SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 33
Descargar para leer sin conexión
Espondiloartritis
Curso para residentes                                         S.E.R.

    30 Septiembre 2011 A CORUÑA




                    ¿Qué criterios existen de
       diagnóstico y de clasificación en artritis psoriásica?
        ¿Cuáles son sus diferencias y cuál es su uso en la
                        práctica clínica?


                        Alejandro Muñoz Jiménez.
                                  R4 Reumatología.
                           H. U. Virgen de Valme (Sevilla).
Espondiloartritis
Curso para residentes                                      S.E.R.

    30 Septiembre 2011 A CORUÑA




         1. ¿Qué criterios existen de diagnóstico y de
         clasificación en artritis psoriásica?


         2. ¿Cuáles son sus diferencias y cuál es su uso en la
         práctica clínica?
Curso para residentes    Espondiloartritis          S.E.R.

      30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                              ARTRITIS PSORIÁSICA

  Introducción

  Criterios Clasif/Dco
Curso para residentes    Espondiloartritis                                                                     S.E.R.

       30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                                          ARTRITIS PSORIÁSICA

  Introducción                  Alibert. 1882. Asociación artritis/psoriasis.
  Criterios Clasif/Dco
                                Wright[1]. 1956. Entidad clínica diferente de otras enfermedad
                                reumatológicas.

                                Una de las enfermedades más heterogénea de nuestra
                                práctica clínica habitual.

                                DEFINICIÓN (Gladman. 1986): artritis que se asocia a psoriasis,
                                y en la mayoría de los casos son seronegativos a FR.[2]

                                American Rheumatism Association (ARA). Grupo de las
                                espondiloartropatías.[3]

                          1.   Wright V. Psoriasis and arthritis. Ann Rheum Dis. 1956 Dec;15(4):348-56.
                          2.   Gladman DD, Shuckett R, Russell ML, Thorne JC, Schachter RK. Psoriatic arthritis (PSA)--an analysis of 220 patients.
                               Q J Med. 1987 Feb;62(238):127-41.
                          3.   Gladman DD. Psoriatic arthritis. Dermatol Ther. 2004;17(5):350-63.
Curso para residentes    Espondiloartritis                                                                    S.E.R.

      30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                                          ARTRITIS PSORIÁSICA

  Introducción                  No es lo mismo…
                                CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN:
  Criterios Clasif/Dco
                                          Deben ser muy específicos para asegurar una
                                          población homogénea.
                                          Útiles para evaluar y comparar la prevalencia o la
                                          incidencia de una enfermedad en diversas
                                          poblaciones.
                                          No son aplicables para realizar su diagnóstico en la
                                          práctica clínica habitual.[1]
                                CRITERIOS DIAGNÓSTICOS:
                                          Requieren una alta sensibilidad para estar seguros de
                                          que incluimos a todos los pacientes con una
                                          determinada enfermedad.[2]


                          1.   Felson DT, Anderson JJ. Methodological and statistical approaches to criteria development in rheumatic diseases.
                               Baillieres Clin Rheumatol. 1995 May;9(2):253-66.
                          2.   Reina D. Clasificación de la artritis psoriásica. Semin Fund Esp Reumatol. 2009;10(2):64-68.
Curso para residentes     Espondiloartritis                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright

  Bennett

  Vasey y Espinoza

  Gladman

  GEEE

  McGonagle

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes   Espondiloartritis                                                                   S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA

  Moll y Wright                   1973.
  Bennett                         Definieron la AP como una artritis inflamatoria en pacientes
                                  con psoriasis (cutánea/ungüeal) y en ausencia de FR.[1]
  Vasey y Espinoza                5 patrones clínicos. No permanentes en el tiempo.
  Gladman                              Artritis de las articulaciones IFD.
                                       Artritis destructiva o mutilante.
  GEEE                                 Poliartritis simétrica.
  McGonagle                            Oligoartritis asimétrica.
                                       Espondiloartropatía.
  Fournie

  CASPAR                          LOS CRITERIOS MÁS USADOS HASTA EL MOMENTO.
                                  Son poco aplicables:
  GRAPPA
                                      Patrones muy diferenciados.
                                      Varias manifestaciones a la vez.
                                      Cambios en el tiempo.
                            1.   Wright V. Psoriasis and arthritis. Ann Rheum Dis. 1956 Dec;15(4):348-56.
Curso para residentes   Espondiloartritis                                 S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA

  Moll y Wright               Intentaron simplificar al máximo la clasificación de una
  Bennett                     enfermedad tan compleja como la Aps.
                              No consideraban formas clínicas como la entesitis o la
  Vasey y Espinoza            dactilitis.
  Gladman                     Evolucionaron hacia 3 sencillas formas clínicas:
                                   Oligoarticular.
  GEEE                             Polliarticular.
  McGonagle                        Espondilítica.

