídotos • Paranoia a ser envenenado → ingesta regular y progresiva de mezclas de venenos y antídotos mitridización (proceso de sensibilización)
  • 31. Mithridatum • Mezcla diferentes “antídotos”, resultando un “antídoto universal” • 36 ingredientes en receta original • Mitrídates falló en su intento de envenenarse al ser vencido por el General Romano Pompeyo • Pompeyo lleva Mithridatium a Roma
  • 32. Historia de la Toxicología • Nerón (37-68 D.C.) muestra gran interés, experimentan con esclavos • Andrómaco: médico personal • Theriac de Andromachus- 64 ingredientes y además sangre de cobra
  • 34. • Uso popular de theriak por ricos y pobres • Galeno incrementó el total de ingredientes a casi 70 • Preparado en público bajo supervisión oficial en Venecia, Montpellier, Toulousse y Estrasburgo Historia de la Toxicología
  • 35. • Usos médicos hasta el siglo XVIII • Considerada remedio universal (panacea) contra venenos y enfermedades • William Heberden (1710-1801)- Médico reconocido en Londres en s. XVIII publica análisis crítico • “Nunca un medicamento ha contenido tantas cosas y curado tan pocas” Theriak: el antídoto universal
  • 36. Maimónides (1135-1204) Fundador de Toxicología moderna • Escribió como evitar intoxicaciones y cómo tratarlas con antídotos • Se enfocó en antídotos para toxinas específicas • Principal interés en mordeduras de serpiente • Tratado de venenos y sus antídotos (1198)
  • 37. Uso de analépticos: 40s y 50s (Restaurador, excitante, estimulante) • Intento por “antagonizar” depresores • Uso común de barbitúricos, objetivo de analépticos era “neutralizarlos” • Complicaciones: hipertermia, disrritmias, convulsiones, psicosis • Reemplazado por el “tratamiento de soporte” que sí demostró reducir mortalidad
  • 38. Analépticos utilizados en el pasado • Cafeína • Lobelina • Estricnina • Cocaína • Alcanfor • Bemegrida • Niketamida • Picrotoxina • Terapia eléctrica subconvulsiva
  • 39. CORAMINA O CORDIAMINA (Niketamida) Sintetizada en 1924 por el Laboratorio Ciba Geigy Analéptico cardio respiratorio Frasco con 15 ml. de solución Tratamiento de la depresión respiratoria: Intoxicación por depresores del S.N.C. (anestésicos, alcohol, etc), reanimación de ahogados, asfixia de los recién nacidos. Colapso circulatorio, hipotensión
  • 40.
  • 41. Objetivo del Tratamiento Pacientes intoxicados • Medidas encaminadas a mantener la vida y prevenir la permanencia del tóxico en el organismo • Considerar la existencia y conveniencia del uso de antídotos específicos • Así que ………..
  • 42. Tratamiento general del paciente intoxicado ■ABCDE en toxicología ■Medidas de soporte (ABC) ■Prevención de absorción (Descontaminación) ■Favorecer eliminación (E) ■Al final, considere antídotos o antagonistas
  • 43.
  • 44. Conclusiones • Uso excesivo de extracción digestiva, antídotos y depuración extrarenal. • Descontaminación digestiva inadecuada y mal indicada en el 25% de los casos. • Uso rutinario sin conocimiento real
  • 45. Papel de la DescontaminaciónPapel de la Descontaminación  La atención a la vía aérea, respiración yLa atención a la vía aérea, respiración y circulación es siempre primordial y puedecirculación es siempre primordial y puede salvar vidassalvar vidas  La descontaminación y los antídotos debenLa descontaminación y los antídotos deben ser consideradosser considerados coadyuvantescoadyuvantes a una un tratamiento de soporte vitaltratamiento de soporte vital  Considerar la existencia, conveniencia yConsiderar la existencia, conveniencia y comparar riesgos vs beneficiocomparar riesgos vs beneficio del uso dedel uso de antídotos específicosantídotos específicos
  • 46. ¿Por qué descontaminar?¿Por qué descontaminar?  Mucosa gástrica muy ácida con superficieMucosa gástrica muy ácida con superficie de absorción pequeñade absorción pequeña  Sitio primario de absorción = intestinoSitio primario de absorción = intestino delgadodelgado  Vaciamiento gástrico depende deVaciamiento gástrico depende de – Alimentos, ETOH (etanol), preparacionesAlimentos, ETOH (etanol), preparaciones de liberación prolongadade liberación prolongada – Ileo, obstrucción al vaciamiento gástricoIleo, obstrucción al vaciamiento gástrico
  • 47. **0 Concentración sérica del tóxico Umbral C Cmax E 50 Emax α Relación toxicocinética- toxicodinamia Eliminación
  • 49. **0 Farmacocinética de las drogas • Absorción • Distribución • Eliminación • Metabolismo
  • 50. DescontaminaciónDescontaminación  ObjetivoObjetivo: Limitar la absorción de: Limitar la absorción de productos tóxicos a fin de...productos tóxicos a fin de...  PrevenirPrevenir  AcortarAcortar  Disminuir gravedadDisminuir gravedad ...de la intoxicación...de la intoxicación
  • 51. DescontaminaciónDescontaminación  Primum non nocerum: HipócratesPrimum non nocerum: Hipócrates  Primero, no dañarPrimero, no dañar  Descontaminación es vinculada conDescontaminación es vinculada con complicaciones potenciales gravescomplicaciones potenciales graves Aspiración, posiblemente fatalAspiración, posiblemente fatal Perforación de órganosPerforación de órganos ArritmiasArritmias HipoxiaHipoxia Laringo-espasmoLaringo-espasmo
  • 52. DescontaminaciónDescontaminación  ¿Hay una indicación para hacer una¿Hay una indicación para hacer una descontaminación?descontaminación?  Tiempo desde la exposiciónTiempo desde la exposición  Producto potencialmente tóxicoProducto potencialmente tóxico  Dosis potencialmente tóxicaDosis potencialmente tóxica  En cada caso, debe preguntarse “¿ParaEn cada caso, debe preguntarse “¿Para qué hago esto?”qué hago esto?”
