SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 31
Descargar para leer sin conexión
HIPEREMESIS
      GRAVIDICA


              Servicio de Obstetricia
Departamento de Ginecología, Mastología y Obstetricia
           Hospital Alemán - Buenos Aires
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



  50-90% de los embarazos presentan nauseas con o sin
                       vómitos

 Generalmente comienzan a partir de la 5ª semana con un
       pico en 9ª y desaparecen entre la 16ª y 18ª

        15-20% pueden prolongarse hasta el 3º T

          5% pueden presentarlo hasta el parto


En el 1 a 2% de los casos progresan constituyendo
             la “Hiperemesis gravídica”
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



             Definición

 Vómitos persistentes y repetidos que
afectan el estado general de la paciente


        Incidencia: 1 a 3/1000
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



              Definición

 ⇓ peso ≥ 5% respecto del peso inicial


             Deshidratación


Alteración del equilibrio hidroelectrolítico
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                   Etiología
               ¿Causas?
                Causas
   • Endócrinas: Insuficiencia suprarrenal relativa
      • Psíquicas: mayormente en primigestas

     • Hormonales: hCG (embarazo doble, ETG)

 • Mecánicas: Anormalidad en la motilidad gástrica,

          Distensión del útero y del cuello

   •Micelaneas: deficiencias de nutrientes (Zinc),

dislipidemias, cambios en el SNA, Helicobacter P., etc
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



           Factores de Riesgo
• Niveles elevados de HCG

• Hipersensibilidad a los estrógenos previa

• Mujeres que experimentan Nauseas y vómitos frente a:
      ⇒ “motion sickness”
      ⇒ Migraña
      ⇒ Determinados sabores u olores

La edad materna avanzada (>35a), la anosmia y
    el tabaquismo serían factores protectores
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                Fisiopatología

              Glucogenolisis y lipolisis

Formación de cuerpos cetónicos ⇒ acidosis metabólica

            Deshidratación (extracelular)

                Hemoconcentración

                  Hipo Cl-, Na+, K+
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                       Fisiopatología
               Desequilibrios hidroelectrolíticos

         ⇑ pérdida del contenido gástrico ⇒ ⇓ H2O, HCl y electrolitos
                                      ⇓
 Deshidratación iso-hipotónica, alcalosis metabólica por pérdida de H+ y Cl-
                                      ⇓
       Posteriormente la ⇓ Na+ llega a ser la característica manifiesta
                                      ⇓
 Por último, la ⇓ K+ produce la perturbación grave del equilibrio electrolítico

   La pérdida de K + no se debe a eliminación el líquido gástrico, sino a
mecanismos compensatorios a nivel renal debidos a la alcalosis metabólica y
            a la contracción del LEC, perdiendo K+ por orina.

La hipokalemia mantiene la alcalosis por producir aumento de la reabsorción
    de HCO- a nivel renal y porque se intercambia con H+ a nivel celular
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                  Fisiopatología
Alteraciones presentes en los casos graves de hiperemesis:


               • Deshidratación hipotónica

            • Hiponatremia - Na+ < 135 mEq/L

              • Hipokalemia - K+ < 3,5 mEq/L

 • Alcalosis metabólica: pH > 7,45 ; HCO- > 28 ; EB > + 3
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



            Presentación clínica

                Vómitos incoercibles
               Pérdida de peso > 5%
             Signos de deshidratación
    Cetosis, hipokalemia y alcalosis metabólica
    Neuralgias y polineuritis (Déficit de Vit. B1)
Insuficiencia hepática - Trastornos de la coagulación
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



           Diagnóstico diferencial
            Alteraciones Gastrointestinales
Gastroenteritis - Colecistitis - Colangitis - Obstrucción biliar
 Hepatitis - Pancreatitis - Úlcera péptica - Obst. intestinal


                         Pielonefritis


                Disfunciones metabólicas
                        DBT - Porfirias


                Trastornos Neurológicos
         Migraña - Tumores - lesiones vestibulares
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



