SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 19
¿QUÉ ES EL TDAH?
• DENOMINACIONES: “VELETAS”, “CABEZAS LIGERAS”, “OVEJAS DESCARRIADAS”…
• APROXIMACIONES CLÍNICAS: “DISFUNCIÓN CEREBRAL MÍNIMA”, “DAÑO CEREBRAL MÍNIMO”
• PREVALENCIA: 1% - 18% (DIFERENTES CRITERIOS DIAGNÓSTICOS).
• NIÑAS : NIÑOS (1:3 – 1:16)
• > 6 AÑOS Y ADOLESCENTES (5,9 - 7,1%)
• PERSISTENCIA EN EDAD ADULTA: 50-66%
•DSM-V (2013): A. PATRÓN PERSISTENTE DE INATENCIÓN Y/O HIPERACTIVIDAD-
IMPULSIVIDAD QUE INTERFIERE CON EL FUNCIONAMIENTO O DESARROLLO QUE
SE CARACTERIZA POR INATENCIÓN (1) Y/O HIPERACTIVIDAD (2).
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL I
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL II
EXPLORACIÓN MÉDICA
ANAMNESIS EXPLORACIÓN FÍSICA
• Hª embarazo y parto
• Hª desarrollo temprano (psicomotor, sueño,
temperamento, alimentación, vínculo, etc.)
• Antecedentes médicos
• Antecedentes Familiares
• Hª medicamentosa
• General: Peso, Talla, TA
• Rasgos dismórficos
• Función motora gruesa y fina
• Visión
• Audición
• Estudio cromosómico
A. Falta de atención a detalles o comete errores.
B. Dificultades para mantener la atención.
C. Parece no escuchar cuando se le habla.
D. No sigue las instrucciones ni termina las
tareas.
E. Dificultad para organizar.
F. Le disgustan tareas con un esfuerzo mental
sostenido.
G. Con frecuencia pierde cosas necesarias.
H. Se distrae con facilidad.
I. Con frecuencia olvida las actividades
cotidianas.
A. Juguetea con manos o pies o se retuerce en
el asiento.
B. Se levanta en situaciones inapropiadas.
C. Corretea o trepa en situaciones inapropiadas.
D. Incapaz de ocuparse en actividades
recreativas.
E. Es intranquilo o incapaz de atender.
F. Habla excesivamente.
G. Responde derrepente o antes de terminar la
pregunta.
H. Le es difícil esperar su turno.
I. Interrumpe o se inmiscuye con otros.
CRITERIOS DSM-V:
1.- INATENCIÓN 2.- HIPERACTIVIDAD E IMPULSIVIDAD
≥ 6 de los siguientes durante ≥ 6 meses, afectando a
las actividades sociales y académicas/laborales
NOTA: Los síntomas no son sólo una manifestación del comportamiento de oposición, desafío,
hostilidad o fracaso para comprender las tareas o instrucciones. Para adolescentes mayores y
adultos (a partir de 17 años de edad), se requiere un mínimo de 5 síntomas.
B. Algunos síntomas estaban presentes antes de los 12 años.
C. Presentes en dos o más contextos (ej, en casa, en el colegio o el trabajo).
D. Interfieren con el funcionamiento del individuo o reduce la calidad del mismo.
E. Los síntomas no se explican mejor por otro trastorno mental.
MANEJO DIAGNÓSTICO
• EL DIAGNÓSTICO DE TDAH ES EXCLUSIVAMENTE CLÍNICO:
•“La información que proporcionan los padres y docentes, mediante las escalas de
evaluación, es útil para el diagnóstico en niños y adolescentes y para la evaluación de la
sintomatología y la respuesta al tratamiento.”
• Las pruebas complementarias no esán indicadas de rutina.
• Las escalas específicas evalúan los síntomas nucleares.
• Los cuestionarios psicopatológicos, así como las entrevistas, son útiles para detectar comorbilidades.
ENTREVISTAS
• ENTREVISTAS ESTRUCTURADAS:
• ENTREVISTAS SEMIESTRUCTURADAS
• DISC-IV: Diagnostic Interview Schedule for Children. Shaffer et al, 2006
• DICA: Diagnostic Interview for Children and Adolescents. Reich, 2000 *
• K-SADS: Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for school-age. Kaufman et
al, 1997 *
• CAPA: Child and Adolescent Psychiatric Assessment. Angold y Costello, 2000*
• PACS: Parental Account Children Symptoms. Taylor, 1986 (especifica para el Trastorno
Hipercinético)*
EVALUACIÓN PSICOPEDAGÓGICA
CUESTIONARIOS Y ESCALAS
• ADHD Rating Scale- IV (DM-IV) *
• CBCL: Child Behavior Checklist. Achenbach y Rescor, 2001 *
• CTRS-R: Revised Conners Teacher Rating Scale. Conners, 1997 *
• CPRS-R: Revised Conners Parent Rating Scale. Conners, 1997 *
• SNAP-IV
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS
• EEG (si sospecha de crisis de ausencias)
• Escala de Signos Neurológicos Menores (PANESS)
• Continuous Performance Test (C.P.T.)
• Stroop colour-word Interference (> 8 años)
• Test Wisconsin
• Card Sorting Test
• Figura Compleja de Rey
• Dígitos Directos e Inversos
• Escala de inteligencia de Wechsler para niños.
PSICOTERAPIA EN EL TDAH: ¿CUÁNDO?
Criterios, como tratamiento inicial si:
• Síntomasleves
• Mínimarepercusión
• Diagnósticoincierto
• Discrepanciaentrelaevaluaciónparentalylosprofesores
• Rechazodelamedicación
• Niños<5años
Como coadyuvante en cualquier momento (+/- comorbilidades)
INTERVENCIÓN NO FARMACOLÓGICA
TRATAMIENTO PSICOLÓGICO: Terapia cognitivo-conductual
• Niños y adolescentes: Los padres y profesores pueden ayudar a marcar pautas y límites para
mantener un orden con herramientas como seguir una rutina, un horario, organizar una agenda y
refuerzo positivo.
• Adultos: asesoramiento por un especialista en salud mental.
TRATAMIENTO PSICOPEDAGÓGICO:
 “Parenting skills training”
 Técnicas de manejo del estrés
