SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 110
Dr José Antonio García Erce.
GIEMSA-AWGE; SEHH; SETS; NATA
COORDINADOR DEL GRUPO DE TRABAJO DE LA SETS
“HEMOTERAPIA BASADA EN EL SENTIDO COMÚN”
Servicio de Hematología y Hemoterapia. Hospital San Jorge. Huesca
IDI-PAZ 49. Hospital Universitario La Paz, Madrid
“DO NOT DO” en Hemoterapia.
Revisión crítica de las recomendaciones de
las sociedades científicas
“Hemoterapia basada en el sentido común”
POSTGRADO UNIVERSITARIO EN BLOOD MANAGEMENT
NO Conflictos de interés
Asesor externo
- AMGEN Oncología 2010/2012
- Roche Anemia 2009
- Ditassa-Ferrer 2004
Charlas, estudios investigación y ayudas a congresos
-Vifor-Uriach/Ferralinze/AMGEN
-Janssen-Cilag/Braun/Celgene/Alexion
-Astra-Tech de Aztra Zeneca/Well-Health?/GSK
-Sanofi Aventis/Esteve/Novartis/Octapharma
-Cobe-Caridian/Roche Oncología/AMGEN Oncologia
Miembro del CAT 2002-2005
Miembro del Documento de Sevilla “Alternativas a la Transfusión”
Miembro del Documento Latino Americano de la Anemia
Miembro de GIEMSA/ Secretario AWGE/Socio SETS/AEHH/NATA
Editor Asociado Revista ANEMIA www.revistaanemia.org
Miembro Comité Científico NATA y TATM
Representante de la SEHH en la ONT
Miembro del Choosing Wisely en Anestesiología
Agradecimientos:
- Dr Arturo Pereira Saavedra. Hematología. Hospital Clinic.
(Barcelona).
- Prof Manolo Muñoz. GIEMSA. Universidad Málaga
- Dr Manuel Quintana Díaz. Cuidados Intensivos. HU La Paz
- Dr. Ramón Salinas. BSTC. (Barcelona)
- Dra Ana I. Peral García. Anestesiología. Hospital Universitario
Puerta Hierro. Majadahonda (Madrid)
- Dres Luis Queicedo y Calvo Vecino. Sociedad Española de
Anestesiología y Reanimación (SEDAR)
- Grupo de Trabajo de la SETS “HEMOTERAPIA BASADA EN EL
SENTIDO COMÚN”
- A mi mujer y a mis hijos. FAMILIA
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
hemotherapy.net
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Diccionario de la lengua española (www.rae.es)
“crítico, ca”
Del lat. critĭcus, y este del gr. κριτικός kritikós; la forma f., del lat. critĭca, y este del gr.
κριτική kritikḗ.
1. adj. Perteneciente o relativo a la crítica. Opinión crítica.
2. adj. Perteneciente o relativo a la crisis.
3. adj. Muy difícil o de mucha gravedad. Situación crítica de la economía. Estado crítico del
herido.
4. adj. Dicho de un momento o una ocasión: Idóneo o más oportuno para algo.
5. adj. Inclinado a enjuiciar hechos y conductas generalmente de forma desfavorable.
6. adj. Fís. Dicho del valor de una variable física: A partir del cual se produce un cambio
brusco en las propiedades de un sistema.
7. m. y f. Persona que ejerce profesionalmente la crítica (‖ juicio sobre un espectáculo o
una obra artística).
8. m. y f. desus. Persona que habla con afectación o pedantería.
9. f. Juicio expresado, generalmente de manera pública, sobre un espectáculo, una obra
artística, etc. Leyó una crítica desfavorable de su novela.
10. f. Conjunto de las críticas.
11. f. Actividad de hacer críticas.
12. f. Conjunto de las personas que, con una misma especialización, ejercen la crítica en los
medios de comunicación. Al estreno de esa comedia no asistió la crítica.
13. f. Ataque verbal o comentario negativo. Su actuación fue objeto de duras críticas.
Origen de las Iniciativas “No hacer”
• MEDICINA MODERNA
– Reporta grandes beneficios
• PRACTICA CLINICA HABITUAL
– Practicas de efectividad contrastada
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Origen de las Iniciativas “No hacer”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
• MEDICINA MODERNA
– Reporta grandes beneficios
– Daños si se usa inapropiadamente
• PRACTICA CLINICA HABITUAL
– Practicas de efectividad contrastada
– Pruebas, estancias o tratamientos que no siempre aportan e
incluso pueden ser contraproducentes
• En USA >30% procedimientos para la salud no aportan mejoría e
incluso pueden causar perjuicio
• Crisis económica y Gestión de la Calidad: búsqueda de la EFICIENCIA
Origen de las Iniciativas “No hacer”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
• MEDICINA MODERNA “TEÓRICA”
– “MEDICINA BASADA EN LA EVIDENCIA”
– DESARROLLO DE GUÍAS DE PRÁCTICA CLÍNICA, DOCUMENTOS DE
CONSENSO, PROTOCOLOS, GUÍAS, VÍAS, ETC
– ACCESO A NUEVOS FÁRMACOS, NUEVOS PROCEDIMIENTOS, NUEVAS
TECNOLOGÍAS, MEDICINA 2.0, TELEMEDICINA….
– DERECHOS Y OBLIGACIONES DEL PACIENTE
• PRACTICA CLINICA HABITUAL ó “REAL”
– MEDICINA BASADA EN LA “EMINENCIA”
– MEDICINA BASADA EN EL “PORQUÉ SIEMPRE HA SIDO ASÍN”
– MEDICINA BASADA EN “MI EXPERIENCIA” (pero sin registros )