  • 53. DescontaminaciónDescontaminación • Piel y ojosPiel y ojos • Protéjase de:Protéjase de: - salpicaduras- salpicaduras - contacto o inhalación de fluídos corporales- contacto o inhalación de fluídos corporales • Necesaria en caso de exposiciones aNecesaria en caso de exposiciones a corrosivos, oxidantes, pesticidas ycorrosivos, oxidantes, pesticidas y solventes orgánicos, otrossolventes orgánicos, otros • Duración depende de la solubilidadDuración depende de la solubilidad
  • 54. DescontaminaciónDescontaminación • Quitar toda la ropa, zapatos, joyeríaQuitar toda la ropa, zapatos, joyería • Con algunas excepciones raras,Con algunas excepciones raras, siempre se puede utilizar jabón y aguasiempre se puede utilizar jabón y agua para descontaminar la piel y agua opara descontaminar la piel y agua o solución salina para irrigar los ojossolución salina para irrigar los ojos • Tóxicos en polvo cepillar suavemente previoTóxicos en polvo cepillar suavemente previo a lavadoa lavado
  • 55. OjosOjos  ¡No se olvide que el tiempo de exposición¡No se olvide que el tiempo de exposición ocular se refleja en la repercusión en laocular se refleja en la repercusión en la vista!vista!  En exposición a corrosivos, trate de llevarEn exposición a corrosivos, trate de llevar el pH conjuntival a 7.0el pH conjuntival a 7.0  El pH de solución salina es de 4.5El pH de solución salina es de 4.5
  • 56. Jarabe de IpecacuanaJarabe de Ipecacuana  Arbusto deArbusto de SudaméricaSudamérica  Raíz triturada yRaíz triturada y hecha jarabehecha jarabe  Alcaloides activosAlcaloides activos – cefalinacefalina – emetinaemetina  Acción SNC y GIAcción SNC y GI
  • 57. Jarabe de ipecacuanaJarabe de ipecacuana • Estimula centro del vómitoEstimula centro del vómito • Estimula localmente laEstimula localmente la mucosa gástricamucosa gástrica • Induce vómito en 90% de losInduce vómito en 90% de los pacientes en un período de 20pacientes en un período de 20 minutos tras su ingestaminutos tras su ingesta • Duración hasta 90 minutosDuración hasta 90 minutos
  • 58. Jarabe de IpecacuanaJarabe de Ipecacuana • Remoción variable de tóxico del 6 al 89%Remoción variable de tóxico del 6 al 89% • No se usa en hospitales ahoraNo se usa en hospitales ahora, interfiere, interfiere con administración de carbón activadocon administración de carbón activado • Su efectividad en disminuir la absorción delSu efectividad en disminuir la absorción del tóxico es menor comparado a carbóntóxico es menor comparado a carbón activadoactivado
  • 59. ““Indicaciones”Indicaciones”  IndicacionesIndicaciones – Servicios de Urgencias :Servicios de Urgencias : NINGUNONINGUNO – Paciente alerta, consciente que ingirióPaciente alerta, consciente que ingirió una cantidad potencialmente tóxica deuna cantidad potencialmente tóxica de una sustanciauna sustancia – Dentro de los primeros 60 minutos de laDentro de los primeros 60 minutos de la ingestaingesta Position Statement on GI decontamination AACT, AAPCT.Position Statement on GI decontamination AACT, AAPCT. Clintox 37(7) 1997Clintox 37(7) 1997 (Declaración de postura)(Declaración de postura)
  • 60. Jarabe de IpecacuanaJarabe de Ipecacuana  ““Contraindicaciones”Contraindicaciones” – Ausencia de reflejos protectores de víaAusencia de reflejos protectores de vía aéreaaérea – Ingesta de sustancias corrosivas o conIngesta de sustancias corrosivas o con potencial deterioro neurológicopotencial deterioro neurológico – Hidrocarburos (alto riesgo de aspiración)Hidrocarburos (alto riesgo de aspiración) – Sustancias corrosivas (bases o ácidos)Sustancias corrosivas (bases o ácidos) ““Lo que quema al entrar quema al salir”Lo que quema al entrar quema al salir”
  • 61. Jarabe de ipecacuanaJarabe de ipecacuana  Contraindicaciones:Contraindicaciones:  Lactantes menores de 6 mesesLactantes menores de 6 meses  Exposición a sustancias tóxicas queExposición a sustancias tóxicas que causan obnubilación, coma, convulsionescausan obnubilación, coma, convulsiones  CorrosivosCorrosivos