 Grupos de apoyo
 PROGRAMAS DE EDUCACIÓN ESPECIAL.
Meta-análisis de terapia conductual dirigida por los
padres en < 6 años
Estudios:
1. Ferrin M, Perez-Ayala V, El-Abd S, et al. A Randomized Controlled Trial Evaluating the Efficacy of a
Psychoeducation Program for Families of Children and Adolescents With ADHD in the United Kingdom:
Results After a 6-Month Follow-Up. J Atten Disord 2016
2. Hantson J, Wang PP, Grizenko-Vida M, et al. Effectiveness of a therapeutic summer camp for children
with ADHD: Phase I Clinical Intervention Trial. J Atten Disord 2012; 16: 610-617
Estudio controlado aleatorizado de la Academia Americana de Psiquiatría de la infancia y
la adolescencia (2015) en un grupo de Terapia Cognitivo-Conductual (TCC) en
adolescentes con TDAH (n=119; 15-21 años) en tratamiento farmacológico con
metilfenidato o atomoxetina, mostró:
Los pacientes que recibieron (TCC) mostraron una reducción significativa de
síntomas de TDAH comparado con grupo control en la escala de autoevalución de
la Impresión Clínica Globa (p<0,001) y en la escala de evaluación del clínico
(p<0,001).
Los pacientes que recibieron TCC también mostraron una reducción significativa en
disfuncionalidad comparado con el grupo control según las escalas de Asesoramiento
Global de Funcionalidad (p<0,001) y la escala de disfuncionalidad de Weiss para Padres
(p<0,05).
ETIOLOGÍA:TRASTORNO DEL NEURODESARROLLO
• Se ha visto comportamientos similares en animales (caballos, toros, perros, gatos,
monos, etc).
• La etiología puede ser genética o adquirida.
• La mayoría de los casos tienen predisposición genética.
• Patologías con asociación con TDAH: Neurofibromatosis I, X-frágil…
• Últimamente hay un aumento del nº de casos adquiridos: prematuridad, CIR,
embarazos múltiples, adopción / ruptura autobiográfica.
PATOGENIA
ESTIMULANTES:
1.Metilfenidato: 0,5 – 1,5 mg/kg/día (preguntar si AF de Muerte Súbita)
• Liberación rápida (4h): Rubifen® (5, 10, 20mg), Medicebral®.
• Liberación intermedia (8h):
• Medikinet® (50%/50%),
• Equasym ® (30%r/70%)
• Liberación prolongada (12h):
• Concerta® (18mg = 5-5-5; 27mg; 36mg = 10-10-10; 54mg)
2.Lisdexamfetamina:
• Elvanse® (30, 50, 70mg) = 1,8 x MetilFenidato.
 Necesidad de Visado.
NO ESTIMULANTES:
•Atomoxetina (ISRNA): Strattera®. 0,5-1,8 mg/kg/día (1 ó 2 dosis)
•Seguimiento con Enzimas Hepáticas el 1er mes y revisiones sucesivas.
TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO I
Arnold 2000: patient outcomes following treatment with
methylphenidate versus amfetamine
Newcorn et al 2008: OROS methylphenidate versus atomoxetine
Hodgkins et al 2012: patient outcomes following treatment with
methylphenidate versus amfetamine
TDAH
Trastornos
de la
Ansiedad
20-45%
Trastornos
por Tics
12%
Trastornos
del Humor
15-75%
Trastornos
Disruptivos
40%
COMORBILIDADES
Trastorno
negativista
desafiante
y
Trastorno de
conducta
Tno. de
ansiedad
generalizada
y
Tno. de
ansiedad por
separación
Trastornos
depresivos
y
Trastorno Bipolar
Tno. de Gilles
de la Tourette
CONSUMODESUSTANCIASDE
ABUSO
FÁRMACOS ALTERNATIVOS AL METILFENIDATO:
FÁRMACOS NO ESTIMULANTES:
 Inhibidores selectivos de la recaptación
de noradrenalina (IRNA):
 Atomoxetina y Reboxetina.
 Inhibidores de los receptores de
Dopamina (IRD): 2016
 Dasotralina
 Inhibidores de la recaptación de
dopamina y noradrenalina (IRDN):
 Bupropion (Zyntabac®)
 Antidepresivos tricíclicos :
 Desipramina, Imipramina y
Nortriptilina.
 Agonistas alfa-2 adrenérgicos: 1ºECG
 Clonidina (Catapresán®) y
Guanfacina (Intuniv®, lib retard).
FÁRMACOS NEUROLÉPTICOS:
 Antipsicóticos atípicos:
 Risperidona, Olanzapina.
FÁRMACOS COADYUVANTES:
 Inhibidores selectivos de la
recaptación de serotonina (ISRS):
 Fluoxetina, Venlafaxina.
 Estabilizadores del ánimo:
 Valproato
CASO PRÁCTICO:
Sospecha
• Adolescente de 14 años traído a la consulta con informe del profesorado en el que dejan consancia de…
Hª Clínica
• Anamnesis exhaustiva + Exploración Física completa.
• Exploración Psicopatológica Criterios DSM-V
PPCC
• Evaluación de síntomas nucleares
• Solicitar si necesidad de diagnóstico diferencial…
Tto
• Psicoterapia, aprendizaje basado en el programa académico…
• 1ºMetilFenidato2ºLisdexamfetamina // Atomoxetina // Alternativa +/- coadyuvante // Derivación a especialista
CONCLUSIONES:
1. El TDAH es un trastorno del Neurodesarrollo de origen poligénico y multifactorial.
2. El diagnóstico de TDAH es CLÍNICO.
3. Las pruebas complementarias realizadas deben estar justificadas (diagnóstico diferencial).
4. Las entrevistas, cuestionarios y escalas evalúan SÍNTOMAS, y son útiles para individualizar.
5. El tratamiento está compuesto por psicoterapia +/ - tratamiento farmacológico y debe obedecer
a la sintomatología, características y necesidades del paciente.
6. El TDAH es un trastorno que presenta comorbilidad en un importante nº de casos.
7. El medicamento de elección es el Metilfenidato, aunque existen alternativas.
Actualización TDAH 2017