       Criterios de Internación

                • Deshidratación > 5%

   • ⇓ de peso del 5% con respecto del peso inicial

           • Alteraciones hidroelectrolíticas

• Deterioro nutricional o metabólico progresivo pese al

       tratamiento ambulatorio por + de 72 hs
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



              Valoración de la paciente
                           •Examen físico
                  Examen clínico general y ginecológico
                   Valoración clínica de deshidratación

                               Grados de deshidratación
           5 – 10 %                     10 %                        10 – 15 %
•   Piel y mucosas secas   •    Anteriores más:           •   Anteriores más:
•   Signo del pliegue      •    Caída de 10mmHg al        •   Compromiso de la
•   Ojos retraídos              asumir posición erecta.       perfusión.
                           •    Disminución de diurésis   •   Alteración del estado de
                                                              conciencia
                                                          •   Shock
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



       Valoración de la paciente
         •Examenes Complementarios
Ecografía: Confirma el embarazo, Nº de embriones, control
             de vitalidad fetal y descarta ETG

   Laboratorio: hemograma, ionograma sérico, E A-B,
 hepatograma, densidad y ionograma urinario, perfil renal

 Opcionalmente: amilasemia si se sospecha pancreatitis,
                 marcadores virales

 Realizar ECG si se supone trastorno severos del potasio
(arritmias, onda T aplanada, onda U, intervalo Q-U amplio,
                        bloqueos)
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



        Tratamiento


• Suspender ingesta de alimentos

• Internación en ambiente tranquilo

 • Administración de antieméticos
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



              Tratamiento
      Tratamiento de la deshidratación
Debido a la suspensión de la alimentación enteral
   resulta esencial la hidratación parenteral.

      Considerar los siguientes aspectos:

             Necesidades basales

            Pérdidas concurrentes

                 Déficit previo
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



   Tratamiento

 Necesidades basales

   Agua: 35cc/kg/día

   Sodio: 70 mEq/día

Potasio: 40 – 60 mEq/día
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                     Tratamiento
                  Pérdidas concurrentes

  Se calcula que el líquido gástrico contiene:

 Na+ 40-65mEq/L    K+ 10 mEq/L   Cl- 100-140 mEq/L      H+ 90 mEq/L




La reposición deberá hacerse en forma dinámica
  según el volúmen estimado de pérdidas que
              presente la paciente
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



              Tratamiento
           Pérdidas concurrentes

    Como regla práctica podría hacerse una
   aproximación, reponiendo con soluciones
          compuestas para 1 L así:

Solución Fisiológica 400cc + 20 mEq de Cloruro
    de Potasio + Dextrosa 5% SSN 600cc
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



         Tratamiento
           Déficit previo

           Pérdida hídrica

Se estima asimilando la pérdida de peso
          a la pérdida hídrica
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                     Tratamiento
                        Déficit previo

                       Pérdida de Sodio

Si los niveles séricos de Na son normales la reposición se
     realiza con solución salina normal (140 mEq Na/L)


       En caso de hiponatremia el déficit se calcula:

(Na deseado – Na actual) x (Peso en Kg x 0,6) = mEq de Na a reponer

       OJO max 1º dia 10-12 mEq/L 2º y 3º 18 mEq/l
                  (Mielinolisis pontina)
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                       Tratamiento
                        Déficit previo

                      Pérdida de Potasio

  Depleción leve reponer por VO según tolerancia con
       alimentos ricos en K+ o soluciones de KCl

 Depleción grave, aguda o con manifestaciones clínicas
 de hipokalemia (debilidad o parálisis muscular, cambios
       electrocardiográficos...) reponer por vía EV

 Considerar que la dosis debe ser < si coexiste alcalosis metabólica,
ya que al normalizarse el pH el nivel de K subirá por salida del mismo
        de las células al intersticio en su intercambio por Na
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                                       Tratamiento
                                           Déficit previo

                          Pérdida de Potasio (2):
  Si K+ > 2,5 sin signos electrocardiográficos, administrar a menos de 30
                     mEq/L y a menos de 10 mEq/hora.