  • 62. Complicaciones de IpecacuanaComplicaciones de Ipecacuana  Vómito incoercibleVómito incoercible  Cardiotoxicidad- Taquicardia, hipertensión,Cardiotoxicidad- Taquicardia, hipertensión, alts. ECGalts. ECG  DiarreaDiarrea  Somnolencia (…y riesgo de aspiración…)Somnolencia (…y riesgo de aspiración…)  Retrasa administración de carbón activadoRetrasa administración de carbón activado
  • 63. Ipecac Toxicity in "Munchausen Syndrome by Proxy”Ipecac Toxicity in "Munchausen Syndrome by Proxy” Bader, A; Kerzner, B. Therapeutic Drug Monitoring VolBader, A; Kerzner, B. Therapeutic Drug Monitoring Vol 21(2), April 1999, pp 259-26021(2), April 1999, pp 259-260 ““Chronic ingestion of ipecac leads to side effects suchChronic ingestion of ipecac leads to side effects such as diarrhea, gastrointestinal bleeding, and skeletalas diarrhea, gastrointestinal bleeding, and skeletal and cardiac myopathy. Skeletal muscle weeknessand cardiac myopathy. Skeletal muscle weekness may persist long after the medication ismay persist long after the medication is discontinued and usually reversible. Cardiacdiscontinued and usually reversible. Cardiac myopathy primarily to emetine is linked as a causemyopathy primarily to emetine is linked as a cause of death in individuals with eating disorders whoof death in individuals with eating disorders who have abused ipecachave abused ipecac (6-11)(6-11). Cardiomyopathy is. Cardiomyopathy is manifested as tachycardia, flattered or inverted' T-manifested as tachycardia, flattered or inverted' T- waves, and prolonged PR intervalwaves, and prolonged PR interval (12)(12).”.”
  • 64. EmesisEmesis • Sustancia tóxica, ingesta agudaSustancia tóxica, ingesta aguda • Estado mental inalterado con seguridad de queEstado mental inalterado con seguridad de que se mantendrá así…se mantendrá así… • Tóxico de gran tamaño que no cabe por unaTóxico de gran tamaño que no cabe por una sondasonda - Pacientes pediátricos y tubos pequeños- Pacientes pediátricos y tubos pequeños - Grandes píldoras- Grandes píldoras • Sustancias que no se unen a carbón activadoSustancias que no se unen a carbón activado • En general no usarse en el hospitalEn general no usarse en el hospital
  • 65. Contraindicaciones paraContraindicaciones para emesisemesis • Ingestas no tóxicasIngestas no tóxicas • Estado mental alteradoEstado mental alterado • Riesgo de deterioro neurológico:Riesgo de deterioro neurológico: - ATCs, isoniazida, alcanfor- ATCs, isoniazida, alcanfor -Emesis previa-Emesis previa • Caústicos, hidrocarburos*Caústicos, hidrocarburos* • RETRASO O INTERFERENCIA CONRETRASO O INTERFERENCIA CON ADMINISTRACION DE CARBONADMINISTRACION DE CARBON ACTIVADOACTIVADO
  • 66. Complicaciones EmesisComplicaciones Emesis • Vómito incoercible que puede provocarVómito incoercible que puede provocar ruptura gástrica, esofágica, desgarroruptura gástrica, esofágica, desgarro Mallory-Weiss, EVC en ancianosMallory-Weiss, EVC en ancianos • Neumonía por aspiraciónNeumonía por aspiración • Toxicidad miocárdica (jarabe ipecacuana enToxicidad miocárdica (jarabe ipecacuana en admnistración crónica)admnistración crónica)
  • 67. ¿ Agua o café con sal ?¿ Agua o café con sal ?
  • 68.
  • 69. Lavado Gástrico Historia • P. Physick (1768-1837) • Utilidad del lavado gástrico en la eliminación de venenos
  • 70. Objetivo del Lavado Gástrico • Remover el tóxico antes de que sea absorbido • Tubo de gran calibre ¿? • Sonda nasogástrica u orogástrica ¿?
  • 71.
  • 72. Conclusiones • No realizar el lavado gástrico en forma rutinaria • Remoción del tóxico muy variable • En relación al tiempo de su realización • Riesgos severos • Muchas contraindicaciones
  • 73. Lavado gástricoLavado gástrico •Procedimiento:Procedimiento: 1.1. Utilice una sonda gástrica grande:Utilice una sonda gástrica grande: 2.2. Sonda 22-28 Fr en niños (Ewald)Sonda 22-28 Fr en niños (Ewald) Sonda 36-40 Fr en adultos (Ewald)Sonda 36-40 Fr en adultos (Ewald) 2.2. Paciente en posición lateral izquierda enPaciente en posición lateral izquierda en TrendelemburgTrendelemburg 3.3. Cabeza descendiente 10 a 15 gradosCabeza descendiente 10 a 15 grados
  • 74.