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

HIPNOTICOS Y SEDANTES
HIPNOTICOS Y SEDANTESHIPNOTICOS Y SEDANTES
HIPNOTICOS Y SEDANTES
elvianino
 
Antidepresivos
AntidepresivosAntidepresivos
Antidepresivos
Hans Eguia
 

La actualidad más candente (20)

Actualizacion en antidepresivos
Actualizacion en antidepresivosActualizacion en antidepresivos
Actualizacion en antidepresivos
 
Hiperactividad atencion
Hiperactividad atencionHiperactividad atencion
Hiperactividad atencion
 
Antipsicóticos
AntipsicóticosAntipsicóticos
Antipsicóticos
 
Serotonina
SerotoninaSerotonina
Serotonina
 
síndrome serotoninérgico.pptx
síndrome serotoninérgico.pptxsíndrome serotoninérgico.pptx
síndrome serotoninérgico.pptx
 
Clasificación de los psicofármacos
Clasificación de los psicofármacosClasificación de los psicofármacos
Clasificación de los psicofármacos
 
Psicofarmacología en pediatría
Psicofarmacología en pediatríaPsicofarmacología en pediatría
Psicofarmacología en pediatría
 
TRASTORNO POR ESTRÉS POSTRAUMÁTICO.pptx
TRASTORNO POR ESTRÉS POSTRAUMÁTICO.pptxTRASTORNO POR ESTRÉS POSTRAUMÁTICO.pptx
TRASTORNO POR ESTRÉS POSTRAUMÁTICO.pptx
 
CIE 10 Adicciones
CIE 10 AdiccionesCIE 10 Adicciones
CIE 10 Adicciones
 
Trastornos somatomorfes y facticios (2)
Trastornos somatomorfes y facticios (2)Trastornos somatomorfes y facticios (2)
Trastornos somatomorfes y facticios (2)
 
ANSIOLITICOS, SEDANTES E HIPNOTICOS
ANSIOLITICOS, SEDANTES E HIPNOTICOSANSIOLITICOS, SEDANTES E HIPNOTICOS
ANSIOLITICOS, SEDANTES E HIPNOTICOS
 
HIPNOTICOS Y SEDANTES
HIPNOTICOS Y SEDANTESHIPNOTICOS Y SEDANTES
HIPNOTICOS Y SEDANTES
 
Depresion en el Adulto Mayor, Por Mario Arriagada
Depresion en el Adulto Mayor, Por Mario ArriagadaDepresion en el Adulto Mayor, Por Mario Arriagada
Depresion en el Adulto Mayor, Por Mario Arriagada
 
Psicopatología del lenguaje
Psicopatología del lenguajePsicopatología del lenguaje
Psicopatología del lenguaje
 
Antidepresivos
AntidepresivosAntidepresivos
Antidepresivos
 
Ansiolíticos y sedantes.pptx
Ansiolíticos y sedantes.pptxAnsiolíticos y sedantes.pptx
Ansiolíticos y sedantes.pptx
 
Trastorno de ansiedad
Trastorno de ansiedadTrastorno de ansiedad
Trastorno de ansiedad
 
Toc todo
Toc todoToc todo
Toc todo
 
Fases del tratamiento de la depresión
Fases del tratamiento de la depresiónFases del tratamiento de la depresión
Fases del tratamiento de la depresión
 
FáRmacos Estabilizadores Del áNimo
FáRmacos Estabilizadores Del áNimoFáRmacos Estabilizadores Del áNimo
FáRmacos Estabilizadores Del áNimo
 

Destacado

Destacado (14)

Asma en la infancia
Asma en la infanciaAsma en la infancia
Asma en la infancia
 
Alimentos especiales jornadas gastrosuroeste 2017 - GPapAS
Alimentos especiales jornadas gastrosuroeste 2017 - GPapASAlimentos especiales jornadas gastrosuroeste 2017 - GPapAS
Alimentos especiales jornadas gastrosuroeste 2017 - GPapAS
 
Enterovirus
EnterovirusEnterovirus
Enterovirus
 
Atención temprana en la Comunidad de Madrid
Atención temprana en la Comunidad de MadridAtención temprana en la Comunidad de Madrid
Atención temprana en la Comunidad de Madrid
 
Top 20 POEMs 2016
Top 20 POEMs 2016Top 20 POEMs 2016
Top 20 POEMs 2016
 
AIEPI - Cooperación Internacional
AIEPI - Cooperación InternacionalAIEPI - Cooperación Internacional
AIEPI - Cooperación Internacional
 
Banco regional de leche materna
Banco regional de leche maternaBanco regional de leche materna
Banco regional de leche materna
 
Electroacupunctura en gonalgia
Electroacupunctura en gonalgiaElectroacupunctura en gonalgia
Electroacupunctura en gonalgia
 
Vacunación en niño
Vacunación en niñoVacunación en niño
Vacunación en niño
 
Consultas cerradas por la tarde, ? Qué pasaba con nuestros pacientes?
Consultas cerradas por la tarde, ? Qué pasaba con nuestros pacientes?Consultas cerradas por la tarde, ? Qué pasaba con nuestros pacientes?
Consultas cerradas por la tarde, ? Qué pasaba con nuestros pacientes?
 
Mastitis
MastitisMastitis
Mastitis
 
Espondiloartritis
EspondiloartritisEspondiloartritis
Espondiloartritis
 
Tratamiento farmacológico de la ICC con FE reducida
Tratamiento farmacológico de la ICC con FE reducida Tratamiento farmacológico de la ICC con FE reducida
Tratamiento farmacológico de la ICC con FE reducida
 
Urticaria, angioedema y anafilaxia
Urticaria, angioedema y anafilaxia Urticaria, angioedema y anafilaxia
Urticaria, angioedema y anafilaxia
 

Similar a Actualización TDAH 2017

Guía tdah adulto ap 2010 usmia 1
Guía tdah adulto ap  2010 usmia 1Guía tdah adulto ap  2010 usmia 1
Guía tdah adulto ap 2010 usmia 1
aneronda
 
Tdahinstrucciones
TdahinstruccionesTdahinstrucciones
Tdahinstrucciones
Zelorius
 
Tdahinstrucciones
TdahinstruccionesTdahinstrucciones
Tdahinstrucciones
Zelorius
 
Alberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdah
Alberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdahAlberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdah
Alberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdah
franson78
 