– MEDICINA “PATERNALISTA” Y MEDICINA “DEFENSIVA” (porsiacaso)
– (DE)NEGACIÓN AL ACCESO A NUEVOS FÁRMACOS, TÉCNICAS
¿Y UN SUELDO DIGNO?
JA, JA
!EN CHANCLAS COMO
DIJO GUERRA!
Thompson MS, King CP. Physician perceptions of medical
malpractice and defensive medicine. Eval Program
Plann. 1984;7(1):95-104.
Using judgments obtained in interviews with 33 Massachusetts physicians,
the annual state wide volume of expenditures incurred for defensive
medical reasons in 1982 was estimated to be $1.0 billion, 12% of all medical
care expenditures.
Estimates for the nation were $37 billion, 14% of expenditures.
Nationally, 180,000 cesarean deliveries were thought to be performed for
defensive motives.
In their own institutions, respondents judged 43% of all skull x-rays
following injury to be medically justified, 30% to be defensive medicine,
16% to be placebos, and 11% to be physician mis-judgments.
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Rubin RJ1, Mendelson DN. How much does defensive
medicine cost? J Am Health Policy. 1994 Jul-Aug;4(4):7-15.
Many key health reform bills in the 103rd Congress include proposals to
overhaul the medical malpractice system. One of the factors motivating
such legislation is the practice of defensive medicine, or care that does
not benefit the patient and is provided solely to avoid malpractice
claims.
Estimating the costs of defensive medicine is difficult because of the many
conflicting and overlapping motivations facing physicians.
Although our estimates delineate a wide range of potential savings,
systemwide savings from aggressive malpractice reform could approach
$41 billion over five years.
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
PriceWaterhouseCoopers. The price of excess: identifying waste
in healthcare spending. 2010
(http://www.pwc.com/us/en/healthcare/publications/the-price-of-
excess.jhtml).
Our research found that wasteful spending in the health system
has been calculated at up to $1.2 trillion of the $2.2 trillion spent
in the United States, more than half of all health spending.
Defensive medicine, such as redundant, inappropriate or
unnecessary tests and procedures, was identified as the biggest
area of excess, followed by inefficient healthcare administration
and the cost of care necessitated by conditions such as obesity,
which can be considered preventable by lifestyle changes.
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Price-Waterhouse-Coopers. The price of excess: identifying
waste in healthcare spending. 2010
(http://www.pwc.com/us/en/healthcare/publications/the-price-of-
excess.jhtml).
PwC's paper classified health system inefficiencies into three “wastebaskets”
that are driving up costs:
Behavioral where individual behaviors are shown to lead to health problems,
and have potential opportunities for earlier, non-medical interventions.
Clinical where medical care itself is considered inappropriate, entailing
overuse, misuse or under-use of particular interventions, missed
opportunities for earlier interventions, and overt errors leading to quality
problems for the patient, plus cost and rework.
Operational where administrative or other business processes appear to add
costs without creating value.
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
HARRIET HALL. NEJM. 1980
“¿porque los médicos piden tantas pruebas?”
• Para completar el estudio. En el entendido de que "completar" es un concepto de límites
confusos, pero generosos.
• Dicen que se debe hacer. Sin aclarar nunca quiénes son los que lo dicen.
• Tendremos problemas si no lo hacemos. Excusa propia para médicos residentes
temerosos cuando tienen que preparar un caso para la sesión clínica.
• Más vale pedir todo de una atacada, así no nos olvidaremos de nada. Excusa
habitual en los grandes hospitales universitarios.
• Mientras el paciente esté ingresado deberíamos aprovechar para pedir ciertas
pruebas complejas.
• La práctica de la medicina defensiva. Muy habitual, sobre todo en accidentes que
acabarán en juicio.
• Se debe completar el protocolo de aquel estudio que tenemos en marcha.
• Si fuera mi madre yo lo pediría por si acaso. "Cuando los médicos están implicados
emocionalmente con un paciente, las razones huyen por la ventana"
• Deberíamos estar seguros de que no lo tiene. La falta de pensamiento deductivo
bayesiano
• Cuanto más sepamos mejor Cortesía Dr Ramón Salinas
“Teaching doctors when to stop treatment”
Understanding palliative care and when it’s best to offer it is key, instead of