  • 75. Sonda o Tubo de Ewald
  • 76. Sonda o Tubo de Ewald
  • 77. Lavado gástricoLavado gástrico • Calcular la distancia que se introducirá laCalcular la distancia que se introducirá la sonda:sonda: Medir de la punta de la naríz al lóbulo de laMedir de la punta de la naríz al lóbulo de la oreja y de ahí al apéndice xifoidesoreja y de ahí al apéndice xifoides • INTRODUZCA LA SONDA POR LAINTRODUZCA LA SONDA POR LA BOCABOCA • Aspire el contenido del estómago (confirmaAspire el contenido del estómago (confirma localización de la sonda)localización de la sonda)
  • 78. Lavado gástricoLavado gástrico • Haga el lavado con alícuotas tibiasHaga el lavado con alícuotas tibias • Utilice alícuotas de 300 a 500 ml hasta queUtilice alícuotas de 300 a 500 ml hasta que salga transparentesalga transparente • Total de 1 a 2 litrosTotal de 1 a 2 litros • Si está indicado, administreSi está indicado, administre carbón activado por la sondacarbón activado por la sonda antes de retirarlaantes de retirarla
  • 79. Indicaciones para lavado gástricoIndicaciones para lavado gástrico •““Basado en estudios experimentales yBasado en estudios experimentales y clínicos, el lavado gástrico no debe serclínicos, el lavado gástrico no debe ser practicado de rutina, y tal vez nunca”practicado de rutina, y tal vez nunca” American Academy of Clinical Toxicology & European Association of Poisons Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Gastric Lavage. J Toxicol Clin Toxicol 2004; 42:933-943.
  • 80. Indicaciones para lavado gástricoIndicaciones para lavado gástrico • ““En algunos casos donde el procedimientoEn algunos casos donde el procedimiento tiene un beneficio teórico importante (portiene un beneficio teórico importante (por ejemplo, ingesta reciente de un productoejemplo, ingesta reciente de un producto muy tóxico), los riesgos sustanciales debenmuy tóxico), los riesgos sustanciales deben ser cuidadosamente valorados frente a lasser cuidadosamente valorados frente a las escasas evidencias de que elescasas evidencias de que el procedimiento resulte en beneficio alguno”procedimiento resulte en beneficio alguno” American Academy of Clinical Toxicology & European Association of Poisons Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Gastric Lavage. J Toxicol Clin Toxicol 2004; 42:933-943.
  • 81. Indicaciones Lavado GástricoIndicaciones Lavado Gástrico • Ingesta potencialmente letalIngesta potencialmente letal • Dentro de los primeros 60 minutos de laDentro de los primeros 60 minutos de la ingestaingesta • Puede ser después si se trata de unaPuede ser después si se trata de una preparación de liberación prolongada opreparación de liberación prolongada o hay retraso en el vaciamiento gástricohay retraso en el vaciamiento gástrico
  • 82. Eficacia del Lavado GástricoEficacia del Lavado Gástrico  Depende de:Depende de: - Tiempo transcurrido desde la ingesta- Tiempo transcurrido desde la ingesta - Características del tóxico- Características del tóxico - TAMAÑO DE LAS TABLETAS- TAMAÑO DE LAS TABLETAS • Estudios demuestran remoción del 35-56%Estudios demuestran remoción del 35-56% del tóxicodel tóxico • Reporte de 20 gramos deReporte de 20 gramos de salicilatos extraídos 9 horassalicilatos extraídos 9 horas después de ingestadespués de ingesta
  • 83. Lavado GástricoLavado Gástrico • ContraindicacionesContraindicaciones  Ingesta no tóxicaIngesta no tóxica  Paciente inconsciente (excepto si estáPaciente inconsciente (excepto si está intubado)intubado)  Tóxico se une bien a carbón activadoTóxico se une bien a carbón activado  Paciente agitadoPaciente agitado  Píldoras o tabletas de gran tamañoPíldoras o tabletas de gran tamaño  Tóxico no presente en estómagoTóxico no presente en estómago
  • 84. Lavado gástricoLavado gástrico ■ContraindicacionesContraindicaciones  Falta de protección de la vía aéreaFalta de protección de la vía aérea  CorrosivosCorrosivos  Hidrocarburos con riesgo importante deHidrocarburos con riesgo importante de aspiraciónaspiración  Riesgo de hemorragia gastrointestinal oRiesgo de hemorragia gastrointestinal o perforaciónperforación
  • 85. Lavado GástricoLavado Gástrico • ComplicacionesComplicaciones  AspiraciónAspiración  Lesión a faringe, vía aérea, esófago,Lesión a faringe, vía aérea, esófago, estómagoestómago  MediastinitisMediastinitis  Colocación endotraquealColocación endotraqueal  DisrritmiasDisrritmias  Compromiso vía aérea durante el lavadoCompromiso vía aérea durante el lavado
  • 86. ControversiasControversias  ¿Es el lavado gástrico mejor que el carbón¿Es el lavado gástrico mejor que el carbón activado?activado?  ¿Lavado gástrico o emesis?¿Lavado gástrico o emesis?  Tiempo límite después de la ingesta delTiempo límite después de la ingesta del tóxico para conservar efectividadtóxico para conservar efectividad
  • 87. Ipecacuana o Lavado másIpecacuana o Lavado más carbón vs carbón solocarbón vs carbón solo  592 pacientes592 pacientes  Lavado gástrico mejoró la evolución clínicaLavado gástrico mejoró la evolución clínica sólo cuando se realizó en pacientessólo cuando se realizó en pacientes somnolientos en la primera hora despuéssomnolientos en la primera hora después de la ingestade la ingesta  Ni el vómito inducido por ipecacuana enNi el vómito inducido por ipecacuana en cualquier momento vs lavado realizadocualquier momento vs lavado realizado después de 1 hora de la ingestadespués de 1 hora de la ingesta demostraron mayor eficacia que el carbóndemostraron mayor eficacia que el carbón activado soloactivado solo Kulig K, Ann Emerg Med 1985;14:562
  • 88. Estudio de PondEstudio de Pond  Estudio similar al de KuligEstudio similar al de Kulig  Tampoco mostró diferencia en evoluciónTampoco mostró diferencia en evolución aún en los pacientes más enfermosaún en los pacientes más enfermos Pond SM, Med J Australia 1995;163:345-349.