El pediatra frente_al_tdah
El pediatra frente_al_tdahEl pediatra frente_al_tdah
El pediatra frente_al_tdah
Rosa Goti
 

Similar a Actualización TDAH 2017 (20)

Actualidades en TDAH
Actualidades en TDAHActualidades en TDAH
Actualidades en TDAH
 
Tratamiento psicofarmacologico Trastorno de conducta infantil.pptx
Tratamiento psicofarmacologico Trastorno de conducta infantil.pptxTratamiento psicofarmacologico Trastorno de conducta infantil.pptx
Tratamiento psicofarmacologico Trastorno de conducta infantil.pptx
 
Guía tdah adulto ap 2010 usmia 1
Guía tdah adulto ap  2010 usmia 1Guía tdah adulto ap  2010 usmia 1
Guía tdah adulto ap 2010 usmia 1
 
Tdahinstrucciones
TdahinstruccionesTdahinstrucciones
Tdahinstrucciones
 
Atencion educativa alumno con TDAH
Atencion educativa alumno con TDAHAtencion educativa alumno con TDAH
Atencion educativa alumno con TDAH
 
Tdahinstrucciones
TdahinstruccionesTdahinstrucciones
Tdahinstrucciones
 
TRAS. INFANTILES 2023-I- (1).pptx
TRAS. INFANTILES  2023-I- (1).pptxTRAS. INFANTILES  2023-I- (1).pptx
TRAS. INFANTILES 2023-I- (1).pptx
 
El niño hiperactivo
El niño hiperactivoEl niño hiperactivo
El niño hiperactivo
 
Trastorno negativista-desafiante
Trastorno negativista-desafianteTrastorno negativista-desafiante
Trastorno negativista-desafiante
 
TND.pdf
TND.pdfTND.pdf
TND.pdf
 
TRASTORNO AFECTIVO BIOPOLAR DE COMIENZO TEMPRANO.pptx
TRASTORNO AFECTIVO BIOPOLAR DE COMIENZO TEMPRANO.pptxTRASTORNO AFECTIVO BIOPOLAR DE COMIENZO TEMPRANO.pptx
TRASTORNO AFECTIVO BIOPOLAR DE COMIENZO TEMPRANO.pptx
 
Tea
TeaTea
Tea
 
TDAH en Adolescentes ADHD
TDAH en Adolescentes ADHDTDAH en Adolescentes ADHD
TDAH en Adolescentes ADHD
 
Ansiedad 12.10.2021
Ansiedad 12.10.2021Ansiedad 12.10.2021
Ansiedad 12.10.2021
 
Alberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdah
Alberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdahAlberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdah
Alberto fenández jaén diagnóstico y tratamiento tdah
 
El pediatra frente_al_tdah
El pediatra frente_al_tdahEl pediatra frente_al_tdah
El pediatra frente_al_tdah
 
TDAH
TDAHTDAH
TDAH
 
MODULO 10 - Sesión 02.pdf
MODULO 10 -  Sesión 02.pdfMODULO 10 -  Sesión 02.pdf
MODULO 10 - Sesión 02.pdf
 
Trastorno Por DéFicit De AtencióN E Hiperactividad
Trastorno Por DéFicit De AtencióN E HiperactividadTrastorno Por DéFicit De AtencióN E Hiperactividad
Trastorno Por DéFicit De AtencióN E Hiperactividad
 
(2012-02-07)Demencias.ppt
(2012-02-07)Demencias.ppt(2012-02-07)Demencias.ppt
(2012-02-07)Demencias.ppt
 

Más de Centro de Salud El Greco

Más de Centro de Salud El Greco (20)

Gestación monocorial-monoamniótica: A propósito de un caso
Gestación monocorial-monoamniótica: A propósito de un casoGestación monocorial-monoamniótica: A propósito de un caso
Gestación monocorial-monoamniótica: A propósito de un caso
 
Rinoconjuntivitis alérgica en Pediatría
Rinoconjuntivitis alérgica en PediatríaRinoconjuntivitis alérgica en Pediatría
Rinoconjuntivitis alérgica en Pediatría
 
Odontología pediátrica
Odontología pediátricaOdontología pediátrica
Odontología pediátrica
 
Mi niño cojea
Mi niño cojeaMi niño cojea
Mi niño cojea
 
Infertilidad
InfertilidadInfertilidad
Infertilidad
 
Actualización PAPPS 2020
Actualización PAPPS 2020Actualización PAPPS 2020
Actualización PAPPS 2020
 
20210519 busqueda informacion Internet
20210519 busqueda informacion Internet20210519 busqueda informacion Internet
20210519 busqueda informacion Internet
 
Cribado del cancer de mama
Cribado del cancer de mamaCribado del cancer de mama
Cribado del cancer de mama
 
Mutilación Genital Femenina (MGF) 2020
Mutilación Genital Femenina (MGF) 2020Mutilación Genital Femenina (MGF) 2020
Mutilación Genital Femenina (MGF) 2020
 
Psoriasis en Atención Primaria
Psoriasis en Atención PrimariaPsoriasis en Atención Primaria
Psoriasis en Atención Primaria
 
Enfermedades raras
Enfermedades raras Enfermedades raras
Enfermedades raras
 
Pediatria Greco 2020
Pediatria Greco 2020Pediatria Greco 2020
Pediatria Greco 2020
 
Sexualidad en el climaterio
Sexualidad en el climaterioSexualidad en el climaterio
Sexualidad en el climaterio
 
El sueño durante la Infancia
El sueño durante la InfanciaEl sueño durante la Infancia
El sueño durante la Infancia
 
Toxoplasmosis, ¿es necesario el cribado en el embarazo?
Toxoplasmosis, ¿es necesario el cribado en el embarazo?Toxoplasmosis, ¿es necesario el cribado en el embarazo?
Toxoplasmosis, ¿es necesario el cribado en el embarazo?
 