medication that doesn’t work. (BRETT RYDER FOR THE WASHINGTON POST)
By Diane E. Meier and Health Affairs May 19, 2014
"Si insistes vendré, pero que quede claro que ya no hay nada que yo pueda hacer por ella"
Cortesía Dr Ramón Salinas
Choosing Wisely Campaign
Prof Muñoz 2016 ®
Los estudios indican que los productos sanguíneos se usan a
menudo de forma inapropiada, tanto en los países desarrollados
como en los países en desarrollo.
Las transfusiones innecesarias y las prácticas peligrosas y los
errores de transfusión comprometerán gravemente la seguridad
exponiendo a los enfermas al riesgo de sufrir reacciones
transfusionales graves e infecciones transmitidas.
El uso innecesario reduce gravemente la disponibilidad de
productos sanguíneos para los pacientes que los necesitan.
http://www.who.int/bloodsafety/clinical_use/en/
It is necessary to reduce the unnecessary transfusions. This
can be achieved through the appropriate clinical use of blood,
avoiding the needs for transfusion and use of alternatives to
transfusion.
The commitment of the health authorities, health care providers
and clinicians are important in prevention, early diagnosis
and treatment of diseases/conditions that could lead to the
need for blood transfusion.
http://www.who.int/bloodsafety/clinical_use/en/
Blood transfusion is an essential part of modern health care.
Used correctly, it can save life and improve health. However, as
with any therapeutic intervention, it may result in acute or
delayed complications and carries the risk of transmission of
infectious agents.
APPROPRIATE USE OF RED BLOOD CELL
TRANSFUSION IN EMERGENCY
DEPARTMENTS:
Study of rational use of transfusions in five
Emergency Departments.
M. Quintana Díaz, A.M. Borobia, J.A. García Erce, C. Maroun-Eid, S. Fabra, A.
Carcas, J. Frías, M. Muñoz, for the research group USEES-URG
Blood Transfusion 1026 (in press)
Transfusión de hematíes en el SUH
 En 2012, revisamos los episodios de transfusión de
concentrado de hematíes (TCH) durante un periodo de
3 meses en los SUH de 5 hospitales:
• H.U. La Paz (Madrid) (Nivel V)
• H.U. Cruces (Bilbao) (Nivel V)
• Complejo Hospitalario de Toledo (Nivel IV)
• H.G. de Talavera (Toledo) (Nivel II)
• H.G. de Cuenca (Nivel II)
 Analizamos el grado adecuación de:
• Indicación de la transfusión (criterios)
• Volumen transfundido (D Hb <2 g/dL sobre umbral)
Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016
TCH analizadas
n=908
TCH excluidas
• 101 cirugía
TCH revisadas
n=1019
TCH una indicación
adecuada
n=713 (78.5%)
TCH sin una indicación
adecuada
n=195 (21.5%)
Transfusión de hematíes en el SUH
Un estudio observacional multicéntrico
2 ± 1 U/pte
Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016 (in press)
Transfusión de hematíes en el SUH
Distribución de las TCH según Hb pre-transfusión (n=908)
Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016
TCH analizadas
n=908
TCH excluidas
• 101 cirugía
TCH revisadas
n=1019
TCH una indicación
adecuada
n=713 (78.5%)
TCH sin una indicación
adecuada
n=195 (21.5%)
Transfusión de hematíes en el SUH
Un estudio observacional multicéntrico
TCH con un volumen
adecuado
n=284 (55%)
TCH con un volumen
excesivo
n=232 (45%)
TCH con control de Hb
post-transfusión
n=516 (72.4%)
TCH sin control de Hb
post-transfusión
n=197 (27.6%)
2 ± 1 U/pte
Conclusiones del estudio
Transfusión de hematíes en el SUH
Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016
• La indicación de la transfusión de concentrado de hematíes (TCH) se
consideró adecuada en casi el 80% de los episodios; similar a otros servicios
del hospital.
• El grado de adecuación varía en función de la Hb pre-transfusional, la
indicación de la TCH, el hospital y el médico prescriptor.
• El control post-transfusión solo se realizó en el 72% de los pacientes con
una indicación adecuada.
• Hasta el 45% de los pacientes con una indicación adecuada son sobre-
transfundidos.
• A la vista de estos resultados, se recomienda una intervención educativa
para los prescriptores, con el fin de mejorar la adecuación, fomentar la
reevaluación después de la transfusión de cada unidad, reducir la sobre-
transfusión e implementar alternativas.
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
En EEUU y Reino Unido, iniciativas para mejorar eficiencia
clínica
OBJETIVO:
–Incrementar la efectividad y eficiencia de los servicios
sanitarios para ofrecer atención sanitaria de mejor calidad
–Obtener el máximo valor de los cuidados que reciba un
paciente