  • 90. Historia del CarbónHistoria del Carbón ActivadoActivado  Otros antídotos universales: bezoares-Otros antídotos universales: bezoares- piedras estomacales- rumiantes y cabraspiedras estomacales- rumiantes y cabras (probablemente cálculos biliares)(probablemente cálculos biliares)  Introducido a Europa por los árabesIntroducido a Europa por los árabes  Pulverizadas y puestas en vino para tratarPulverizadas y puestas en vino para tratar envenenamientos o como amuletosenvenenamientos o como amuletos  Utilizado por Carlos IX de Francia- ProbadoUtilizado por Carlos IX de Francia- Probado por Ambroise Paré médico francés enpor Ambroise Paré médico francés en prisionero sentenciado a muerteprisionero sentenciado a muerte
  • 91. Historia del Carbón ActivadoHistoria del Carbón Activado  Otros: Cuerno de unicornioOtros: Cuerno de unicornio  Terra Sigillata- barro de cerro enTerra Sigillata- barro de cerro en Isla de Lemnos (Mar Egeo)Isla de Lemnos (Mar Egeo)  ¿adsorbente?, Mezclado con¿adsorbente?, Mezclado con sangre de cabra, en tabletas consangre de cabra, en tabletas con sello de originalidadsello de originalidad  Unidote o Res-Q: 2 partes deUnidote o Res-Q: 2 partes de carbón activado, 1 parte decarbón activado, 1 parte de óxido de magnesio y 1 parte deóxido de magnesio y 1 parte de ácido tánicoácido tánico
  • 92. La amable y pensativa vírgen tiene el poder de domesticar al unicornio, en este fresco en Palazzo Farnese, Roma, probablemente por Domenichino, ca 1602
  • 93. Historia del Carbón Activado • 1829- Primer caso publicado de tratamiento con carbón activado en un paciente que ingirió mercurio • La administración inicial de carbón activado ocurrió 44 horas después de la ingesta • La recuperación total del paciente proporcionó evidencia de la eficacia del carbón activado
  • 94. Historia del Carbón Activado • M. Bertrand (1813) Eficacia carbón en ingesta arsénico • Touery (1831) Ingiere 15 gramos de una mezcla de carbón y estricnina en la Escuela Francesa de Medicina …y sobrevive
  • 95. Historia del Carbón Activado • 1855- Uso de carbón de orígen animal como parte del tratamiento de los pacientes intoxicados en Londres • Rara vez usado en la práctica clínica hasta que se publica un artículo de revisión en Journal of Pediatrics en 1963 que afirma que el carbón era el agente más valioso disponible para el tratamiento de las intoxicaciones
  • 96. Carbón Activado • Aún sin estudios clínicos, artículos subsecuentes en NEJM en 1982 y 1992 apoyaron aún más su uso en la clínica
  • 97. Carbón activado: Ventajas • La mayoría de los pacientes pueden ser manejados con carbón activado sólo • El carbón activado es mejor que emesis o lavado como terapia única para disminuir la absorción del tóxico • Rápida administración • Se une (adsorbe) y previene la absorción de la mayoría de los tóxicos
  • 98. Carbón activado • Material orgánico quemado en múltiples ocasiones (madera, aserrín, cocos, huesos) • Polvo negro, fino, poroso • Activación ¿? Incrementa la superficie al agregarle poros
  • 99. Carbón activado • Activación: vapor, dióxido de carbono, cloruro de zinc, ácido sulfúrico, ácido fosfórico, oxígeno a altas temperaturas (500-900 C) • Desarrollo de grandes poros a los cuales se une físicamente la sustancia • Gran área de superficie 950 m2/gramo
  • 103. Carbón activado • Indicaciones – Ingesta de cualquier cantidad de alguna sustancia altamente tóxica – Ingesta de sustancia en cantidades potencialmente tóxicas – En la primera hora siguiente a la ingesta (Eficacia: adsorbe 60% del tóxico) • Puede ser después de 1 hora • Práctica general: aún después de 4 hrs
  • 104. • Dosis – 0.5 a 1 g/kg – Dosis óptima: Relación 10:1 carbón: tóxico – Catártico (manitol 20%, sorbitol, sulfato de magnesio) – Diluir carbón activado en manitol al 20% en una relación 1:4 (p.e. 25g de CA en 100 ml Manitol 20%) Carbón activado
  • 106.