Casos clínicos de digestivo en Pediatría
Casos clínicos de digestivo en PediatríaCasos clínicos de digestivo en Pediatría
Casos clínicos de digestivo en Pediatría
 
Enfermedad Celiaca
Enfermedad CeliacaEnfermedad Celiaca
Enfermedad Celiaca
 
Los azúcares... ¿los malos de la dieta?
Los azúcares... ¿los malos de la dieta?Los azúcares... ¿los malos de la dieta?
Los azúcares... ¿los malos de la dieta?
 
Donación de sangre de cordón umbilical
Donación de sangre de cordón umbilicalDonación de sangre de cordón umbilical
Donación de sangre de cordón umbilical
 
Helicobacter pylori en pediatria
Helicobacter pylori en pediatriaHelicobacter pylori en pediatria
Helicobacter pylori en pediatria
 

Último

(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”
Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”
Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”
AdyPunkiss1
 
11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt
11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt
11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt
yuhelipm
 
Sistema Nervioso Periférico (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico      (1).pdfSistema Nervioso Periférico      (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico (1).pdf
NjeraMatas
 
SEGUNDA Y TERCERA SEMANA DEL DESARROLLO EMBRIONARIO.pptx
SEGUNDA  Y  TERCERA  SEMANA  DEL  DESARROLLO  EMBRIONARIO.pptxSEGUNDA  Y  TERCERA  SEMANA  DEL  DESARROLLO  EMBRIONARIO.pptx
SEGUNDA Y TERCERA SEMANA DEL DESARROLLO EMBRIONARIO.pptx
Arian753404
 
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptxCuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
guadalupedejesusrios
 

Último (20)

Cartilla Nacional Mexicana de 10 a 19 años
Cartilla Nacional Mexicana de 10 a 19 añosCartilla Nacional Mexicana de 10 a 19 años
Cartilla Nacional Mexicana de 10 a 19 años
 
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptxANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
 
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
 
CLASE DE VIH/ETS - UNAN 2024 PEDIATRIA I
CLASE DE VIH/ETS - UNAN 2024 PEDIATRIA ICLASE DE VIH/ETS - UNAN 2024 PEDIATRIA I
CLASE DE VIH/ETS - UNAN 2024 PEDIATRIA I
 
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
 
Generalidades del sistema endocrino-Anatomía.pptx
Generalidades del sistema endocrino-Anatomía.pptxGeneralidades del sistema endocrino-Anatomía.pptx
Generalidades del sistema endocrino-Anatomía.pptx
 
AGENTES FÍSICOS EN FISIOTERAPIA (CFF OPHYSIO)
AGENTES FÍSICOS EN FISIOTERAPIA (CFF OPHYSIO)AGENTES FÍSICOS EN FISIOTERAPIA (CFF OPHYSIO)
AGENTES FÍSICOS EN FISIOTERAPIA (CFF OPHYSIO)
 
PRIMEROS AUXILIOS BOMBEROS 2024 actualizado
PRIMEROS AUXILIOS BOMBEROS 2024 actualizadoPRIMEROS AUXILIOS BOMBEROS 2024 actualizado
PRIMEROS AUXILIOS BOMBEROS 2024 actualizado
 
Historia Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
Historia Clínica y Consentimiento Informado en OdontologíaHistoria Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
Historia Clínica y Consentimiento Informado en Odontología
 
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADASACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
 
Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”
Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”
Dedo con deformidad en ojal o “boutonnière”
 
Histologia del sistema respiratorio y sus funciones
Histologia del sistema respiratorio y sus funcionesHistologia del sistema respiratorio y sus funciones
Histologia del sistema respiratorio y sus funciones
 
Radiologia_de_Urgencias_y_Emergencias_3deg_Ed.pdf
Radiologia_de_Urgencias_y_Emergencias_3deg_Ed.pdfRadiologia_de_Urgencias_y_Emergencias_3deg_Ed.pdf
Radiologia_de_Urgencias_y_Emergencias_3deg_Ed.pdf
 
11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt
11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt
11-incisiones-y-cierre-de-pared-abdominal.ppt
 
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
6.METODOLOGIA ATENEA MICHAEL. ZAPATA.pdf
 
Sistema Nervioso Periférico (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico      (1).pdfSistema Nervioso Periférico      (1).pdf
Sistema Nervioso Periférico (1).pdf
 
SEGUNDA Y TERCERA SEMANA DEL DESARROLLO EMBRIONARIO.pptx
SEGUNDA  Y  TERCERA  SEMANA  DEL  DESARROLLO  EMBRIONARIO.pptxSEGUNDA  Y  TERCERA  SEMANA  DEL  DESARROLLO  EMBRIONARIO.pptx
SEGUNDA Y TERCERA SEMANA DEL DESARROLLO EMBRIONARIO.pptx
 
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptxCuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
 
infografía seminario.pdf.................
infografía seminario.pdf.................infografía seminario.pdf.................
infografía seminario.pdf.................
 
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptxFISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
 