–Identificar las intervenciones sanitarias de poco valor y
evitar su realización
El “cuidado adecuado”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Cortesía Dra Peral García
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Iniciativas para mejorar la eficiencia clínica
Choosing Wisely. American Board of Internal Medicine
Do not do recomendations. National Institute for Clinical Excelence (NICE)
Too Much Medecine. British Medical Journal
Less is more. Menos es más
Medicina Mínimamente disruptiva. Mayo Clinic Proceedings
From Avoidable Care to Rigth Care. (Lown Institute). Rigth Care alliance
Ministerio de Sanidad Servicios Sociales e Igualdad. Sociedades cientificas
españolas
Essencial Agència de Qualitat i Avaluació Sanitàries de Catalunya (AQuAS).
Diana Salud. Divulgacion de Iniciativas para analizar la adecuación en salud
El “cuidado adecuado”
http://www.choosingwiselycanada.org/
http://www.choosingwiselycanada.org/
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Too much medicine
The BMJ's Too Much Medicine campaign tiene por objeto
poner de relieve la amenaza para la salud humana que plantea
el sobrediagnóstico y el desperdicio de recursos en la atención
innecesaria.
Hay una evidencia creciente de que muchas personas están
sobrediagnosticadas y sobretratadas para una amplia gama de
condiciones, como la próstata y tiroides, el asma y la
enfermedad renal crónica
BMJ's Too Much Medicine campaign
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Call to action and next steps
To ensure the development of a Choosing Wisely culture in clinical practice, the
Academy suggests:
•Doctors should provide patients with resources that increase their
understanding about potential harms of interventions and help them accept that
doing nothing can often be the best approach
•Patients should be encouraged to ask questions such as, “Do I really need this
test or procedure? What are the risks? Are there simpler safer options? What
happens if I do nothing?”
•Medical schools should ensure that students develop a good understanding of
risk alongside critical evaluation of the literature and transparent
communication. Students should be taught about overuse of tests and
interventions. Organisations responsible for postgraduate and continuing
medical education should ensure that practising doctors receive the same
education
•Commissioners should consider a different payment incentive for doctors and
hospitals
National Clinical Guideline Centre
Final
Transfusion
Blood transfusion
NICE guideline NG24
Methods, evidence and recommendations
November 2015
Final version
Commissioned by the National Institute for
Health and Care Excellence
• Crisis económica:
• Búsqueda de la
EFICIENCIA
30% prestaciones en
USA no aportan
mejoría en la salud
• No aportan
beneficio
• Causan prejuicio
Identificación de
prestaciones
innecesarias • Desarrollo en
diversos países
• Consensuadas o no
con los pacientes
Recomendaciones
“DO NOT DO”
Recomendaciones “No hacer”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
Cortesía Dra Peral García
• Misión ABIM:
– Fomentar el profesionalismo entre los médicos
• "Choosing Wisely"
– Iniciativa de la Fundacion ABIM
– Objetivo:
• dar soporte a médicos que quieran reducir el uso
exagerado o innecesario de pruebas y procedimientos
• Ayudar a los pacientes a elegir sus opciones de forma
inteligente y efectiva.
ABIM Foundation
(Academia Americana de Medicina Interna)
http://www.abimfoundation.org/
http://www.choosingwisely.org/
Choosing Wisely aims to choose care that is:
-Supported by evidence
-Not duplicative of other tests or procedures already received
-Free from harm
-Truly necessary
In response to this challenge, national organizations representing medical
specialists asked their providers to “choose wisely” by identifying tests or
procedures commonly used in their field whose necessity should be questioned
and discussed.
“ LISTAS TOP FIVE”
Iniciativa ABIM
• 2009, se crean las listas “top five”
• 5 recomendaciones de NO-HACER
• Específicas en cada Especialidad
• OBJETIVO:
– Mejorar la salud del paciente
– Reducir los riesgos
– Reducir el gasto
• 2012 lanzamiento de la Campaña
• Hasta la fecha (junio 2016) en los EEUU 70 sociedades han
emitido más de 460 recomendaciones, mientras que en
Canadá se han emitido 165 recomendaciones
American Journal of Hematology, Vol. 91, No. 8, August 2016 787
April 2015: 65 participating professional societies (excluding ASH)
contributing a total of 380 individual recommendations: 119 (31%)
