Este documento describe los proyectos como una forma eficaz de trabajar las competencias en el aula. Los proyectos implican trabajar un tema de manera disciplinar o interdisciplinar de forma diferente a la tradicional, proponiendo actividades que conduzcan a un producto final con proyección fuera del aula. Los proyectos favorecen la motivación del estudiante, el aprendizaje significativo y el desarrollo de competencias a través de diferentes tipos de actividades. Además, promueven la colaboración y relacionan lo escolar con el mundo
1. LOS PROYECTOS
UNA MANERA EFICAZ DE TRABAJAR
LAS COMPETENCIAS EN EL AULA
AMPARO RODRIGUEZ RIVERA
MARINA JOSEFINA VERGARA LÓPEZ
EPIFANIA LIBA PATIÑO ABREGO
4. TRABAJAR UN
TEMA DE MANERA
DISCIPLINAR O
INTERDISCIPLINAR
DE UNA MANERA
“DIFERENTE” A LA
TRADICIONAL
EL LIBRO DE TEXTO
DEJA DE SER LA
ÚNICA FUENTE DE
INFORMACIÓN
5. SE PROPONEN DIFERENTES
ACTIVIDADES ENCAMINADAS
A LA ELABORACIÓN DE UN
PRODUCTO FINAL.
ES IMPORTANTE QUE ESTE
PRODUCTO FINAL TENGA UNA
PROYECCIÓN FUERA DEL
AULA (EXPOSICIÓN EN EL
CENTRO, PUBLICACIÓN EN LA
REVISTA ESCOLAR,
EXPOSICIÓN A ALUMNOS-AS
DE OTRAS CLASES,...)
6. SE PARTE DE LO
PERSONAL Y
CERCANO (IDEAS
PREVIAS) A LO
MÁS COMPLEJO,
RESPETANDO
LOS DIFERENTES
NIVELES DE
APRENDIZAJE
9. LA MOTIVACIÓN Y
EL APRENDIZAJE
DEL ESTUDIANTE
YA QUE SE TIENEN
EN CUENTA LAS
DIVERSIDAD DE
INTERESES Y
ESTILOS DE
APRENDIZAJE
EL ESTUDIANTE ES PROTAGONISTA DE SU APRENDIZAJE
10. EL DESARROLLO DE LAS
COMPETENCIAS, HABILIDADES Y
DESTREZAS YA QUE EXISTEN
DIFERENTES TIPOS DE
ACTIVIDADES:
DE CAPTACIÓN DE
CONOCIMIENTOS PREVIOS DEL
ESTUDIANTE
ACTIVIDADES DE INTRODUCCIÓN
AL TEMA PARA MOTIVAR AL
ESTUDIANTE
ACTIVIDADES DE BÚSQUEDA Y
TRATAMIENTO DE LA INFORMACIÓN
ACTIVIDADES DE APLICACIÓN,...
ACTIVIDADES PARA REFLEXIONAR
ACTIVIDADES ENCAMINADAS A LA
AUTO-EVALUACIÓN Y CO-
EVALUACIÓN, ...
11. PROMUEVE EL
APRENDIZAJE
SIGNIFICATIVO,
HACIENDO QUE
EL
ESTUDIANTE
CONTROLE SU
PROPIO
APRENDIZAJE
Objetivos didácticos conocidos
por el ESTUDIANTE
Orientaciones para hacer cada
tarea
Plantillas para la auto-
evaluación-co-evaluación
Agrupamientos diversos.
Ayuda entre iguales
15. Competencia en comunicación
Competencia matemática lingüística
Competencia en el
tratamiento de la información
y competencia digital
Competencia social y
ciudadana
MATERIAS
Competencia en la cultura
científica, tecnológica y de
la salud
Competencia para
aprender a aprender
Competencia de
autonomía e iniciativa Competencia en cultura
personal humanística y artística
17. ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓGICO
7 razones_para_dejar_de_fumar: el producto final es una guía para dejar
de fumar donde se dan 7 razones fundamentadas en experimentos e
investigaciones.
Investigando_arboles.pdf: proyecto donde se plantea la identificación y
clasificación de los árboles de un parque mediante una investigación.
Zientziak paseiatzen dugun bitartean: proiektu honetan ikasleek bere
hiriko edo herriko natura aztertzen dute (izaki bizidunak, geologia eta
matematika) Internetean publikoari ibilbide desberdin bat eskeintzeko,
mapa baten bidez.
Arteta planetako bisitariak: atmosfera aztergaia da ikasleak estralutarrak
izango balira bezala. Beren planetaren Aditu nagusiei atmosferaren
azterketari buruzko ikerketa aurkeztu behar diete.
18. ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓGICO
Cinematic Park: mugimendu desberdinak aztertzen dira jolas parke batean
dauden barrakak aztertzen
Cuadernos de matemáticas: Un proyecto anual de matemáticas que se
propone al alumnado de Bachillerato del IES Ramón Cabanillas
(Cambados)
Trabajando por proyectos en ciencias: Curso virtual sobre la
metodología de proyectos PBL aplicada a las Ciencias
Mas ciencia: Materiales descargables del grupo de profesores Mas
Ciencia con enfoque CTS y temas actuales de ciencias para proyectos.
20. INVESTIGAR...
LOCALIZANDO INFORMACIÓN •Excursiones
•Entrevistas a expertos
RECOGIENDO Y ORGANIZANDO LA •Observar
INFORMACIÓN •Leer y anotar
•Encuestas
•Entrevistas
•Emails a expertos
•Collages de información organizada
•Lluvia de ideas
•Ordenar y etiquetar-buscar diferencias y
similitudes; buscar categorías relacionadas
SINTETIZANDO LA INFORMACIÓN •Escribir párrafos que aporten información
•Hacer una lista o gráfico de nuevas ideas
•Secuenciar información
•Escribir introducción y conclusiones
•Organizar las partes en un informe coherente
•Recoger, organizar y evaluar la información
•Interpretar el trabajo escrito
•Evaluar el trabajo de otros
21. PROBAR LA HIPÓTESIS
•Recoger datos
•Generar hipótesis
•Experimentar- probar el producto
•Experimentar- comparar productos o procesos
DISEÑAR
•Solucionar problemas de espacio
•Construir una maqueta
•Construir una simulación
•Diseñar un producto a partir de unas orientaciones
•Diseñar un proceso a partir de unas orientaciones
•Mejorar el producto
•Mejorar el proceso
22. ANÁLISIS
ANALIZAR OPERACIONES •Descubrir cómo funciona algo
•Incrementar la eficiencia de un proceso
ANALIZAR ESTRUCTURAS •Investigar cómo funciona una estructura
ANALIZAR LAS CARACTERÍSTICAS •Palabras, conceptos, ideas centrales
SEMÁNTICAS
ANALIZAR COSTES Y BENEFICIOS •Comparar/clasificar
ANALIZAR ERRORES
ANALIZAR DEBATES, PELÍCULAS,
PRESENTACIONES, PÁGINAS WEB,...
23. SOLUCIONAR PROBLEMAS
•Interpretar claves
•Identificar problemas
•Definir problemas
•Buscar soluciones
•Generar ideas
•Probar soluciones
•Evaluar soluciones
ESCRIBIR, COMPONER
•Tomar apuntes
•Sintetizar información categorizada en un nuevo esquema
•Componer esbozos, borradores
•Escribir párrafos coherentes basados en síntesis de información
•Secuenciar párrafos e ideas
•Escribir introducciones y conclusiones
24. TOMAR DECISIONES
•Aplicar estrategias para tomar decisiones
•Generar criterios de decisión
•Resolver disputas, negociar, comprometerse
•Resolver dilemas morales, problemas de relación
DIAGNOSTICAR
•Resolver misterios
•Encontrar causas
25. RECURSOS
EDUTEKA: APRENDIZAJE POR PROYECTOS CON LAS TIC
Aprendizaje por Proyectos (Wiki de Rafael Robles)
Banco de Proyectos colaborativos (Ministerio de Educación
de Colombia)
Los proyectos de trabajo. Una forma de organizar los
conocimientos escolares. Hernández, F; Ventura, M
Dar sentido al estudio en Secundaria. Proyectos para la vida
adulta Elisa Gutiérrez y Miguel Ángel Aragón
“La organización del curriculum por proyectos de trabajo.
El conocimiento es un calidoscopio” F. Hernández y M.
Ventura. Graó, Barcelona 1992
“La globalización mediante proyectos de trabajo”. F.
Hernández. Cuadernos de Pedagogía nº 185 (pags 12-14)
Proyectos de Trabajo. Monográfico de Cuadernos de
Pedagogía nº 332. Febrero 2004.
26. PARA HACER ESTA PRESENTACIÓN HE UTILIZADO LAS SIGUIENTES FUENTES:
(“La organización del currículo por proyectos de trabajo. El conocimiento es un
calidoscopio”. Fernando Hernández y Montserrat Ventura. Ed Graó)
Manual de aprendizaje basado en proyectos elaborado por El Colegio Montserrat de
Barcelona. Han traducido y adaptado muchas de las plantillas que se pueden encontrar en
www.bie.org