                   En casos graves, máximo 60 mEq/L o 20 mEq/hora.

Otra manera de reponer el potasio es calculando los mEq de déficit sobre el
 pool corporal total de potasio. Para esto debe considerarse que el pool se
       calcula sobre la base de 40-60 mEq/L por kilogramo de peso.

  Potasio Sérico    Déficit en %
                      el Pool      •   Reponer la mitad del déficit en 8 horas, la otra mitad
       3.5              5%             en las siguientes 24 horas.
       3.0             10%
                                   •   La reposición se hace máximo a 10-20 mEq/h por vena
       2.5             15%
                                       periférica y a 20-60 mEq/h por vena central.
       2.0             20%
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



             Tratamiento

    Tratamiento de la alcalosis metabólica

 Se produce, inicialmente, por pérdida de ácidos

Luego se mantiene por la contracción de volúmen



 La expansión de volúmen con NaCl y H2O, y el
reemplazo adecuado de K+, permite la corrección
                de la alcalosis
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



              Tratamiento
                Sintomático
             NO FARMACOLÓGICO

                •Evitar disparadores
•Cambios dietarios (frec.,peq., r H de C, b. Grasas)
 •Líquidos (puros, frios, endulzados, entrecomidas)
            •Acupuntura - Hipnosis ( ¿? )
                    •Psicoterapia
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                  Tratamiento
                   Sintomático
                   FARMACOLÓGICO

    •La FDA NO APRUEBA NINGUN TTO farmacológico
                     • Piridoxina (Vit B6)
         • Succinato de Doxilamina (Antihistamínico)
• Antieméticos (Prometazina - Metoclopramida - Ondansetron
       - Proclorperazina - Droperidol + difenhidramina
                    • Corticosteroides (?)
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



            Seguimiento
Seguimiento y control durante la internación


                Peso diario

     Balance hídrico (ingresos-egresos)

             Apoyo psicológico
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



                 Seguimiento
    Seguimiento y control durante la internación

                   Control evolutivo:
             Estado circulatorio: FC y TA
Estado neurológico: conciencia, tono muscular y reflejos
Estado de hidratación: piel, mucosas, ojos, ortostatismo
   Semiología abdominal: dolor, distensión, tránsito
      Control de laboratorio: igual que al ingreso

  • 24 hs s/vómitos ⇒ Evaluar ingesta líquida y pasar a
                    medicación oral
• 24-48 horas de dieta líquida ⇒ Dieta hepatoprotectora
                      fraccionada
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



       Seguimiento

Dieta hepatoprotectora fraccionada


  •Rica en Hidratos de Carbono

  •Con Bajo contenido en grasas
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



              Seguimiento
            Criterios de Alta

Paciente 48 hs asintomática con dieta general

         Curva de peso en ascenso

            Correcta hidratación

Normalización de ionograma y equilibrio Ac-Ba
HIPEREMESIS GRAVÍDICA



               Seguimiento
        Control en consultorios externos

             Control a las 48 horas
                        Peso
                     Hidratación
                   Estado clínico
              Tolerancia al alimento
        Ampliar el régimen según tolerancia

                Controles ulteriores
 Se realiza similar control una semana después. De
mantenerse estable pasa nuevamente a la norma de
  control prenatal de su categoría de riesgo previo

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Registro Tococardiográfico
Registro TococardiográficoRegistro Tococardiográfico
Registro Tococardiográfico
 
PUERPERIO
PUERPERIOPUERPERIO
PUERPERIO
 
Placenta previa
Placenta previaPlacenta previa
Placenta previa
 
OPERACION CESAREA E HISTERECTOMIA OBSTETRICA
OPERACION CESAREA E HISTERECTOMIA OBSTETRICAOPERACION CESAREA E HISTERECTOMIA OBSTETRICA
OPERACION CESAREA E HISTERECTOMIA OBSTETRICA
 