relevance to the practice of hematology.
The top ten CW recommendations from other professional
societies relevant and important to the care of patients with blood
diseases.
The high-lighted CW recommendations come for 13 different
societies.
Two of the recommendations were made by three or more
different specialty societies.
American Journal of Hematology, Vol. 91, No. 8, August 2016 787
http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
http://www.choosingwiselycanada.org
1
2
Critical Care Societies Collaborative - Critical Care
Five Things Physicians
and Patients Should Question
Don’t order diagnostic tests at regular intervals (such as every day),
but rather in response to specific clinical uestions.
Manydiagnosticstudies(includingchest radiographs, arterial bloodgases, bloodchemistriesandcountsandelectrocardiograms)areordered
at regular intervals(e.g., daily). Comparedwithapracticeof orderingtestsonlytohelpanswer clinical questions, or whendoingsowill affe
c
t
management, theroutineorderingof testsincreaseshealthcarecosts, doesnot benefitpat ient sand may infact harmthem. Potential harmsinclude
anemiaduetounnecessaryphlebotomy, whichmaynecessitateriskyandcostlytransfusion, andtheaggressivework-upof incidental and
non-pathological resultsfoundonroutinestudies.
Don’t transfuse red blood cells in hemodynamically stable, non-bleeding
I patients with a hemoglobin concentration greater than g d .
Most redbloodcell transfusionsintheICUarefor benignanemiarather thanacutebleedingthat causeshemodynamiccompromise. For all patient
populationsinwhichit hasbeenstudied, transfusingredbloodcellsat athresholdof 7g/dLisassociatedwithsimilar or improvedsurvival, fewer
complicationsandreducedcostscomparedtohigher transfusiontriggers. Moreaggressivetransfusionmayalsolimit theavailabilityof ascarce
resource. It ispossiblethat diffe
r
ent threshol ds may be appropriat e inpat ient swithacutecoronarysyndromes, althoughmost observational studies
suggest harmsof aggressivetransfusionevenamongsuchpatients.
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
DINTEL/CRITERIO TRANSFUSIONAL (Hb 6, 7 u 8 g/dL)
The decision to transfuse should be based on a combination of both clinical and hemodynamic parameters
ASA
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
CANTIDAD
The decision to transfuse should be based on a combination of both clinical and hemodynamic parameters
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
SÍNTOMAS: NO HB
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
OTRAS CONSIDERACIONES
Recommendation 1: a restrictive RBC transfusion threshold in which the transfusion is
not indicated until the hemoglobin level is 7 g/dL is recommended for hospitalized adult
patients who are hemodynamically stable, including critically ill patients, rather than
when the hemoglobin level is 10 g/dL (strong recommendation, moderate quality
evidence).
A restrictive RBC transfusion threshold of 8 g/dL is recommended for patients
undergoing orthopedic surgery, cardiac surgery, and those with preexisting
cardiovascular disease (strong recommendation, moderate quality evidence).
The restrictive transfusion threshold of 7 g/dL is likely comparable with 8 g/dL, but RCT
evidence is not available for all patient categories.
These recommendations do not apply to patients with acute coronary syndrome, severe
thrombocytopenia (patients treated for hematological or oncological reasons who are at
risk of bleeding), and chronic transfusion–dependent anemia (not recommended due to
insufficient evidence).
JAMA. doi:10.1001/jama.2016.9185 Published online October 12, 2016.
JAMA. doi:10.1001/jama.2016.9185 Published online October 12, 2016.
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
GESTIÓN
“DE UNO EN UNO”
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
CONCENTRADOS DE HEMATÍES
“DE UNO EN UNO”
Change of red cell transfusion use and
distribution in a General Hospital
(2008-2015)
J.A. García-Erce 1$, C. Usón *, S. Gómez-Ramírez**, M Quintan Diaz $, M.
Muñoz**
Servicio Hematología y Hemoterapia 1 and * Servicio de Cirugía Ortopédica
y Traumatológica, Hospital General San Jorge, Huesca (Spain). ** GIEMSA,
Medicina Transfusional Perioperatoria, Universidad de Málaga, Málaga
(Spain). IDI-PAZ 49 Hospital Universitario La Paz (Madrid)
Grupo de Trabajo “Hemoterapia basada en el sentido común”
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Surgical
Emergencies
Medical
Critical Care
Nephrology
Oncology
Hematology
-62,58%
-60,06%
-46,50%