Actualización TDAH 2017

  • 1.
  • 2. ¿QUÉ ES EL TDAH? • DENOMINACIONES: “VELETAS”, “CABEZAS LIGERAS”, “OVEJAS DESCARRIADAS”… • APROXIMACIONES CLÍNICAS: “DISFUNCIÓN CEREBRAL MÍNIMA”, “DAÑO CEREBRAL MÍNIMO” • PREVALENCIA: 1% - 18% (DIFERENTES CRITERIOS DIAGNÓSTICOS). • NIÑAS : NIÑOS (1:3 – 1:16) • > 6 AÑOS Y ADOLESCENTES (5,9 - 7,1%) • PERSISTENCIA EN EDAD ADULTA: 50-66% •DSM-V (2013): A. PATRÓN PERSISTENTE DE INATENCIÓN Y/O HIPERACTIVIDAD- IMPULSIVIDAD QUE INTERFIERE CON EL FUNCIONAMIENTO O DESARROLLO QUE SE CARACTERIZA POR INATENCIÓN (1) Y/O HIPERACTIVIDAD (2).
  • 5. EXPLORACIÓN MÉDICA ANAMNESIS EXPLORACIÓN FÍSICA • Hª embarazo y parto • Hª desarrollo temprano (psicomotor, sueño, temperamento, alimentación, vínculo, etc.) • Antecedentes médicos • Antecedentes Familiares • Hª medicamentosa • General: Peso, Talla, TA • Rasgos dismórficos • Función motora gruesa y fina • Visión • Audición • Estudio cromosómico
  • 6. A. Falta de atención a detalles o comete errores. B. Dificultades para mantener la atención. C. Parece no escuchar cuando se le habla. D. No sigue las instrucciones ni termina las tareas. E. Dificultad para organizar. F. Le disgustan tareas con un esfuerzo mental sostenido. G. Con frecuencia pierde cosas necesarias. H. Se distrae con facilidad. I. Con frecuencia olvida las actividades cotidianas. A. Juguetea con manos o pies o se retuerce en el asiento. B. Se levanta en situaciones inapropiadas. C. Corretea o trepa en situaciones inapropiadas. D. Incapaz de ocuparse en actividades recreativas. E. Es intranquilo o incapaz de atender. F. Habla excesivamente. G. Responde derrepente o antes de terminar la pregunta. H. Le es difícil esperar su turno. I. Interrumpe o se inmiscuye con otros. CRITERIOS DSM-V: 1.- INATENCIÓN 2.- HIPERACTIVIDAD E IMPULSIVIDAD ≥ 6 de los siguientes durante ≥ 6 meses, afectando a las actividades sociales y académicas/laborales NOTA: Los síntomas no son sólo una manifestación del comportamiento de oposición, desafío, hostilidad o fracaso para comprender las tareas o instrucciones. Para adolescentes mayores y adultos (a partir de 17 años de edad), se requiere un mínimo de 5 síntomas. B. Algunos síntomas estaban presentes antes de los 12 años. C. Presentes en dos o más contextos (ej, en casa, en el colegio o el trabajo). D. Interfieren con el funcionamiento del individuo o reduce la calidad del mismo. E. Los síntomas no se explican mejor por otro trastorno mental.
  • 7. MANEJO DIAGNÓSTICO • EL DIAGNÓSTICO DE TDAH ES EXCLUSIVAMENTE CLÍNICO: •“La información que proporcionan los padres y docentes, mediante las escalas de evaluación, es útil para el diagnóstico en niños y adolescentes y para la evaluación de la sintomatología y la respuesta al tratamiento.” • Las pruebas complementarias no esán indicadas de rutina. • Las escalas específicas evalúan los síntomas nucleares. • Los cuestionarios psicopatológicos, así como las entrevistas, son útiles para detectar comorbilidades.
  • 8. ENTREVISTAS • ENTREVISTAS ESTRUCTURADAS: • ENTREVISTAS SEMIESTRUCTURADAS • DISC-IV: Diagnostic Interview Schedule for Children. Shaffer et al, 2006 • DICA: Diagnostic Interview for Children and Adolescents. Reich, 2000 * • K-SADS: Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for school-age. Kaufman et al, 1997 * • CAPA: Child and Adolescent Psychiatric Assessment. Angold y Costello, 2000* • PACS: Parental Account Children Symptoms. Taylor, 1986 (especifica para el Trastorno Hipercinético)*
  • 9. EVALUACIÓN PSICOPEDAGÓGICA CUESTIONARIOS Y ESCALAS • ADHD Rating Scale- IV (DM-IV) * • CBCL: Child Behavior Checklist. Achenbach y Rescor, 2001 * • CTRS-R: Revised Conners Teacher Rating Scale. Conners, 1997 * • CPRS-R: Revised Conners Parent Rating Scale. Conners, 1997 * • SNAP-IV PRUEBAS COMPLEMENTARIAS • EEG (si sospecha de crisis de ausencias) • Escala de Signos Neurológicos Menores (PANESS) • Continuous Performance Test (C.P.T.) • Stroop colour-word Interference (> 8 años) • Test Wisconsin • Card Sorting Test • Figura Compleja de Rey • Dígitos Directos e Inversos • Escala de inteligencia de Wechsler para niños.
  • 10. PSICOTERAPIA EN EL TDAH: ¿CUÁNDO? Criterios, como tratamiento inicial si: • Síntomasleves • Mínimarepercusión • Diagnósticoincierto • Discrepanciaentrelaevaluaciónparentalylosprofesores • Rechazodelamedicación • Niños<5años Como coadyuvante en cualquier momento (+/- comorbilidades)