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes   Espondiloartritis                                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA

  Moll y Wright                    EN LOS AÑOS POSTERIORES NUMEROSOS AUTORES
  Bennett                         PROPUSIERON MODIFICACIONES A ESTOS CRITERIOS:

  Vasey y Espinoza             Helliwell P, Marchesoni A, Peters M, Barrer M, Wright V. A re-
                               evaluation of the osteoarticular manifestations of psoriasis. BR J
  Gladman
                               Rheumatol. 1991;30:339-45.
  GEEE                         Veale D, FitzGerald O. Psoriatic arthritis. ¨DIP o no DIP? This is the
                               cuestion.¨ Br J Rheumatol. 1992;31:430-1.
  McGonagle

  Fournie
                               Torre Alonso JC, et al. Psoriatic arthritis: a clinical, immunological
  CASPAR                       and radiological study of 180 patients. BR J Rheumatol. 1991;30:245-
                               50.
  GRAPPA                                       Artritis de las articlaciones IFD.
                                               Artritis destructiva o mutilante.
                                               Poliartritis simétrica.
                                               Oligoartritis asimétrica.
                                               Espondiloartropatía.
Curso para residentes   Espondiloartritis                                      S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA

  Moll y Wright                    EN LOS AÑOS POSTERIORES NUMEROSOS AUTORES
  Bennett                         PROPUSIERON MODIFICACIONES A ESTOS CRITERIOS:

  Vasey y Espinoza             Jones SM, Armas JB, Cohen MG, Lovell CR, Evison G, McHugh NJ.
                               Psoriatic arthritis: outcome of disease subsets and relationship of
  Gladman
                               joint disease to nail and skin disease. Br J Rheumatol 1994;33:332-7.
  GEEE
                                      oligoarticulares → poliarticulares.
  McGonagle

  Fournie                      Marsal S, Armadans-Gil L, Martínez M, Gallardo D, ribera A. Clinical,
                               radiographic and HLA associations as marckers for different patterns
  CASPAR                       of psoriatic arthritis. Rheumatology. 1999;38:332-7.
  GRAPPA
                                     Forma periférica.
                                     Forma axial (cuando hay sacroilitis, haya o no artritis
                                     periférica).
Curso para residentes     Espondiloartritis                             S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright               1979
  Bennett                     CRITERIOS OBLIGATORIOS
                                 Clínica de psoriasis (piel o uñas).
  Vasey y Espinoza
                                 Dolor e inflamación en tejidos blandos y/o limitación del
  Gladman                        movimiento en una articulación observada por un médico de
                                 al menos 6 semanas de duración
  GEEE

  McGonagle

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                                              S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright               CRITERIOS COMPLEMENTARIOS
                                Dolor e inflamación en tejidos blandos y/o limitación del movimiento en una o
  Bennett                       varias articulaciones observado por un médico.
  Vasey y Espinoza              Artritis inflamatoria en articulación interfalángica distal. Exclusión específica:
                                nódulos de Herdeben y Bouchard.
  Gladman                       Dactilitis en manos y pies.
                                Artritis asimétrica en manos y pies.
  GEEE                          Ausencia de nódulos subcutáneos.
                                Factor reumatoide negativo en suero.
  McGonagle                     Líquido sinovial inflamatorio con valores normales o aumentados de C3 o C4 y
                                con ausencia de infección y cristales de urato monosódico y pirofosfato.
  Fournie                       Biopsia sinovial con hipertrofia, infiltrado de células predominantemente
                                mononucleares y ausencia de tumor o granuloma.
  CASPAR                        Radiografías periféricas con artritis erosiva de las pequeñas articulaciones y una
                                relativa falta de la osteoporosis. Exclusión: osteoartritis erosiva.
  GRAPPA                        Radiografías axiales con cualquiera de los siguientes hallazgos: sacroilitis,
                                sindesmofitos, osificación paravertebral.
Curso para residentes     Espondiloartritis                                 S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright               Se añaden una serie de manifestaciones clínicas características de
                                           la Aps y rasgos radiológicos y de estudios
  Bennett                     citológicos e histológicos de líquido sinovial y membrana sinovial
  Vasey y Espinoza                                      respectivamente.
  Gladman

  GEEE                                              DIFÍCILES DE APLICAR
  McGonagle

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 INTERPRETACIÓN.
  Bennett
  Vasey y Espinoza

  Gladman

  GEEE

  McGonagle

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright

  Bennett

  Vasey y Espinoza
  Gladman

  GEEE

  McGonagle

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                                   S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 1984
  Bennett                       Datos clínicos (psoriasis y artritis) y radiológicos, así como en la
                                ausencia de FR.
  Vasey y Espinoza
  Gladman                       Divide la manifestación articular en periférica y axial
                                (sacroileitis uni o bilateral).
  GEEE

  McGonagle                     Incluye rasgos clínicos característicos de la Aps como la artritis
                                de IFD, la dactilitis o las imágenes típicas de lápiz copa.
  Fournie

  CASPAR                        Sensibilidad 0,972. Especificidad 0,960.
  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                                     S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 1987
  Bennett                       Mantienen la estructura de los C. de Moll y Wright.

  Vasey y Espinoza              CRITERIOS DE EXCLUSIÓN:
                                     Ausencia de nódulos reumatoideos.
  Gladman                            Osteonecrosis de grado IV.
                                     A. Reactiva.
  GEEE
                                     A. Enteropáticas.
  McGonagle                          Gota.
                                     LES.
  Fournie
                                 5→7 criterios.
  CASPAR                            Añade
                                          Afectación distal con espondilitis.
  GRAPPA
                                          Oligoartritis con espondilitis.
                                          Poliartritis con espondilitis.
                                     Elimina
                                          Artritis mutilante.
Curso para residentes     Espondiloartritis                                 S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 Grupo de Estudio Europeo para las Espondiloartropatías.
  Bennett                       1991
                                Primeros que permiten clasificar la AP sin que haya
  Vasey y Espinoza              necesariamente psoriasis cutánea.
  Gladman                       Sensibilidad y especificidad: 87%.
                                No reconoce la entesitis ni la tenosinovitis como formas
  GEEE                          clínicas de Aps, por lo que también estos criterios tienen una
  McGonagle                     baja sensibilidad.
                                Fáciles de aplicar.
  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 ALGORITMO DIAGNÓSTICO.
  Bennett

  Vasey y Espinoza

  Gladman

  GEEE

  McGonagle
  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                               S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 1999.
  Bennett                       La máxima aportación de estos nuevos criterios diagnósticos es
                                el hecho de reconocer la entesitis como rasgo característico
  Vasey y Espinoza              para el diagnóstico de la Aps.
  Gladman                       La dificultad radica en que se basan en estudios de RM, hecho
                                casi imposible de trasladar a la práctica clínica diaria.
  GEEE                          Posteriormente, se valida tambíén la utilización de la
  McGonagle                     radiografía simple para valorar la entesitis.