Anemia y embarazo.2016
Anemia y embarazo.2016 Anemia y embarazo.2016
Anemia y embarazo.2016
 
Trabajo De Parto Anormal
Trabajo De Parto AnormalTrabajo De Parto Anormal
Trabajo De Parto Anormal
 
Ruptura uterina y ruptura de vasa previa
Ruptura uterina y ruptura de vasa previaRuptura uterina y ruptura de vasa previa
Ruptura uterina y ruptura de vasa previa
 
recien nacido prematuro
recien nacido prematurorecien nacido prematuro
recien nacido prematuro
 
Cesárea
CesáreaCesárea
Cesárea
 
Hiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídicaHiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídica
 
Asfixia perinatal.
Asfixia perinatal.Asfixia perinatal.
Asfixia perinatal.
 
Embarazo ectopico
Embarazo ectopicoEmbarazo ectopico
Embarazo ectopico
 
GINECOLOGIA/OBSTETRICIA: Enfermedad inflamatoria pélvica
GINECOLOGIA/OBSTETRICIA: Enfermedad inflamatoria pélvica GINECOLOGIA/OBSTETRICIA: Enfermedad inflamatoria pélvica
GINECOLOGIA/OBSTETRICIA: Enfermedad inflamatoria pélvica
 
Hemorragias en la segunda mitad del embarazo
Hemorragias en la segunda mitad del embarazoHemorragias en la segunda mitad del embarazo
Hemorragias en la segunda mitad del embarazo
 
Preeclampsia
PreeclampsiaPreeclampsia
Preeclampsia
 
Alto riesgo obstetrico
Alto riesgo obstetricoAlto riesgo obstetrico
Alto riesgo obstetrico
 
Parto de nalgas
Parto de nalgasParto de nalgas
Parto de nalgas
 
Cesarea
CesareaCesarea
Cesarea
 
Infección puerperal para estudiar
Infección puerperal para estudiarInfección puerperal para estudiar
Infección puerperal para estudiar
 
Hemorragias del primer trimestre
Hemorragias del primer trimestreHemorragias del primer trimestre
Hemorragias del primer trimestre
 

Destacado (20)

Hiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaHiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidica
 
Hiperemesis gravidica[1]
Hiperemesis gravidica[1]Hiperemesis gravidica[1]
Hiperemesis gravidica[1]
 
Hiperemesis gravidica(smr)
Hiperemesis gravidica(smr)Hiperemesis gravidica(smr)
Hiperemesis gravidica(smr)
 
HIPEREMESIS GRAVIDICA
HIPEREMESIS GRAVIDICAHIPEREMESIS GRAVIDICA
HIPEREMESIS GRAVIDICA
 
Hiperémesis gravídica eda trastornos hidro-electrolíticos CICAT-SALUD
Hiperémesis gravídica eda trastornos hidro-electrolíticos CICAT-SALUDHiperémesis gravídica eda trastornos hidro-electrolíticos CICAT-SALUD
Hiperémesis gravídica eda trastornos hidro-electrolíticos CICAT-SALUD
 
Hiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídicaHiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídica
 
Hiperemesis Gravídica
Hiperemesis GravídicaHiperemesis Gravídica
Hiperemesis Gravídica
 
hiperemesis gravidica
hiperemesis gravidicahiperemesis gravidica
hiperemesis gravidica
 
Hiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaHiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidica
 
Hiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaHiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidica
 
Hiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídicaHiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídica
 
Hiperémesis gravídica
Hiperémesis gravídicaHiperémesis gravídica
Hiperémesis gravídica
 
Hiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídicaHiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídica
 
Hiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaHiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidica
 
Presentación hiperemesis gravidica
Presentación hiperemesis gravidicaPresentación hiperemesis gravidica
Presentación hiperemesis gravidica
 
Hiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídicaHiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídica
 
Hiperemesis Gravídica
Hiperemesis Gravídica Hiperemesis Gravídica
Hiperemesis Gravídica
 
Hiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaHiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidica
 
Hiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídicaHiperemesis gravídica
Hiperemesis gravídica
 
Hiperemésis gravídica
Hiperemésis gravídicaHiperemésis gravídica
Hiperemésis gravídica
 

Similar a Hiperemesis gravídica: causas, diagnóstico y tratamiento

Hiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaHiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaNoemi Vigo
 
Aula 02 - Deshidratación.pdf
Aula 02 - Deshidratación.pdfAula 02 - Deshidratación.pdf
Aula 02 - Deshidratación.pdfArilsonFerreira8
 
DESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptx
DESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptxDESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptx
DESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptxJanethAndreinaVargas
 
Managing Fluid and Electrolyte Disorders in Renal Failure
Managing Fluid and Electrolyte Disorders in Renal FailureManaging Fluid and Electrolyte Disorders in Renal Failure
Managing Fluid and Electrolyte Disorders in Renal FailureNataliaNietoYepes
 
Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8
Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8
Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8Lors CBadi
 
Deshidratación y diarrea en pediátricos.pptx
Deshidratación y diarrea en pediátricos.pptxDeshidratación y diarrea en pediátricos.pptx
Deshidratación y diarrea en pediátricos.pptxVillavicencioLopezFe
 
Cetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabeticaCetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabeticapacofierro
 
Cetoacidosis Diabética Pediatría
Cetoacidosis Diabética Pediatría Cetoacidosis Diabética Pediatría
Cetoacidosis Diabética Pediatría Lillian Castro
 
DHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUU
DHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUUDHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUU
DHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUUMariaBerardinelli1
 
cetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptx
cetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptxcetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptx
cetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptxJuanCarlosOrtiz91
 
Gediatria. insuficiencia renal cronica
Gediatria. insuficiencia renal cronicaGediatria. insuficiencia renal cronica
Gediatria. insuficiencia renal cronicaluki28
 
Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)
Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)
Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)Angie Muñoz Mora
 
Complicaciones agudas de la diabetes
Complicaciones agudas de la diabetesComplicaciones agudas de la diabetes
Complicaciones agudas de la diabetesDiego Alvarez Armijo
 

Similar a Hiperemesis gravídica: causas, diagnóstico y tratamiento (20)

Hiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidicaHiperemesis gravidica
Hiperemesis gravidica
 
Aula 02 - Deshidratación.pdf
Aula 02 - Deshidratación.pdfAula 02 - Deshidratación.pdf
Aula 02 - Deshidratación.pdf
 
DESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptx
DESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptxDESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptx
DESEQUILIBRIO HIDROELECTROLITICO_095130 (1).pptx
 
DIABETES Y CETOACIDOSIS DIABETICA
DIABETES Y CETOACIDOSIS DIABETICADIABETES Y CETOACIDOSIS DIABETICA
DIABETES Y CETOACIDOSIS DIABETICA
 
Coma cetósico
Coma cetósicoComa cetósico
Coma cetósico
 
Managing Fluid and Electrolyte Disorders in Renal Failure
Managing Fluid and Electrolyte Disorders in Renal FailureManaging Fluid and Electrolyte Disorders in Renal Failure
Managing Fluid and Electrolyte Disorders in Renal Failure
 
AGUA Y ELECTROLITOS
AGUA Y ELECTROLITOSAGUA Y ELECTROLITOS
AGUA Y ELECTROLITOS
 
Síndrome de Realimentación (Refeeding)
Síndrome de Realimentación (Refeeding)Síndrome de Realimentación (Refeeding)
Síndrome de Realimentación (Refeeding)
 
Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8
Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8
Deshidratacin peditrica-1222729952409843-8
 