  • 11. INTERVENCIÓN NO FARMACOLÓGICA TRATAMIENTO PSICOLÓGICO: Terapia cognitivo-conductual • Niños y adolescentes: Los padres y profesores pueden ayudar a marcar pautas y límites para mantener un orden con herramientas como seguir una rutina, un horario, organizar una agenda y refuerzo positivo. • Adultos: asesoramiento por un especialista en salud mental. TRATAMIENTO PSICOPEDAGÓGICO:  “Parenting skills training”  Técnicas de manejo del estrés  Grupos de apoyo  PROGRAMAS DE EDUCACIÓN ESPECIAL. Meta-análisis de terapia conductual dirigida por los padres en < 6 años Estudios: 1. Ferrin M, Perez-Ayala V, El-Abd S, et al. A Randomized Controlled Trial Evaluating the Efficacy of a Psychoeducation Program for Families of Children and Adolescents With ADHD in the United Kingdom: Results After a 6-Month Follow-Up. J Atten Disord 2016 2. Hantson J, Wang PP, Grizenko-Vida M, et al. Effectiveness of a therapeutic summer camp for children with ADHD: Phase I Clinical Intervention Trial. J Atten Disord 2012; 16: 610-617 Estudio controlado aleatorizado de la Academia Americana de Psiquiatría de la infancia y la adolescencia (2015) en un grupo de Terapia Cognitivo-Conductual (TCC) en adolescentes con TDAH (n=119; 15-21 años) en tratamiento farmacológico con metilfenidato o atomoxetina, mostró: Los pacientes que recibieron (TCC) mostraron una reducción significativa de síntomas de TDAH comparado con grupo control en la escala de autoevalución de la Impresión Clínica Globa (p<0,001) y en la escala de evaluación del clínico (p<0,001). Los pacientes que recibieron TCC también mostraron una reducción significativa en disfuncionalidad comparado con el grupo control según las escalas de Asesoramiento Global de Funcionalidad (p<0,001) y la escala de disfuncionalidad de Weiss para Padres (p<0,05).
  • 12. ETIOLOGÍA:TRASTORNO DEL NEURODESARROLLO • Se ha visto comportamientos similares en animales (caballos, toros, perros, gatos, monos, etc). • La etiología puede ser genética o adquirida. • La mayoría de los casos tienen predisposición genética. • Patologías con asociación con TDAH: Neurofibromatosis I, X-frágil… • Últimamente hay un aumento del nº de casos adquiridos: prematuridad, CIR, embarazos múltiples, adopción / ruptura autobiográfica.
  • 14. ESTIMULANTES: 1.Metilfenidato: 0,5 – 1,5 mg/kg/día (preguntar si AF de Muerte Súbita) • Liberación rápida (4h): Rubifen® (5, 10, 20mg), Medicebral®. • Liberación intermedia (8h): • Medikinet® (50%/50%), • Equasym ® (30%r/70%) • Liberación prolongada (12h): • Concerta® (18mg = 5-5-5; 27mg; 36mg = 10-10-10; 54mg) 2.Lisdexamfetamina: • Elvanse® (30, 50, 70mg) = 1,8 x MetilFenidato.  Necesidad de Visado. NO ESTIMULANTES: •Atomoxetina (ISRNA): Strattera®. 0,5-1,8 mg/kg/día (1 ó 2 dosis) •Seguimiento con Enzimas Hepáticas el 1er mes y revisiones sucesivas. TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO I Arnold 2000: patient outcomes following treatment with methylphenidate versus amfetamine Newcorn et al 2008: OROS methylphenidate versus atomoxetine Hodgkins et al 2012: patient outcomes following treatment with methylphenidate versus amfetamine
  • 15. TDAH Trastornos de la Ansiedad 20-45% Trastornos por Tics 12% Trastornos del Humor 15-75% Trastornos Disruptivos 40% COMORBILIDADES Trastorno negativista desafiante y Trastorno de conducta Tno. de ansiedad generalizada y Tno. de ansiedad por separación Trastornos depresivos y Trastorno Bipolar Tno. de Gilles de la Tourette CONSUMODESUSTANCIASDE ABUSO
  • 16. FÁRMACOS ALTERNATIVOS AL METILFENIDATO: FÁRMACOS NO ESTIMULANTES:  Inhibidores selectivos de la recaptación de noradrenalina (IRNA):  Atomoxetina y Reboxetina.  Inhibidores de los receptores de Dopamina (IRD): 2016  Dasotralina  Inhibidores de la recaptación de dopamina y noradrenalina (IRDN):  Bupropion (Zyntabac®)  Antidepresivos tricíclicos :  Desipramina, Imipramina y Nortriptilina.  Agonistas alfa-2 adrenérgicos: 1ºECG  Clonidina (Catapresán®) y Guanfacina (Intuniv®, lib retard). FÁRMACOS NEUROLÉPTICOS:  Antipsicóticos atípicos:  Risperidona, Olanzapina. FÁRMACOS COADYUVANTES:  Inhibidores selectivos de la recaptación de serotonina (ISRS):  Fluoxetina, Venlafaxina.  Estabilizadores del ánimo:  Valproato
  • 17. CASO PRÁCTICO: Sospecha • Adolescente de 14 años traído a la consulta con informe del profesorado en el que dejan consancia de… Hª Clínica • Anamnesis exhaustiva + Exploración Física completa. • Exploración Psicopatológica Criterios DSM-V PPCC • Evaluación de síntomas nucleares • Solicitar si necesidad de diagnóstico diferencial… Tto • Psicoterapia, aprendizaje basado en el programa académico… • 1ºMetilFenidato2ºLisdexamfetamina // Atomoxetina // Alternativa +/- coadyuvante // Derivación a especialista
  • 18. CONCLUSIONES: 1. El TDAH es un trastorno del Neurodesarrollo de origen poligénico y multifactorial. 2. El diagnóstico de TDAH es CLÍNICO. 3. Las pruebas complementarias realizadas deben estar justificadas (diagnóstico diferencial). 4. Las entrevistas, cuestionarios y escalas evalúan SÍNTOMAS, y son útiles para individualizar. 5. El tratamiento está compuesto por psicoterapia +/ - tratamiento farmacológico y debe obedecer a la sintomatología, características y necesidades del paciente. 6. El TDAH es un trastorno que presenta comorbilidad en un importante nº de casos. 7. El medicamento de elección es el Metilfenidato, aunque existen alternativas.