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright

  Bennett

  Vasey y Espinoza

  Gladman

  GEEE

  McGonagle

  Fournie
  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                                  S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 1999.
  Bennett                       Criterios diagnósticos basados en análisis estadísticos de los
                                datos clínicos, analíticos, radiológicos y de histocompatibilidad
  Vasey y Espinoza              recogidos de pacientes con Aps, EA y AR.
  Gladman                       Se requieren 11 puntos para establecer el diagnóstico de Aps.
                                8 rasgos característicos de la enfermedad, cada uno de ellos
  GEEE                          con una puntuación diferente.
  McGonagle                     Sensibilidad de 95% y especificidad 98%.
                                Tiene como aportación destacable que permite el diagnóstico
  Fournie                       de Aps en ausencia de psoriasis cutánea y artritis.
  CASPAR

  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright

  Bennett

  Vasey y Espinoza

  Gladman

  GEEE

  McGonagle

  Fournie

  CASPAR
  GRAPPA
Curso para residentes     Espondiloartritis                                           S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 Clasification Criteria for Psoriatic ARthritis (CASPAR).
  Bennett                       2006.

  Vasey y Espinoza              Estudio prospectivo, multicéntrico.
                                          No en conceptos teóricos.
  Gladman
                                          Casos con Aps y controles con artritis inflamatorias (AR, EA,
                                          enfermedades de tejido conectivo y artritis indiferenciadas)
  GEEE
                                Permiten realizar estudios homogéneos.
  McGonagle                     Sensibilidad 0,914 (similar a clasificaciones anteriores).
  Fournie
                                Especificidad 0,987 (muy alta).
                                           Minimiza el número de pacientes mal clasificados.
  CASPAR                                  Permite diagnosticar una AP con FR positivo,
                                          incluso sin psoriasis cutánea.
  GRAPPA                        Sencillos y de fácil manejo.
                                Incluye aspectos clínicos y radiológicos.
                                Son útiles para clasificar pacientes con AP.
Curso para residentes     Espondiloartritis                                 S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 No sirve para valorar pacientes en fases iniciales.
                                          Media de duración: 12,5 años.
  Bennett
                                Un estudio posterior, analizó estos criterios en pacientes con
  Vasey y Espinoza              Aps de menos de 2 años y medio de evolución, y obtuvo una
                                sensibilidad del 99,1%.
  Gladman

  GEEE

  McGonagle

  Fournie

  CASPAR
  GRAPPA



                                La afectación espinal o entesítica son términos que deberán
                                definirse mejor.
Curso para residentes     Espondiloartritis                                 S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                  CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA
  Moll y Wright                 Grupo de Investigación en la Evaluación de la Psoriasis y la
  Bennett                       Artritis Psoriásica (GRAPPA).
                                Criterios elaborados para el diagnóstico de la afectación axial
  Vasey y Espinoza              de la Aps.
  Gladman

  GEEE

  McGonagle

  Fournie

  CASPAR

  GRAPPA
Espondiloartritis
Curso para residentes                                                S.E.R.

    30 Septiembre 2011 A CORUÑA
            CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA

                                    LAS COMPARACIONES SON ODIOSAS…

                          No se pudo testar los criterios de Fournié debido a la ausencia
                          de análisis de HLA en la mayoría de pacientes.
                          Criterios de Vasey et al. (criterios que mejor se comportaban
                          en términos de análisis).
Espondiloartritis
Curso para residentes                                           S.E.R.

    30 Septiembre 2011 A CORUÑA
            CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA

                                    LAS COMPARACIONES SON ODIOSAS…

                          Criterios de McGonagle=Vasey et al.
                          Bennet y GEEE


                          ESPECIFICIDAD
                              ↑ Vasey et al., Gladman y Moll.
                              ↓ GEEE y McGonagle.
Espondiloartritis
Curso para residentes                                                 S.E.R.

    30 Septiembre 2011 A CORUÑA
            CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA

                                    LAS COMPARACIONES SON ODIOSAS…

                                        CASPAR: S (0,914)/ E (0,987).
                                       Vasey et al: S (0,972)/ E (0,960).
Curso para residentes     Espondiloartritis                                        S.E.R.

     30 Septiembre 2011 A CORUÑA
                                            CONCLUSIONES

 1. La clasificación de la AP en subgrupos se ha debatido en los últimos 30 años por infinidad de
    autores.

 2. El motivo era mejorar los criterios de Moll y Wright, criterios que han sido tan criticados como
    utilizados.

 3. Todavía hoy no existen criterios diagnósticos precisos para la AP (enfermedad muy heterogénea).

 4. Necesitamos de herramientas que nos permitan diferenciar la AP del resto de reumatismos
    inflamatorios (práctica clínica/estudios clínicos).