  • 107. Dosis Múltiples deDosis Múltiples de Carbón activadoCarbón activado ■Medicamentos de liberación prolongadaMedicamentos de liberación prolongada ■Medicamentos ya absorbidos que tienenMedicamentos ya absorbidos que tienen recirculación enterohepática o entero-enteralrecirculación enterohepática o entero-enteral
  • 108. Dosis múltiples CADosis múltiples CA  Mecanismo- captura al tóxico:Mecanismo- captura al tóxico: – residual en intestinoresidual en intestino – difunde hacia luz intestinal (“diálisis”)difunde hacia luz intestinal (“diálisis”) – excretado en bilisexcretado en bilis
  • 109. Dosis múltiples de carbón activado • Técnica para favorecer la eliminación – Fenobarbital – Dapsone – Salicilatos – Quinina, Quinidina – Teofilina – Carbamacepina
  • 110. Carbón activado y GastrodiálisisCarbón activado y Gastrodiálisis ■ContraindicacionesContraindicaciones  Falta de protección de la vía aérea o riesgoFalta de protección de la vía aérea o riesgo elevado de aspiraciónelevado de aspiración  Sustancias corrosivas o cáusticos (ademásSustancias corrosivas o cáusticos (además interfiere con endoscopía)interfiere con endoscopía)  Ileo u obstrucción intestinalIleo u obstrucción intestinal  Estados de choqueEstados de choque  Sangrado de tubo digestivo o perforaciónSangrado de tubo digestivo o perforación (incluso sospecha de…)(incluso sospecha de…)
  • 111. Hierro
  • 112. Tóxicos poco adsorbidos porTóxicos poco adsorbidos por Carbón activadoCarbón activado –AlcoholesAlcoholes –CianuroCianuro –MetalesMetales ▪HierroHierro ▪LitioLitio ▪PlomoPlomo – Hidrocarburos*Hidrocarburos* ▪ KerosenoKeroseno ▪ GasolinaGasolina *considerarlo en caso de pesticidas disueltos en hidrocarburos*considerarlo en caso de pesticidas disueltos en hidrocarburos
  • 113. Carbón activado ■ Complicaciones  Obstrucción GI (concreción o bezoar)  Aspiración fatal y neumonitis  Náusea, vómito (común con sorbitol) ¿Textura? ¿Volúmen? ¿Aditivos? ¿Náusea preexistente?  Distensión abdominal con riesgo de aspiración  Desequilibrio hidroelectrolítico
  • 114. Carbón activado: Desventajas • Se une parcialmente a cianuro, solventes • No se une a alcoholes, litio, hierro
  • 115. Desventajas Carbón Activado ¿Experiencia desagradable para todos?
  • 118.
  • 119. CatárticosCatárticos •No se ha comprobado su eficacia enNo se ha comprobado su eficacia en intoxicacionesintoxicaciones •Vinculados en algunos casos conVinculados en algunos casos con efectos secundarios graves o letalesefectos secundarios graves o letales –Toxicidad por magnesio o hipernatremiaToxicidad por magnesio o hipernatremia –DeshidrataciónDeshidratación Ejemplos: Sulfato de sodio, sulfato deEjemplos: Sulfato de sodio, sulfato de magnesio, sorbitol, manitolmagnesio, sorbitol, manitol
  • 120. CatárticosCatárticos • En general no se recomiendanEn general no se recomiendan • Puede administarse junto con carbónPuede administarse junto con carbón activado para evitar constipaciónactivado para evitar constipación (sorbitol, manitol)(sorbitol, manitol) • Polisacáridos derivados de laPolisacáridos derivados de la hidrogenación de azúcares (polioles)hidrogenación de azúcares (polioles) • Manitol: derivado del azúcar manosaManitol: derivado del azúcar manosa
  • 121. Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total •Solución isotónica de PolietilenglicolSolución isotónica de Polietilenglicol •No absorbidoNo absorbido •Iso-osmóticoIso-osmótico •No produce alteracionesNo produce alteraciones significativas de los nivelessignificativas de los niveles de electrolitos aún conde electrolitos aún con grandes dosisgrandes dosis
  • 122.
  • 124. Mulas
  • 125.
  • 126. Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total ■No usar en forma rutinariaNo usar en forma rutinaria ■No ha demostrado su beneficio a través deNo ha demostrado su beneficio a través de estudios clínicos controladosestudios clínicos controlados Ingestión de drogas de liberación prolongadaIngestión de drogas de liberación prolongada Ingestas de mas de 2 horasIngestas de mas de 2 horas American Academy of Clinical Toxicology & European Association of Poisons Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Whole bowel irrigation. J Toxicol Clin Toxicol 2004;42:843-854.