Diabetes2008
Diabetes2008Diabetes2008
Diabetes2008
 
DHE. Potasio y Cloro.pptx
DHE. Potasio y Cloro.pptxDHE. Potasio y Cloro.pptx
DHE. Potasio y Cloro.pptx
 
Deshidratación y diarrea en pediátricos.pptx
Deshidratación y diarrea en pediátricos.pptxDeshidratación y diarrea en pediátricos.pptx
Deshidratación y diarrea en pediátricos.pptx
 
Cetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabeticaCetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabetica
 
Cetoacidosis Diabética Pediatría
Cetoacidosis Diabética Pediatría Cetoacidosis Diabética Pediatría
Cetoacidosis Diabética Pediatría
 
DHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUU
DHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUUDHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUU
DHE.pptx...............JBBUNBUNUUUUUUUUUUUUUU
 
Diarrea.pptx
Diarrea.pptxDiarrea.pptx
Diarrea.pptx
 
cetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptx
cetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptxcetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptx
cetoacidosis tema 26 de abril-convertido.pptx
 
Gediatria. insuficiencia renal cronica
Gediatria. insuficiencia renal cronicaGediatria. insuficiencia renal cronica
Gediatria. insuficiencia renal cronica
 
Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)
Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)
Problemas de adaptacion metabolica en el recien nacido (2)
 
Complicaciones agudas de la diabetes
Complicaciones agudas de la diabetesComplicaciones agudas de la diabetes
Complicaciones agudas de la diabetes
 