 5. La experiencia de cada uno ayuda a establecer el diagnóstico cuando no podemos apoyarnos en los
    criterios establecidos.

 6. Recientemente ha sido muy útil la aparición de los criterios CASPAR debido a su elevada
    especificidad en la práctica clínica y su uso sencillo.
Artritis psoriásica coruña 2011

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Sindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacional
Sindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacionalSindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacional
Sindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacionalLuciano Andres Aguilera
 
Artículo de alzheimmer
Artículo de alzheimmerArtículo de alzheimmer
Artículo de alzheimmerui_xola
 
Tratamiento de la Artritis Reumatoide
Tratamiento de la Artritis ReumatoideTratamiento de la Artritis Reumatoide
Tratamiento de la Artritis ReumatoideAndrsHernndez1
 
Aspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y Fibromialgia
Aspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y FibromialgiaAspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y Fibromialgia
Aspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y FibromialgiaFundacinCiencias
 
Lumbalgia de tipo inflamatorio
Lumbalgia de tipo inflamatorioLumbalgia de tipo inflamatorio
Lumbalgia de tipo inflamatorioOscar Jarava
 

La actualidad más candente (7)

Espondiloartropatías
EspondiloartropatíasEspondiloartropatías
Espondiloartropatías
 
Sindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacional
Sindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacionalSindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacional
Sindrome de tunel carpiano y desempeño ocupacional
 
Artritis Reumatoide
Artritis ReumatoideArtritis Reumatoide
Artritis Reumatoide
 
Artículo de alzheimmer
Artículo de alzheimmerArtículo de alzheimmer
Artículo de alzheimmer
 
Tratamiento de la Artritis Reumatoide
Tratamiento de la Artritis ReumatoideTratamiento de la Artritis Reumatoide
Tratamiento de la Artritis Reumatoide
 
Aspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y Fibromialgia
Aspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y FibromialgiaAspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y Fibromialgia
Aspectos PNIE del Síndrome de Fatiga Crónica y Fibromialgia
 
Lumbalgia de tipo inflamatorio
Lumbalgia de tipo inflamatorioLumbalgia de tipo inflamatorio
Lumbalgia de tipo inflamatorio
 

Destacado (8)

Artritis psoriasica
Artritis psoriasicaArtritis psoriasica
Artritis psoriasica
 
Artritis psoriatica
Artritis psoriaticaArtritis psoriatica
Artritis psoriatica
 
Artritis psoriasica
Artritis  psoriasicaArtritis  psoriasica
Artritis psoriasica
 
Artritis psoriásica
Artritis psoriásicaArtritis psoriásica
Artritis psoriásica
 
Artritis psoriásica
Artritis psoriásicaArtritis psoriásica
Artritis psoriásica
 
Artritis psoriasica
Artritis psoriasicaArtritis psoriasica
Artritis psoriasica
 
Artritis Psoriasica y Enteropática
Artritis Psoriasica y EnteropáticaArtritis Psoriasica y Enteropática
Artritis Psoriasica y Enteropática
 
Espondiloartropatias
EspondiloartropatiasEspondiloartropatias
Espondiloartropatias
 

Similar a Artritis psoriásica coruña 2011

Osteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnostico
Osteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnosticoOsteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnostico
Osteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnosticoMarco Adolfo Tobar Marcillo
 
teoria de artritis.pptx
teoria de artritis.pptxteoria de artritis.pptx
teoria de artritis.pptxIrwin Rojas
 
Teoria de artritis
Teoria de artritisTeoria de artritis
Teoria de artritisIrwin Rojas
 
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDICArtritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDICtucienciamedic tucienciamedic
 
Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.
Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.
Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.CONGRESO SEMG GRANADA 2010
 
Artritis idiopatica juvenil(1)
Artritis idiopatica juvenil(1)Artritis idiopatica juvenil(1)
Artritis idiopatica juvenil(1)08061982Ana
 
Revisión sesión general.pptx
Revisión sesión general.pptxRevisión sesión general.pptx
Revisión sesión general.pptxJEddieSierra
 
AR en rehabilitacion.pptx
AR en rehabilitacion.pptxAR en rehabilitacion.pptx
AR en rehabilitacion.pptxIsabel Fierro
 
ARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.ppt
ARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.pptARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.ppt
ARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.pptErickGuillen26
 
Artritis reumatoidea dr. daniel siri
Artritis reumatoidea  dr. daniel siriArtritis reumatoidea  dr. daniel siri
Artritis reumatoidea dr. daniel siriJuan Tabone
 
Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011
Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011
Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011José Ponce Cevallos
 
PROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDE
PROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDEPROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDE
PROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDELAB IDEA
 

Similar a Artritis psoriásica coruña 2011 (20)

Espondiloartropatias seronegativas manejo
Espondiloartropatias seronegativas manejoEspondiloartropatias seronegativas manejo
Espondiloartropatias seronegativas manejo
 
Osteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnostico
Osteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnosticoOsteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnostico
Osteoartrosis manifestaciones clinicas y diagnostico
 
Artritis idiopática juvenil y artritis reumatoide
Artritis idiopática juvenil y artritis reumatoideArtritis idiopática juvenil y artritis reumatoide
Artritis idiopática juvenil y artritis reumatoide
 
Artritis reumatoidea
Artritis reumatoideaArtritis reumatoidea
Artritis reumatoidea
 
teoria de artritis.pptx
teoria de artritis.pptxteoria de artritis.pptx
teoria de artritis.pptx
 
Teoria de artritis
Teoria de artritisTeoria de artritis
Teoria de artritis
 
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDICArtritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
 
Artritis reumatoide
Artritis reumatoideArtritis reumatoide
Artritis reumatoide
 
Artritis psoriásica.
Artritis psoriásica.Artritis psoriásica.
Artritis psoriásica.
 
Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.
Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.
Presentación 099: SINDROME DE OVERLAP EN PACIENTE DE 69 AÑOS.
 
Artritis idiopatica juvenil(1)
Artritis idiopatica juvenil(1)Artritis idiopatica juvenil(1)
Artritis idiopatica juvenil(1)
 
Revisión sesión general.pptx
Revisión sesión general.pptxRevisión sesión general.pptx
Revisión sesión general.pptx
 
AR en rehabilitacion.pptx
AR en rehabilitacion.pptxAR en rehabilitacion.pptx
AR en rehabilitacion.pptx
 
ARTRITIS
ARTRITISARTRITIS
ARTRITIS
 
ARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.ppt
ARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.pptARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.ppt
ARTROSIS, OSTEARTROSIS O ENFERMADAD ARTICULAR DEGENERATIVA.ppt
 
Artritis reumatoidea dr. daniel siri
Artritis reumatoidea  dr. daniel siriArtritis reumatoidea  dr. daniel siri
Artritis reumatoidea dr. daniel siri
 
Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011
Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011
Celulitis & Enf. Tej. Conectivo 2011
 
PROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDE
PROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDEPROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDE
PROTEINAS CITRULADA EN ARTRITIS REUMATOIDE
 
M3 artritis reumatoide
M3 artritis reumatoideM3 artritis reumatoide
M3 artritis reumatoide
 
Artritis Reumatoide
Artritis ReumatoideArtritis Reumatoide
Artritis Reumatoide
 

Más de REUAMJ

Ehler danlos, Dr. Muñoz
Ehler danlos, Dr. MuñozEhler danlos, Dr. Muñoz
Ehler danlos, Dr. MuñozREUAMJ
 
INVESTIGACIÓN SAR
INVESTIGACIÓN SARINVESTIGACIÓN SAR
INVESTIGACIÓN SARREUAMJ
 
REDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMO
REDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMOREDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMO
REDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMOREUAMJ
 
Desahucio, regulación, procedimientos y peculiaridades
Desahucio, regulación, procedimientos y peculiaridadesDesahucio, regulación, procedimientos y peculiaridades
Desahucio, regulación, procedimientos y peculiaridadesREUAMJ
 
Tratamiento conservador pie reumático
Tratamiento conservador pie reumáticoTratamiento conservador pie reumático
Tratamiento conservador pie reumáticoREUAMJ
 
JUICIO DESAHUCIO
JUICIO DESAHUCIOJUICIO DESAHUCIO
JUICIO DESAHUCIOREUAMJ
 
Fallo biológico carmona 2013_definitivo
Fallo  biológico carmona 2013_definitivoFallo  biológico carmona 2013_definitivo
Fallo biológico carmona 2013_definitivoREUAMJ
 
Manejo de las vasculitis
Manejo de las vasculitisManejo de las vasculitis
Manejo de las vasculitisREUAMJ
 
Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_
Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_
Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_REUAMJ
 
FIBROSCAN IN SCLERODERMA
FIBROSCAN IN SCLERODERMAFIBROSCAN IN SCLERODERMA
FIBROSCAN IN SCLERODERMAREUAMJ
 

Más de REUAMJ (10)

Ehler danlos, Dr. Muñoz
Ehler danlos, Dr. MuñozEhler danlos, Dr. Muñoz
Ehler danlos, Dr. Muñoz
 
INVESTIGACIÓN SAR
INVESTIGACIÓN SARINVESTIGACIÓN SAR
INVESTIGACIÓN SAR
 
REDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMO
REDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMOREDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMO
REDUCCIÓN ETANERCEPT EN REUMATISMO
 
Desahucio, regulación, procedimientos y peculiaridades
Desahucio, regulación, procedimientos y peculiaridadesDesahucio, regulación, procedimientos y peculiaridades
Desahucio, regulación, procedimientos y peculiaridades
 
Tratamiento conservador pie reumático
Tratamiento conservador pie reumáticoTratamiento conservador pie reumático
Tratamiento conservador pie reumático
 
JUICIO DESAHUCIO
JUICIO DESAHUCIOJUICIO DESAHUCIO
JUICIO DESAHUCIO
 
Fallo biológico carmona 2013_definitivo
Fallo  biológico carmona 2013_definitivoFallo  biológico carmona 2013_definitivo
Fallo biológico carmona 2013_definitivo
 
Manejo de las vasculitis
Manejo de las vasculitisManejo de las vasculitis
Manejo de las vasculitis
 
Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_
Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_
Presentación 8 th autoinmunity congress_granada_2012_
 
FIBROSCAN IN SCLERODERMA
FIBROSCAN IN SCLERODERMAFIBROSCAN IN SCLERODERMA
FIBROSCAN IN SCLERODERMA
 

Último

Pelvis y periné, estructura osea, musculos
Pelvis y periné, estructura osea, musculosPelvis y periné, estructura osea, musculos
Pelvis y periné, estructura osea, musculosElkinJavierSalcedoCo
 
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptxANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptxgerenciasalud106
 
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptxcaso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptxkimperezsaucedo
 
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxCLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxMairimCampos1
 
Clase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdf
Clase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdfClase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdf
Clase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdfgarrotamara01
 
SONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.ppt
SONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.pptSONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.ppt
SONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.pptGeneralTrejo
 
Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024
Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024
Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024Miguel Yan Garcia
 
Neumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptx
Neumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptxNeumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptx
Neumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptxJoseCarlosAguilarVel
 
Bartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptx
Bartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptxBartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptx
Bartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptx Estefa RM9
 
Laboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdf
Laboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdfLaboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdf
Laboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdfHecmilyMendez
 
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...Juan Rodrigo Tuesta-Nole
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfgarrotamara01
 
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemalameninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala2811436330101
 
escalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotorescalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotorJessica Valda
 
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptxFACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptxcamilasindicuel
 
Asfixia por confinamiento en medicina legal.pptx
Asfixia por confinamiento en medicina legal.pptxAsfixia por confinamiento en medicina legal.pptx
Asfixia por confinamiento en medicina legal.pptxanalaurafrancomolina
 
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptxTriptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptxLysMedina
 
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdfA- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdfcoloncopias5
 

Último (20)

Pelvis y periné, estructura osea, musculos
Pelvis y periné, estructura osea, musculosPelvis y periné, estructura osea, musculos
Pelvis y periné, estructura osea, musculos
 
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptxANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
 
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptxcaso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
 
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxCLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
 
Clase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdf
Clase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdfClase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdf
Clase 10 Artrologia Generalidades Anatomia 2024.pdf
 
SONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.ppt
SONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.pptSONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.ppt
SONDAS, CÁNULAS, CATÉTERES Y DRENAJES Yocelyn F. Feb 17 2011.ppt
 
Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024
Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024
Sala Situacional Nacional - MINSA Perú 2024
 
Neumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptx
Neumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptxNeumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptx
Neumonía intrahospitalaria, generalidades de diagnostico y Tratamiento.pptx
 
Bartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptx
Bartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptxBartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptx
Bartonelosis-Medicina tropical-Medicina.pptx
 
Laboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdf
Laboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdfLaboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdf
Laboratorios y Estudios de Imagen _20240418_065616_0000.pdf
 
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
 
Neumonia complicada en niños y pediatria vrs neumonia grave, gérmenes, nuevas...
Neumonia complicada en niños y pediatria vrs neumonia grave, gérmenes, nuevas...Neumonia complicada en niños y pediatria vrs neumonia grave, gérmenes, nuevas...
Neumonia complicada en niños y pediatria vrs neumonia grave, gérmenes, nuevas...
 
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemalameninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
 
escalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotorescalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotor
 
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
 
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptxFACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
 
Asfixia por confinamiento en medicina legal.pptx
Asfixia por confinamiento en medicina legal.pptxAsfixia por confinamiento en medicina legal.pptx
Asfixia por confinamiento en medicina legal.pptx
 
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptxTriptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
 
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdfA- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
 