-57,42%
-45,05%
-51,24%
3,17%
-51,40%
Results
García-Erce JA et al. NATA Dublin 2016
Evolution Transfusion by services
Results
García-Erce JA et al. NATA Dublin 2016
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
0-9
years
10-19
years
20-29
years
30-39
years
40-49
years
50-59
years
60-69
years
70-79
years
80-89
years
90-99
years
100-109
years
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
“Goldies” ( ≥ 70 y/o): 73,7%  60,8%
Change in the receptor: Age (years old)
PLASMA Y HEMODERIVADOS
TRANSFUSIÓN DE PLASMA
2.- Do not transfuse red blood cells for iron deficiency without
haemodynamic instability. Blood transfusion has become a routine medical
response despite cheaper and safer alternatives in some settings. Pre-
operative patients with iron deficiency and patients with chronic iron
deficiency without hemodynamic instability (even with low haemoglobin
levels) should be treated with oral and/or intravenous iron.
5.-Do not transfuse a patient without informing the patient
about the risks and benefits of transfusion.
PLASMA Y HEMODERIVADOS
REVERSIÓN ANTICOAGULACIÓN ANTIVITAMINA K
ASA
USO DE INMUNOGLOBULINA
PLASMA Y HEMODERIVADOS
ALBÚMINA
PLAQUETAS
Tratamiento alternativo
ERITROPOYETINA
“ANALÍTICAS INNECESARIAS O EVITABLES”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
“ANALÍTICAS INNECESARIAS O EVITABLES”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
ANALÍTICAS/EXTRACCIONES
“Buscar la alternativa con el mejor balance de coste-eficacia y de
coste-utilidad es una obligación de los sanitarios en general, y de
los médicos en particular, con los pacientes y sociedad…
…La mejor manera de contribuir a la defensa y a la sostenibilidad
de nuestro sistema sanitario es optimizar las decisiones de cada
uno de los actos clínicos, reflexionar en nuestros servicios acerca
de la práctica colectiva para la mejora, difundir los conceptos de
eficiencia clínica y crear una cultura de mejora.”
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
http://www.msssi.gob.es/organizacion/sns/planCalidadSNS/cal_sscc.htm
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
http://www.msssi.gob.es/organizacion/sns/planCalidadSNS/cal_sscc.htm
COMPROMISO POR LA CALIDAD DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS EN ESPAÑA
El proyecto “Compromiso por la Calidad de las Sociedades Científicas en España”
se inició en el mes de abril de 2013 con el objetivo principal:
- disminuir la utilización de intervenciones sanitarias innecesarias, entendiendo por
innecesarias aquellas que no han demostrado eficacia, tienen efectividad escasa o
dudosa, no son coste-efectivas o no son prioritarias.
Como objetivos secundarios se han marcado los siguientes:
- Evitar la yatrogenia secundaria a la realización de intervenciones
innecesarias.
- Disminuir la variabilidad en la práctica clínica.
- Contribuir a difundir entre los profesionales sanitarios el compromiso con la
calidad y la eficiencia de los cuidados.
- Contribuir a difundir entre la población la utilización adecuada de recursos
sanitarios.
Este proyecto se puso en marcha por el Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad en
coordinación y como respuesta a una propuesta de la Sociedad Española de Medicina Interna (SEMI)
para acordar recomendaciones de “no hacer” basadas en la evidencia científica.
http://www.msssi.gob.es/organizacion/sns/planCalidadSNS/cal_sscc.htm
COMPROMISO POR LA CALIDAD DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS EN ESPAÑA
GuíaSalud es responsable de la coordinación metodológica.
Además de los objetivos definidos este proyecto promueve la colaboración y el trabajo
conjunto de las Sociedades Científicas de nuestro país para la mejora continua de la calidad
de la atención sanitaria.
Resumen de la Metodología
En cada Sociedad Científica se conforma un panel de expertos, encargado de establecer las 5
recomendaciones de “no hacer” mediante el Método Delphi.
Cada panel trabaja con un listado preliminar de recomendaciones de “no hacer” basadas en
la evidencia científica, obtenidas de Guías de Práctica Clínica (GPC) como fuente principal.
A través de una encuesta on-line, los panelistas valoran cada recomendación, con una escala
del 1 (totalmente en desacuerdo) al 9 (totalmente de acuerdo).
El consenso se obtiene por un procedimiento matemático de agregación de juicios
individuales utilizando la mediana y el rango intecuartílico (mediana de 7 a 9: acuerdo alto;
rango intercuartílico menor de 2: dispersión baja).
27 Sociedades Científicas