Hiperemesis gravídica: causas, diagnóstico y tratamiento

  • 1. HIPEREMESIS GRAVIDICA Servicio de Obstetricia Departamento de Ginecología, Mastología y Obstetricia Hospital Alemán - Buenos Aires
  • 2. HIPEREMESIS GRAVÍDICA 50-90% de los embarazos presentan nauseas con o sin vómitos Generalmente comienzan a partir de la 5ª semana con un pico en 9ª y desaparecen entre la 16ª y 18ª 15-20% pueden prolongarse hasta el 3º T 5% pueden presentarlo hasta el parto En el 1 a 2% de los casos progresan constituyendo la “Hiperemesis gravídica”
  • 3. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Definición Vómitos persistentes y repetidos que afectan el estado general de la paciente Incidencia: 1 a 3/1000
  • 4. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Definición ⇓ peso ≥ 5% respecto del peso inicial Deshidratación Alteración del equilibrio hidroelectrolítico
  • 5. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Etiología ¿Causas? Causas • Endócrinas: Insuficiencia suprarrenal relativa • Psíquicas: mayormente en primigestas • Hormonales: hCG (embarazo doble, ETG) • Mecánicas: Anormalidad en la motilidad gástrica, Distensión del útero y del cuello •Micelaneas: deficiencias de nutrientes (Zinc), dislipidemias, cambios en el SNA, Helicobacter P., etc
  • 6. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Factores de Riesgo • Niveles elevados de HCG • Hipersensibilidad a los estrógenos previa • Mujeres que experimentan Nauseas y vómitos frente a: ⇒ “motion sickness” ⇒ Migraña ⇒ Determinados sabores u olores La edad materna avanzada (>35a), la anosmia y el tabaquismo serían factores protectores
  • 7. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Fisiopatología Glucogenolisis y lipolisis Formación de cuerpos cetónicos ⇒ acidosis metabólica Deshidratación (extracelular) Hemoconcentración Hipo Cl-, Na+, K+
  • 8. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Fisiopatología Desequilibrios hidroelectrolíticos ⇑ pérdida del contenido gástrico ⇒ ⇓ H2O, HCl y electrolitos ⇓ Deshidratación iso-hipotónica, alcalosis metabólica por pérdida de H+ y Cl- ⇓ Posteriormente la ⇓ Na+ llega a ser la característica manifiesta ⇓ Por último, la ⇓ K+ produce la perturbación grave del equilibrio electrolítico La pérdida de K + no se debe a eliminación el líquido gástrico, sino a mecanismos compensatorios a nivel renal debidos a la alcalosis metabólica y a la contracción del LEC, perdiendo K+ por orina. La hipokalemia mantiene la alcalosis por producir aumento de la reabsorción de HCO- a nivel renal y porque se intercambia con H+ a nivel celular
  • 9. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Fisiopatología Alteraciones presentes en los casos graves de hiperemesis: • Deshidratación hipotónica • Hiponatremia - Na+ < 135 mEq/L • Hipokalemia - K+ < 3,5 mEq/L • Alcalosis metabólica: pH > 7,45 ; HCO- > 28 ; EB > + 3
  • 10. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Presentación clínica Vómitos incoercibles Pérdida de peso > 5% Signos de deshidratación Cetosis, hipokalemia y alcalosis metabólica Neuralgias y polineuritis (Déficit de Vit. B1) Insuficiencia hepática - Trastornos de la coagulación
  • 11. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Diagnóstico diferencial Alteraciones Gastrointestinales Gastroenteritis - Colecistitis - Colangitis - Obstrucción biliar Hepatitis - Pancreatitis - Úlcera péptica - Obst. intestinal Pielonefritis Disfunciones metabólicas DBT - Porfirias Trastornos Neurológicos Migraña - Tumores - lesiones vestibulares
  • 12. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Criterios de Internación • Deshidratación > 5% • ⇓ de peso del 5% con respecto del peso inicial • Alteraciones hidroelectrolíticas • Deterioro nutricional o metabólico progresivo pese al tratamiento ambulatorio por + de 72 hs
  • 13. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Valoración de la paciente •Examen físico Examen clínico general y ginecológico Valoración clínica de deshidratación Grados de deshidratación 5 – 10 % 10 % 10 – 15 % • Piel y mucosas secas • Anteriores más: • Anteriores más: • Signo del pliegue • Caída de 10mmHg al • Compromiso de la • Ojos retraídos asumir posición erecta. perfusión. • Disminución de diurésis • Alteración del estado de conciencia • Shock
  • 14. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Valoración de la paciente •Examenes Complementarios Ecografía: Confirma el embarazo, Nº de embriones, control de vitalidad fetal y descarta ETG Laboratorio: hemograma, ionograma sérico, E A-B, hepatograma, densidad y ionograma urinario, perfil renal Opcionalmente: amilasemia si se sospecha pancreatitis, marcadores virales Realizar ECG si se supone trastorno severos del potasio (arritmias, onda T aplanada, onda U, intervalo Q-U amplio, bloqueos)
  • 15. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento • Suspender ingesta de alimentos • Internación en ambiente tranquilo • Administración de antieméticos