Artritis psoriásica coruña 2011

  • 1. Espondiloartritis Curso para residentes S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA ¿Qué criterios existen de diagnóstico y de clasificación en artritis psoriásica? ¿Cuáles son sus diferencias y cuál es su uso en la práctica clínica? Alejandro Muñoz Jiménez. R4 Reumatología. H. U. Virgen de Valme (Sevilla).
  • 2. Espondiloartritis Curso para residentes S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA 1. ¿Qué criterios existen de diagnóstico y de clasificación en artritis psoriásica? 2. ¿Cuáles son sus diferencias y cuál es su uso en la práctica clínica?
  • 3. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA ARTRITIS PSORIÁSICA Introducción Criterios Clasif/Dco
  • 4. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA ARTRITIS PSORIÁSICA Introducción Alibert. 1882. Asociación artritis/psoriasis. Criterios Clasif/Dco Wright[1]. 1956. Entidad clínica diferente de otras enfermedad reumatológicas. Una de las enfermedades más heterogénea de nuestra práctica clínica habitual. DEFINICIÓN (Gladman. 1986): artritis que se asocia a psoriasis, y en la mayoría de los casos son seronegativos a FR.[2] American Rheumatism Association (ARA). Grupo de las espondiloartropatías.[3] 1. Wright V. Psoriasis and arthritis. Ann Rheum Dis. 1956 Dec;15(4):348-56. 2. Gladman DD, Shuckett R, Russell ML, Thorne JC, Schachter RK. Psoriatic arthritis (PSA)--an analysis of 220 patients. Q J Med. 1987 Feb;62(238):127-41. 3. Gladman DD. Psoriatic arthritis. Dermatol Ther. 2004;17(5):350-63.
  • 5. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA ARTRITIS PSORIÁSICA Introducción No es lo mismo… CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN: Criterios Clasif/Dco Deben ser muy específicos para asegurar una población homogénea. Útiles para evaluar y comparar la prevalencia o la incidencia de una enfermedad en diversas poblaciones. No son aplicables para realizar su diagnóstico en la práctica clínica habitual.[1] CRITERIOS DIAGNÓSTICOS: Requieren una alta sensibilidad para estar seguros de que incluimos a todos los pacientes con una determinada enfermedad.[2] 1. Felson DT, Anderson JJ. Methodological and statistical approaches to criteria development in rheumatic diseases. Baillieres Clin Rheumatol. 1995 May;9(2):253-66. 2. Reina D. Clasificación de la artritis psoriásica. Semin Fund Esp Reumatol. 2009;10(2):64-68.
  • 6. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Bennett Vasey y Espinoza Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 7. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright 1973. Bennett Definieron la AP como una artritis inflamatoria en pacientes con psoriasis (cutánea/ungüeal) y en ausencia de FR.[1] Vasey y Espinoza 5 patrones clínicos. No permanentes en el tiempo. Gladman Artritis de las articulaciones IFD. Artritis destructiva o mutilante. GEEE Poliartritis simétrica. McGonagle Oligoartritis asimétrica. Espondiloartropatía. Fournie CASPAR LOS CRITERIOS MÁS USADOS HASTA EL MOMENTO. Son poco aplicables: GRAPPA Patrones muy diferenciados. Varias manifestaciones a la vez. Cambios en el tiempo. 1. Wright V. Psoriasis and arthritis. Ann Rheum Dis. 1956 Dec;15(4):348-56.
  • 8. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Intentaron simplificar al máximo la clasificación de una Bennett enfermedad tan compleja como la Aps. No consideraban formas clínicas como la entesitis o la Vasey y Espinoza dactilitis. Gladman Evolucionaron hacia 3 sencillas formas clínicas: Oligoarticular. GEEE Polliarticular. McGonagle Espondilítica. Fournie CASPAR GRAPPA
  • 9. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright EN LOS AÑOS POSTERIORES NUMEROSOS AUTORES Bennett PROPUSIERON MODIFICACIONES A ESTOS CRITERIOS: Vasey y Espinoza Helliwell P, Marchesoni A, Peters M, Barrer M, Wright V. A re- evaluation of the osteoarticular manifestations of psoriasis. BR J Gladman Rheumatol. 1991;30:339-45. GEEE Veale D, FitzGerald O. Psoriatic arthritis. ¨DIP o no DIP? This is the cuestion.¨ Br J Rheumatol. 1992;31:430-1. McGonagle Fournie Torre Alonso JC, et al. Psoriatic arthritis: a clinical, immunological CASPAR and radiological study of 180 patients. BR J Rheumatol. 1991;30:245- 50. GRAPPA Artritis de las articlaciones IFD. Artritis destructiva o mutilante. Poliartritis simétrica. Oligoartritis asimétrica. Espondiloartropatía.
  • 10. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright EN LOS AÑOS POSTERIORES NUMEROSOS AUTORES Bennett PROPUSIERON MODIFICACIONES A ESTOS CRITERIOS: Vasey y Espinoza Jones SM, Armas JB, Cohen MG, Lovell CR, Evison G, McHugh NJ. Psoriatic arthritis: outcome of disease subsets and relationship of Gladman joint disease to nail and skin disease. Br J Rheumatol 1994;33:332-7. GEEE oligoarticulares → poliarticulares. McGonagle Fournie Marsal S, Armadans-Gil L, Martínez M, Gallardo D, ribera A. Clinical, radiographic and HLA associations as marckers for different patterns CASPAR of psoriatic arthritis. Rheumatology. 1999;38:332-7. GRAPPA Forma periférica. Forma axial (cuando hay sacroilitis, haya o no artritis periférica).
  • 11. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright 1979 Bennett CRITERIOS OBLIGATORIOS Clínica de psoriasis (piel o uñas). Vasey y Espinoza Dolor e inflamación en tejidos blandos y/o limitación del Gladman movimiento en una articulación observada por un médico de al menos 6 semanas de duración GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 12. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright CRITERIOS COMPLEMENTARIOS Dolor e inflamación en tejidos blandos y/o limitación del movimiento en una o Bennett varias articulaciones observado por un médico. Vasey y Espinoza Artritis inflamatoria en articulación interfalángica distal. Exclusión específica: nódulos de Herdeben y Bouchard. Gladman Dactilitis en manos y pies. Artritis asimétrica en manos y pies. GEEE Ausencia de nódulos subcutáneos. Factor reumatoide negativo en suero. McGonagle Líquido sinovial inflamatorio con valores normales o aumentados de C3 o C4 y con ausencia de infección y cristales de urato monosódico y pirofosfato. Fournie Biopsia sinovial con hipertrofia, infiltrado de células predominantemente mononucleares y ausencia de tumor o granuloma. CASPAR Radiografías periféricas con artritis erosiva de las pequeñas articulaciones y una relativa falta de la osteoporosis. Exclusión: osteoartritis erosiva. GRAPPA Radiografías axiales con cualquiera de los siguientes hallazgos: sacroilitis, sindesmofitos, osificación paravertebral.