125 Recomendaciones “no hacer”
Transfusión 4
Anemia 1+1
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
PBM. RIESGOS TRANSFUSIÓN
5ª Recomendación de no hacer
No se debe administrar rFVIIa de forma rutinaria en el paciente con
hemorragia crítica
10ª Recomendación de no hacer
No se debe transfundir Plasma Fresco Congelado en pacientes
críticos en tratamiento con antagonistas de la vitamina K y que
precisan revertir de forma inmediata la anticoagulación.
RECOMENDACIONES
DE INTERÉS ELEVADO
de los Grupo de Trabajo
GRUPO DE TRABAJO DE TRANSFUSIONES Y HEMODERIVADOS
1) Considera un umbral de transfusional de Concentrados de Hematíes específico para las
distintas poblaciones de pacientes críticos.
2) Evita la transfusión de plasma fresco congelado en pacientes críticos sin hemorragia
activa, a pesar de la alteración en los tiempos de coagulación.
3) Considerad un umbral transfusional de plaquetas específico para las diferentes
poblaciones de pacientes críticos.
4) Transfunde componentes sanguíneos de “unidad en unidad” (específicamente
concentrados de hematíes) en pacientes sin hemorragia activa.
5) Revierte los anticoagulantes orales anti-vitamina K con concentrado de complejo
protrombínico en situaciones de emergencia vital o intervención urgente.
GRUPO DE TRABAJO DE NEUROINTENSIVO Y TRAUMA
2) Administra ácido tranexámico de modo precoz en pacientes con shock hemorrágico
traumático.
PBM. RIESGOS TRANSFUSIÓN
Fluidos y Hemoterapia
11.- No se recomienda transfundir derivados sanguíneos con
criterios liberales
13.- No se recomienda la administración de factor VII en la
hemorragia aguda sin indicaciones específicas de ella.
14.- No se recomienda la administración rutinaria de coloides,
gelatinas, almidones o albúmina, para la resucitación de la
volemia sin indicación específica de la misma.
1
In conclusion, as compared to FFP, the use of PCC for warfarin reversal was associated with
a significant reduction in all- cause mortality, more rapid INR reduction, and less volume
overload without an increased risk of thromboembolic events.
Thrombosis and Haemostasis 116.4/2016
2
3
4
No transfundir sangre O negativo, excepto para los pacientes O negativos y
en casos de emergencias para las mujeres en edad fértil con el grupo
sanguíneo desconocido.
6
?¿?
hemotherapy.net
“DO NOT DO” EN HEMOTERAPIA: REVISIÓN CRÍTICA DE LAS RECOMENDACIONES
“CHOSING WISELY” DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS ESPAÑOLAS E INTERNACIONALES
José Antonio García Erce (1), Arturo Pereira (2), Julio Del Rio Garma (3), Iñigo Romón (4), Aurora Viejo (5), Teresa
Jiménez (6), José Luis BuenoCabrera (7), María José Candela (8), Enric Contreras (9)
La práctica transfusional es el acto médico con mayor número de
“Recomendaciones a No-Hacer” tras las pruebas radiológicas (solicitud o
indicación de TAC y RMN) y las terapias antibióticas.
Se agrupan en 5 principales:
1. Se recomienda administrar la mínima dosis clínicamente efectiva;
2. No se recomienda transfundir si Hb superior a 7 g/dL, (8 g/dL en pacientes
con factores de riesgo cardiovascular), o igual o superior a 6 g/dL en caso de
mujeres jóvenes sin riesgo anestésico (ASA 1);
3. No se recomienda transfundir en caso de anemia ferropénica (u otra
carencial) hemodinámicamente estable;
4. No se recomienda administrar inmunoglobulinas para el tratamiento de
púrpura trombocitopénica no sangrante;
5. No se recomienda administrar plasma (ni concentrado de complejo
protrombínico) para revertir paciente no sangrante grave bajo
anticoagulación con antivitamina K ó con INR inferior a 1,8.
hemotherapy.net
“DO NOT DO” EN HEMOTERAPIA: REVISIÓN CRÍTICA DE LAS RECOMENDACIONES
“CHOSING WISELY” DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS ESPAÑOLAS E INTERNACIONALES
José Antonio García Erce (1), Arturo Pereira (2), Julio Del Rio Garma (3), Iñigo Romón (4), Aurora Viejo (5), Teresa
Jiménez (6), José Luis BuenoCabrera (7), María José Candela (8), Enric Contreras (9)
CHOOSE WISELY
Hemoterapia Clínica y Transfusión.
Procesamiento, Caducidad, Calidad y Seguridad del Componente
Sanguíneo.
Donación
Aféresis Terapéutica.
Pruebas de Compatibilidad Transfusional y Gestión de Reservas.
Comentarios finales:
Tenemos que defender:
- EQUIDAD
- EFICIENCIA
- SOSTENIBILIDAD
(M Vesga, dixit Bilbao 2016)
“SUPPORTED BY EVIDENCE
TRULY NECESSARY
NOT A DUPLICATION
FREE OF HARM”
(PhD, Ph. James Mc Cormack 2015)
“Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
https://www.youtube.com/watch?v=FqQ-JuRDkl8&list=RDFqQ-JuRDkl8&index=2