  • 16. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Tratamiento de la deshidratación Debido a la suspensión de la alimentación enteral resulta esencial la hidratación parenteral. Considerar los siguientes aspectos: Necesidades basales Pérdidas concurrentes Déficit previo
  • 17. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Necesidades basales Agua: 35cc/kg/día Sodio: 70 mEq/día Potasio: 40 – 60 mEq/día
  • 18. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Pérdidas concurrentes Se calcula que el líquido gástrico contiene: Na+ 40-65mEq/L K+ 10 mEq/L Cl- 100-140 mEq/L H+ 90 mEq/L La reposición deberá hacerse en forma dinámica según el volúmen estimado de pérdidas que presente la paciente
  • 19. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Pérdidas concurrentes Como regla práctica podría hacerse una aproximación, reponiendo con soluciones compuestas para 1 L así: Solución Fisiológica 400cc + 20 mEq de Cloruro de Potasio + Dextrosa 5% SSN 600cc
  • 20. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Déficit previo Pérdida hídrica Se estima asimilando la pérdida de peso a la pérdida hídrica
  • 21. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Déficit previo Pérdida de Sodio Si los niveles séricos de Na son normales la reposición se realiza con solución salina normal (140 mEq Na/L) En caso de hiponatremia el déficit se calcula: (Na deseado – Na actual) x (Peso en Kg x 0,6) = mEq de Na a reponer OJO max 1º dia 10-12 mEq/L 2º y 3º 18 mEq/l (Mielinolisis pontina)
  • 22. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Déficit previo Pérdida de Potasio Depleción leve reponer por VO según tolerancia con alimentos ricos en K+ o soluciones de KCl Depleción grave, aguda o con manifestaciones clínicas de hipokalemia (debilidad o parálisis muscular, cambios electrocardiográficos...) reponer por vía EV Considerar que la dosis debe ser < si coexiste alcalosis metabólica, ya que al normalizarse el pH el nivel de K subirá por salida del mismo de las células al intersticio en su intercambio por Na
  • 23. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Déficit previo Pérdida de Potasio (2): Si K+ > 2,5 sin signos electrocardiográficos, administrar a menos de 30 mEq/L y a menos de 10 mEq/hora. En casos graves, máximo 60 mEq/L o 20 mEq/hora. Otra manera de reponer el potasio es calculando los mEq de déficit sobre el pool corporal total de potasio. Para esto debe considerarse que el pool se calcula sobre la base de 40-60 mEq/L por kilogramo de peso. Potasio Sérico Déficit en % el Pool • Reponer la mitad del déficit en 8 horas, la otra mitad 3.5 5% en las siguientes 24 horas. 3.0 10% • La reposición se hace máximo a 10-20 mEq/h por vena 2.5 15% periférica y a 20-60 mEq/h por vena central. 2.0 20%
  • 24. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Tratamiento de la alcalosis metabólica Se produce, inicialmente, por pérdida de ácidos Luego se mantiene por la contracción de volúmen La expansión de volúmen con NaCl y H2O, y el reemplazo adecuado de K+, permite la corrección de la alcalosis
  • 25. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Sintomático NO FARMACOLÓGICO •Evitar disparadores •Cambios dietarios (frec.,peq., r H de C, b. Grasas) •Líquidos (puros, frios, endulzados, entrecomidas) •Acupuntura - Hipnosis ( ¿? ) •Psicoterapia
  • 26. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Tratamiento Sintomático FARMACOLÓGICO •La FDA NO APRUEBA NINGUN TTO farmacológico • Piridoxina (Vit B6) • Succinato de Doxilamina (Antihistamínico) • Antieméticos (Prometazina - Metoclopramida - Ondansetron - Proclorperazina - Droperidol + difenhidramina • Corticosteroides (?)
  • 27. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Seguimiento Seguimiento y control durante la internación Peso diario Balance hídrico (ingresos-egresos) Apoyo psicológico
  • 28. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Seguimiento Seguimiento y control durante la internación Control evolutivo: Estado circulatorio: FC y TA Estado neurológico: conciencia, tono muscular y reflejos Estado de hidratación: piel, mucosas, ojos, ortostatismo Semiología abdominal: dolor, distensión, tránsito Control de laboratorio: igual que al ingreso • 24 hs s/vómitos ⇒ Evaluar ingesta líquida y pasar a medicación oral • 24-48 horas de dieta líquida ⇒ Dieta hepatoprotectora fraccionada
  • 29. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Seguimiento Dieta hepatoprotectora fraccionada •Rica en Hidratos de Carbono •Con Bajo contenido en grasas
  • 30. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Seguimiento Criterios de Alta Paciente 48 hs asintomática con dieta general Curva de peso en ascenso Correcta hidratación Normalización de ionograma y equilibrio Ac-Ba
  • 31. HIPEREMESIS GRAVÍDICA Seguimiento Control en consultorios externos Control a las 48 horas Peso Hidratación Estado clínico Tolerancia al alimento Ampliar el régimen según tolerancia Controles ulteriores Se realiza similar control una semana después. De mantenerse estable pasa nuevamente a la norma de control prenatal de su categoría de riesgo previo