Notas del editor

  1. Revisión de la Literatura actual y asesoramiento por el equipo de neurología del H.U. de Getafe (Dra. Beatriz Martínez).
  2. Ignacio Pascual-Castroviejo. Trastornos por déficit de atención e hiperactividad (TDAH). Asociación Española de Pediatría. Protocolos actualizados al año 2008. Adhd-institute.com AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION (APA). (2013). DSM-5.
  3. 4. Protocolos 2008. AEPNYA. Trastorno Hipercinético-TDAH.
  4. 4. Protocolos 2008. AEPNYA. Trastorno Hipercinético-TDAH.
  5. 4. Protocolos 2008. AEPNYA. Trastorno Hipercinético-TDAH.
  6. 3. AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION (APA). (2013). DSM-5.
  7. 5. Grupo de trabajo de la Guía de Práctica Clínica sobre el Trastorno por Déficit de Atención con Hiperactividad (TDAH) en Niños y Adolescentes. Fundación Sant Joan de Déu, coordinador. Guía de Práctica Clínica sobre el Trastorno por Déficit de Atención con Hiperactividad (TDAH) en Niños y Adolescentes. Plan de Calidad para el Sistema Nacional de Salud del Ministerio de Sanidad, Política Social e Igualdad. Agència d’informació, Avaluació i Qualitat (AIAQS) de Cataluña; 2010. Guías de Práctica Clínica en el SNS: AATRM Nº 2007/18
  8. Fisher, Lucas, L., Lucas, C., Sarsfield, and Shaffer. Interviewer Manual. User Manual (English Generic, Spanish Generic, Present State & Voice DISC Interviews). March 2006. Hanna Bergman, Nicola Maayan et al. Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children (K-SADS) for diagnosing schizophrenia in children and adolescents with psychotic symptoms. THE CHILD AND ADOLESCENT PSYCHIATRIC EVALUATION. Angold y Costello, 2000. Wai Chen and Eric Taylor. PARENTAL ACCOUNT OF CHILDREN’S SYMPMTOMS (PACS), ADHD PHENOTYPES AND ITS APPLICATION TO MOLECULAR GENETIC STUDIES. Nova Science Publishers, Inc. 2006. Montserrat Lacalle Sisteré. Tesis Doctoral. Escalas DSM del CBCL y YSR en niños y adolescentes que acuden a consulta en servicios de salud mental. Unitat d’Epidemiologia i Diagnòstic en Psicopatologia del Desenvolupament Departament de Psocpñpgoa Clínica i de la Salut. Facultat de Psicologia. Universitat Autònoma de Barcelona. Bellaterra, 2009
  9. 11. Child Behavior Checklist. Achenbach y Rescor, 2001: www.seba.org/forms/schoolagecbcl.pdf 12. David J. Purpura, Christopher J. Lonigan. Conners’ Teacher Rating Scale for Preschool Children: A Revised, Brief, Age-Specific Measure. J. Clin. Child. Adolesc. Psychol. 2009 Mar; 38(2): 263-272. 13. C. Keith Conners, Gill Sitarenios, James D. A. Parker et all. The Revised Conners’ Parent Rating Scale (CPRS-R): Factor Structure, Reliability, and Criterion Validity. Journal of Abnormal Child Psychology, Vol. 26, No4, 1998, pp 257-268. 14. J. Quintero, C. Castaño de la Mota. Introducción y etiopatogenia del trastorno por déficit de atención e hiperactividad (TADH). Pediatría Integral (sepeap). Volumen XVIII; Nº9; Nov.2014; Curso V
  10. 5. Grupo de trabajo de la Guía de Práctica Clínica sobre el Trastorno por Déficit de Atención con Hiperactividad (TDAH) en Niños y Adolescentes. Fundación Sant Joan de Déu, coordinador. Guía de Práctica Clínica sobre el Trastorno por Déficit de Atención con Hiperactividad (TDAH) en Niños y Adolescentes. Plan de Calidad para el Sistema Nacional de Salud del Ministerio de Sanidad, Política Social e Igualdad. Agència d’informació, Avaluació i Qualitat (AIAQS) de Cataluña; 2010. Guías de Práctica Clínica en el SNS: AATRM Nº 2007/18 15. NATIONAL INSTITUTE OF MENTAL HEALTH.
  11. 2. adhd-institute.com 16. Ferrin M, Perez-Ayala V, El-Abd S, et al. A Randomized Controlled Trial Evaluating the Efficacy of a Psychoeducation Program for Families of Children and Adolescents With ADHD in the United Kingdom: Results After a 6-Month Follow-Up. J Atten Disord 2016; Epub ahead of print 17. Hantson J, Wang PP, Grizenko-Vida M, et al. Effectiveness of a therapeutic summer camp for children with ADHD: Phase I Clinical Intervention Trial. J Atten Disord 2012; 16: 610-617 cation Program for Families of Children and Adolescents 18. Mulqueen JM, Bartley CA, Bloch MH. Meta-Analysis: parental Interventions for preschool ADHD. J Atten Disord 2013; 19: 118-124. 19. Loren RE, Vaughn AJ, Langberg JM, et al. Effects of an 8-Session behavioral parent training group for parents of children with ADHD on child impairment and parenting confidence. J Atten Disord 2015; 19: 158-166 20. Vidal R, Castells J, Richarte V, et al. Group therapy for adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder: a randomized controlled trial. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2015; 54: 275-282.
  12. 1. Ignacio Pascual-Castroviejo. Trastornos por déficit de atención e hiperactividad (TDAH). Asociación Española de Pediatría. Protocolos actualizados al año 2008.
  13. 14. J. Quintero, C. Castaño de la Mota. Introducción y etiopatogenia del trastorno por déficit de atención e hiperactividad (TADH). Pediatría Integral (sepeap). Volumen XVIII; Nº9; Nov.2014; Curso V 21. Quiroga JA, Picado M, Mallorquí-Bagué N, Cilarroya O, Palomar G, Richarte V, et al. Neuroanatomía del trastorno por déficit de atención/hiperactividad en el adulto: hallazgos de neuroimagen estructural y funcional. Rev Neurol. 2013 Feb 22; 56 Suppl 1: S93-106
  14. 22. Arnold LE. Methylphenidate vs amphetamine: comparative review. J Atten Disord 2000; 3: 200-211. 23. Hodgkins P, Shaw M, Coghill D, et al. Amfetamine and methylphenidate medications for attention-deficit/hyperactivity disorder: complementary treatment options. Eur Child Adolesc Psychiatry 2012; 21: 477-492. 24. Newcorn JH, Kratochvil CJ, Allen AJ, et al. Atomoxetine and osmotically released methylphenidate for the treatment of attention deficit hyperactivity disorder: acute comparison and differential response. Am J Psychiatry 2008; 165: 721-730
  15. 25. A. Díez Suáreza , A. Figueroa Quintanab , C. Soutullo Esperónb a Pediatra, CS Huarte, Servicio Navarro de Salud / Osasunbidea. Unidad de Psiquiatría Infantil y adolescente, Universidad de Navarra. Trastorno por déficit de atención e hiperactividad (TDAH): comorbilidad psiquiátrica y tratamiento farmacológico alternativo al metilfenidato. Rev Pediatr Aten Primaria. 2006;8 Supl 4:S135-55
  16. 25. A. Díez Suáreza , A. Figueroa Quintanab , C. Soutullo Esperónb a Pediatra, CS Huarte, Servicio Navarro de Salud / Osasunbidea. Unidad de Psiquiatría Infantil y adolescente, Universidad de Navarra. Trastorno por déficit de atención e hiperactividad (TDAH): comorbilidad psiquiátrica y tratamiento farmacológico alternativo al metilfenidato. Rev Pediatr Aten Primaria. 2006;8 Supl 4:S135-55 26. Nick Zagorski. ADHD Society Highlights Advances in ADHD. PSYCHIATRICNEWS. AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION. Online. Feb.2016