  • 127. Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total ■Beneficio posible en ingestas de hierroBeneficio posible en ingestas de hierro ■Beneficio posible en casos de ingesta deBeneficio posible en casos de ingesta de paquetes de drogas “body packing”paquetes de drogas “body packing” American Academy of Clinical Toxicology & European Association of Poisons Centres and Clinical Toxicologists. Position paper: Whole bowel irrigation. J Toxicol Clin Toxicol 2004;42:843-854.
  • 128.
  • 129.
  • 130.
  • 131. ConsidereConsidere el beneficio de lael beneficio de la irrigación intestinal total en…irrigación intestinal total en… – Preparaciones de liberación prolongadaPreparaciones de liberación prolongada – ¿Presentación tardía en intoxicaciones¿Presentación tardía en intoxicaciones severas? (ATC’s, Li, Ca antagonistas,severas? (ATC’s, Li, Ca antagonistas, ß-bloqueadores)ß-bloqueadores) – Tóxicos que no se unirán al CATóxicos que no se unirán al CA
  • 132. Irrigación Intestinal TotalIrrigación Intestinal Total ■ContraindicacionesContraindicaciones  Vía aérea no protegida o comprometidaVía aérea no protegida o comprometida  Vómito incoercibleVómito incoercible  Sangrado o perforación del tracto GISangrado o perforación del tracto GI  Obstrucción intestinal funcional oObstrucción intestinal funcional o mecánicamecánica  Inestabilidad hemodinámicaInestabilidad hemodinámica
  • 133. Irrigación Intestinal Total •Complicaciones: - Náuseas , vómito - Distensión y dolor abdominal - Irritación rectal - Regurgitación y aspiración…
  • 134. Irrigación Intestinal Total ■Dosis –Niños de 9 meses a 6 años: 500 ml/hr –Niños de 6 a 12 años: 1000ml/hr –Adolescentes y adultos: 1500 a 2000ml/hr POR SNG EN INFUSION CONTINUA –Administración oral hasta que el efluente rectal sea claro (proceso que dura 2 a 6 hrs.)
  • 135.
  • 136. Ionización del tóxico • Favorece la excreción renal del tóxico al alterar el pH urinario • Las moléculas ionizadas no son reabsorbidas de los túbulos renales • El grado de ionización es dependiente del pKa del tóxico y el pH urinario • Alterando la orina se incrementa la ionización del tóxico – Ácidos débiles – alcalinizar orina – Bases débiles – acidificar orina
  • 137. Ionización del tóxico • Tóxicos que son: – ácidos débiles – con pH de 3 a 7.5; incremente el pH urinario con HCO3 – Ejs. ATC, salicilatos, fenobarbital, fluoruros, clorporpamida, metotrexate – Bases débiles – con pH de 7.5 a 10.5; disminuya el pH urinario con ácido cítrico – Ejs. Hierro, dapsone, metahemoglobinemia • Opcional – administre líquidos y diurético
  • 138. Phenobarbital Urine Flow ml/min 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Clearanceml/min 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Urine pH = 7.8 to 8.0 Urine pH < 7.0 From: Waddell & Butler, J Clin Invest 36:1217, 1957. pKa = 7.2
  • 139. Métodos de diálisis 1. Hemodiálisis – paso de la sangre por membrana semipermeable con otra solución (dializado) en el otro lado 2. Hemoperfusión – paso de la sangre a través de una columna con adsorbente (partículas de CA cubiertas u otro). Generalmente mayor eficiencia que hemodiálisis
  • 140. Hemoperfusión • Trombocitopenia – generalmente transitoria • Hipocalcemia • Hipoglicemia • Hipotermia • Hipotensión • Leucopenia
  • 141. Hemodiálisis / Hemoperfusión • Características del tóxico – Tamaño molecular – pequeñas mejor que grandes – Solubilidad – hidrofílicos mejor que lipofílicos – Unión a proteínas – baja mejor que alta – Vd - bajo (concentrado en sangre) mejor que alto (distribuído en tejidos) • DISTRIBUCION: Vd <1
  • 142. Antídotos y antagonistas • Antídoto -Sustancia que al UNIRSE al tóxico forma un compuesto SIN EFECTOS TOXICOS y eliminable • Antagonista -Sustancia que COMPITE con el tóxico por los receptores, IMPIDIENDO O MODIFICANDO SU RESPUESTA
  • 143. • Mecanismo de acción conocido • Capacidad de modificar la toxicocinética o toxicodinamia del tóxico • Beneficio significativo confiable y predecible para el paciente • Un antídoto seguro da al medico el derecho al error… Baud FJ, Borron SW, Bismuth C. Modifying toxicokinetics with antidotes. Toxicology Letters 1995;82/83:785-793 Antídotos / Antagonistas
  • 144. Antídotos: Un campo en evolución • Eficacia • Costos • Efectos adversos • Disponibilidad • Fácil de administrar