  • 13. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Se añaden una serie de manifestaciones clínicas características de la Aps y rasgos radiológicos y de estudios Bennett citológicos e histológicos de líquido sinovial y membrana sinovial Vasey y Espinoza respectivamente. Gladman GEEE DIFÍCILES DE APLICAR McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 14. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright INTERPRETACIÓN. Bennett Vasey y Espinoza Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 15. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Bennett Vasey y Espinoza Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 16. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright 1984 Bennett Datos clínicos (psoriasis y artritis) y radiológicos, así como en la ausencia de FR. Vasey y Espinoza Gladman Divide la manifestación articular en periférica y axial (sacroileitis uni o bilateral). GEEE McGonagle Incluye rasgos clínicos característicos de la Aps como la artritis de IFD, la dactilitis o las imágenes típicas de lápiz copa. Fournie CASPAR Sensibilidad 0,972. Especificidad 0,960. GRAPPA
  • 17. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright 1987 Bennett Mantienen la estructura de los C. de Moll y Wright. Vasey y Espinoza CRITERIOS DE EXCLUSIÓN: Ausencia de nódulos reumatoideos. Gladman Osteonecrosis de grado IV. A. Reactiva. GEEE A. Enteropáticas. McGonagle Gota. LES. Fournie 5→7 criterios. CASPAR Añade Afectación distal con espondilitis. GRAPPA Oligoartritis con espondilitis. Poliartritis con espondilitis. Elimina Artritis mutilante.
  • 18. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Grupo de Estudio Europeo para las Espondiloartropatías. Bennett 1991 Primeros que permiten clasificar la AP sin que haya Vasey y Espinoza necesariamente psoriasis cutánea. Gladman Sensibilidad y especificidad: 87%. No reconoce la entesitis ni la tenosinovitis como formas GEEE clínicas de Aps, por lo que también estos criterios tienen una McGonagle baja sensibilidad. Fáciles de aplicar. Fournie CASPAR GRAPPA
  • 19. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright ALGORITMO DIAGNÓSTICO. Bennett Vasey y Espinoza Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 20. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright 1999. Bennett La máxima aportación de estos nuevos criterios diagnósticos es el hecho de reconocer la entesitis como rasgo característico Vasey y Espinoza para el diagnóstico de la Aps. Gladman La dificultad radica en que se basan en estudios de RM, hecho casi imposible de trasladar a la práctica clínica diaria. GEEE Posteriormente, se valida tambíén la utilización de la McGonagle radiografía simple para valorar la entesitis. Fournie CASPAR GRAPPA
  • 21. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Bennett Vasey y Espinoza Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 22. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright 1999. Bennett Criterios diagnósticos basados en análisis estadísticos de los datos clínicos, analíticos, radiológicos y de histocompatibilidad Vasey y Espinoza recogidos de pacientes con Aps, EA y AR. Gladman Se requieren 11 puntos para establecer el diagnóstico de Aps. 8 rasgos característicos de la enfermedad, cada uno de ellos GEEE con una puntuación diferente. McGonagle Sensibilidad de 95% y especificidad 98%. Tiene como aportación destacable que permite el diagnóstico Fournie de Aps en ausencia de psoriasis cutánea y artritis. CASPAR GRAPPA
  • 23. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Bennett Vasey y Espinoza Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 24. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Clasification Criteria for Psoriatic ARthritis (CASPAR). Bennett 2006. Vasey y Espinoza Estudio prospectivo, multicéntrico. No en conceptos teóricos. Gladman Casos con Aps y controles con artritis inflamatorias (AR, EA, enfermedades de tejido conectivo y artritis indiferenciadas) GEEE Permiten realizar estudios homogéneos. McGonagle Sensibilidad 0,914 (similar a clasificaciones anteriores). Fournie Especificidad 0,987 (muy alta). Minimiza el número de pacientes mal clasificados. CASPAR Permite diagnosticar una AP con FR positivo, incluso sin psoriasis cutánea. GRAPPA Sencillos y de fácil manejo. Incluye aspectos clínicos y radiológicos. Son útiles para clasificar pacientes con AP.
  • 25. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright No sirve para valorar pacientes en fases iniciales. Media de duración: 12,5 años. Bennett Un estudio posterior, analizó estos criterios en pacientes con Vasey y Espinoza Aps de menos de 2 años y medio de evolución, y obtuvo una sensibilidad del 99,1%. Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA La afectación espinal o entesítica son términos que deberán definirse mejor.
  • 26. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA Moll y Wright Grupo de Investigación en la Evaluación de la Psoriasis y la Bennett Artritis Psoriásica (GRAPPA). Criterios elaborados para el diagnóstico de la afectación axial Vasey y Espinoza de la Aps. Gladman GEEE McGonagle Fournie CASPAR GRAPPA
  • 27. Espondiloartritis Curso para residentes S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA LAS COMPARACIONES SON ODIOSAS… No se pudo testar los criterios de Fournié debido a la ausencia de análisis de HLA en la mayoría de pacientes. Criterios de Vasey et al. (criterios que mejor se comportaban en términos de análisis).
  • 28. Espondiloartritis Curso para residentes S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA LAS COMPARACIONES SON ODIOSAS… Criterios de McGonagle=Vasey et al. Bennet y GEEE ESPECIFICIDAD ↑ Vasey et al., Gladman y Moll. ↓ GEEE y McGonagle.
  • 29. Espondiloartritis Curso para residentes S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CRITERIOS DE CLASIFICACIÓN/DIAGNÓSTICO. ARTRITIS PSORIÁSICA LAS COMPARACIONES SON ODIOSAS… CASPAR: S (0,914)/ E (0,987). Vasey et al: S (0,972)/ E (0,960).
  • 30.
  • 31.
  • 32. Curso para residentes Espondiloartritis S.E.R. 30 Septiembre 2011 A CORUÑA CONCLUSIONES 1. La clasificación de la AP en subgrupos se ha debatido en los últimos 30 años por infinidad de autores. 2. El motivo era mejorar los criterios de Moll y Wright, criterios que han sido tan criticados como utilizados. 3. Todavía hoy no existen criterios diagnósticos precisos para la AP (enfermedad muy heterogénea). 4. Necesitamos de herramientas que nos permitan diferenciar la AP del resto de reumatismos inflamatorios (práctica clínica/estudios clínicos). 5. La experiencia de cada uno ayuda a establecer el diagnóstico cuando no podemos apoyarnos en los criterios establecidos. 6. Recientemente ha sido muy útil la aparición de los criterios CASPAR debido a su elevada especificidad en la práctica clínica y su uso sencillo.