  • 145. Principios básicos para el uso de antídotos • Primero medidas generales • Utilice los antídotos más benignos primero -Glucosa -Tiamina -Naloxona
  • 146. Antídotos e intervenciones generales • Oxígeno • Carbón activado • Bicarbonato
  • 147. Oxigenoterapia • Intoxicación por monóxido de carbono • O2 al 100% reduce la vida media del monóxido de 5-6 horas a 40-90 minutos • Precaución: Daño alveolar • NO utilizar concentraciones mayores a 80% por más de 24 hrs
  • 148. Bicarbonato • Indicaciones -Antidepresivos tricíclicos (ATCs) -Antiarrítmicos tipo I -Acido acetilsalicílico -Barbitúricos
  • 149. Atropina • Organofosforados • Carbamatos • Verapamil • Otras causas de bradicardia
  • 150. Antagonistas de las Benzo: Flumazenil • Antagonista de benzodiacepinas • Alta afinidad por el receptor benzodiazepínico y que actúa como un antagonista competitivo • Revierte los efectos depresores en el SNC sin embargo la depresión respiratoria no es revertida tan fácilmente • Vida media corta • LANEXAT amps de 5 ml (0.5 mg)
  • 151. Antagonistas de las Benzo: Flumazenil • Efectos adversos: Agitación, confusión, mareo y nauseas • Puede desencadenar un síndrome de abstinencia severo en pacientes con una dependencia fisiológica a las Benzodiacepinas
  • 152. Flumazenil y la respiración • Effect of flumazenil on benzodiazepine- induced respiratory depression – Flumazenil revierte la depresión del SNC pero no la depresión respiratoria Shalansky S et al., Clin Pharm 1993;12:483-487.
  • 153. Flumazenil- contraindicaciones • Convulsiones previas o bajo tratamiento anticonvulsivo • Toma de sustancias pro-convulsivas o pro- arrítmicas • Usuario crónico de benzodiacepinas • Signos vitales anormales • Traumatismo craneal
  • 154. Naloxona • Naloxona – compite por receptores • Objetivo: Revertir depresión respiratoria (compite por todos los receptores pero no con la misma afinidad) • Dosis bajas hasta respuesta clínica • Dosis repetidas de 0.05 mg IV • NARCANTI amps. 0.4 mg/ml o 1 mg/ml
  • 155. Naloxona • Puede desencadenar Síndrome de Abstinencia • Vómito y broncoaspiración en pacientes con co-ingestas de BDZ o alcohol • Riesgo de egresar pacientes con subsecuente desarrollo de edema pulmonar o encefalopatía post-hipóxica • Vigilancia por 24hrs
  • 156. Fisostigmina • 1mg/ 2ml • Usos: Revertir efectos NEUROLOGICOS de agentes anticolinérgicos • Dosis: 1 a 2 mg IV LENTO Y DILUIDO • 1ª dosis de 1mg, repetir 5 a 10 minutos después si no hay manifestaciones colinérgicas aún
  • 157. ATCs y Fisostigmina • Anafilaxia: contiene bisulfito de sodio (asma) • Efectos adversos: sialorrea, vómito, bradicardia, • Convulsiones si se administra muy rápido • Bradicardia o asistolia irreversible en intoxicaciones severas por ATCs • Convulsiones
  • 158. Piridoxina • Vitamina B6, sínts Ac, eritrocitos • Indicado en intoxicaciones por: -Hongos gyrometra -Isoniacida, cofactor en producción de GABA -Etilenglicol, promueve metabolismo de ácido glioxílico a metabolitos no tóxicos • 1mg por cada mg de isoniacida (INH) • Ingesta desconocida de INH: 5g en 500ml SG5% en 30 min • EG: 100mg (ámpulas 100mg/ml, fco con 1ml)
  • 159. Tiamina • Vitamina B1 • Coenzima metabolismo CHOs, función neuronal • Indicada en toda administración de glucosa en pxs desnutridos, alcohólicos • Evita precipitar Sx Wernicke • Indicada también en intoxicación por EG (promueve formación de metabolitos no tóxicos) • 100mg IV
  • 160. Hidroxicobalamina • Vitamina B12 • Intoxicaciones por cianuro • Forma cianocobalamina • Dosis: 5g en 250ml SG IV en 10 minutos • Proteger de la luz
  • 161. Antídotos específicos por mecanismo • Sustrato alterno (NAC) • Inhibición competitiva (naloxona, flumazenil, 4MP) • Reactivación de una enzima (oximas) • Anticuerpos antitoxina (DigiFab) • Quelantes (deferoxamina)
  • 162. Resumen • Empezar con un tratamiento de soporte • Preguntarse siempre si hay necesidad y justificación del uso de un procedimiento de descontaminación o de un antídoto • No olvide que los antídotos tienen su propia toxicidad
  • 163. Resumen • Esté consciente de los riesgos y efectos adversos • Considere costos • Involucre al toxicólogo • Asegúrese de contar con los antídotos antes de necesitarlos • PONGASE EN EL LUGAR DEL PACIENTE…
  • 164. Dr. John J. Stewart