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Los valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi VarelaLos valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi VarelaJordi Varela
 
Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...
Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...
Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...Jordi Varela
 
Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...
Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...
Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...Jordi Varela
 
Los valores de la práctica clínica Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica Jordi VarelaLos valores de la práctica clínica Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica Jordi VarelaJordi Varela
 
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi VarelaLos retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi VarelaJordi Varela
 
Aportación de valor en la investigación
Aportación de valor en la investigaciónAportación de valor en la investigación
Aportación de valor en la investigaciónJordi Varela
 
De la actividad al valor - Jordi Varela
De la actividad al valor - Jordi VarelaDe la actividad al valor - Jordi Varela
De la actividad al valor - Jordi VarelaJordi Varela
 
Sobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarlo
Sobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarloSobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarlo
Sobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarloJordi Varela
 
Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...
Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...
Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...Jordi Varela
 
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi VarelaLos retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi VarelaJordi Varela
 
1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi Varela
1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi Varela1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi Varela
1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi VarelaJordi Varela
 
I Jornada de Variación de la Práctica Médica- Variabilidad en la detección y...
I Jornada de Variación de la Práctica Médica-  Variabilidad en la detección y...I Jornada de Variación de la Práctica Médica-  Variabilidad en la detección y...
I Jornada de Variación de la Práctica Médica- Variabilidad en la detección y...Atlas VPM
 
Los valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi VarelaLos valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi VarelaJordi Varela
 
Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016
Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016
Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016Jordi Varela
 
150224 Variabilidad en la Práctica Clínica
150224 Variabilidad en la Práctica Clínica150224 Variabilidad en la Práctica Clínica
150224 Variabilidad en la Práctica ClínicaHéctor Rolando Martínez
 
Guia latinoamericana de epoc
Guia latinoamericana de epocGuia latinoamericana de epoc
Guia latinoamericana de epocspacespman
 
Historia clinica
Historia clinicaHistoria clinica
Historia clinicaUIGV
 

La actualidad más candente (20)

Los valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi VarelaLos valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi Varela
 
Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...
Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...
Conferencia "Los valores de la práctica clínica y las prácticas clínicas de v...
 
Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...
Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...
Procesos y protocolos en la gestión clínica. Aplicación de la evidencia cient...
 
Los valores de la práctica clínica Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica Jordi VarelaLos valores de la práctica clínica Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica Jordi Varela
 
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi VarelaLos retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
 
Aportación de valor en la investigación
Aportación de valor en la investigaciónAportación de valor en la investigación
Aportación de valor en la investigación
 
De la actividad al valor - Jordi Varela
De la actividad al valor - Jordi VarelaDe la actividad al valor - Jordi Varela
De la actividad al valor - Jordi Varela
 
Sobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarlo
Sobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarloSobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarlo
Sobre el derroche en gestión clínica y cómo abordarlo
 
Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...
Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...
Posibilidades de avances en Gestión Clínica en el Servicio Murciano de Salud ...
 
Historia clinica (2)
Historia clinica (2)Historia clinica (2)
Historia clinica (2)
 
Ficha clínica
Ficha clínicaFicha clínica
Ficha clínica
 
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi VarelaLos retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
Los retos de los hospitales del futuro - Jordi Varela
 
1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi Varela
1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi Varela1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi Varela
1º Webinar de Gestión Clínica - SOLAGEC - Jordi Varela
 
I Jornada de Variación de la Práctica Médica- Variabilidad en la detección y...
I Jornada de Variación de la Práctica Médica-  Variabilidad en la detección y...I Jornada de Variación de la Práctica Médica-  Variabilidad en la detección y...
I Jornada de Variación de la Práctica Médica- Variabilidad en la detección y...
 
Los valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi VarelaLos valores de la práctica clínica - Jordi Varela
Los valores de la práctica clínica - Jordi Varela
 
Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016
Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016
Avances en gestión clínica 10 de noviembre de 2016
 
Historia clínica ASISTENTAS DENTALES
Historia clínica ASISTENTAS DENTALES Historia clínica ASISTENTAS DENTALES
Historia clínica ASISTENTAS DENTALES
 
150224 Variabilidad en la Práctica Clínica
150224 Variabilidad en la Práctica Clínica150224 Variabilidad en la Práctica Clínica
150224 Variabilidad en la Práctica Clínica
 
Guia latinoamericana de epoc
Guia latinoamericana de epocGuia latinoamericana de epoc
Guia latinoamericana de epoc
 
Historia clinica
Historia clinicaHistoria clinica
Historia clinica
 

Similar a “DO NOT DO” en HEMATOLOGÍA Y HEMOTERAPIA. Revisión crítica de las recomendaciones de las sociedades científicas. Dr García Erce. SEHH SETH Santiago de Compostela (España) 2016

Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015
Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015
Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015José Antonio García Erce
 
Hemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptx
Hemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptxHemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptx
Hemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptxJosé Antonio García Erce
 
Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...
Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...
Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...José Antonio García Erce
 
Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.
Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.
Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.Master Posada
 
Medicina defensiva. Medicina asertiva.
Medicina defensiva. Medicina asertiva.Medicina defensiva. Medicina asertiva.
Medicina defensiva. Medicina asertiva.docenciaaltopalancia
 
Antecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptx
Antecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptxAntecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptx
Antecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptxKirito393127
 
Los problemas medico legales_IAFJSR
Los problemas medico legales_IAFJSRLos problemas medico legales_IAFJSR
Los problemas medico legales_IAFJSRMauri Rojas
 
Error En Medicina
Error En MedicinaError En Medicina
Error En Medicinarahterrazas
 
La arrogancia de la medicina preventiva. david sackett
La arrogancia de la medicina preventiva. david sackettLa arrogancia de la medicina preventiva. david sackett
La arrogancia de la medicina preventiva. david sackettgaloagustinsanchez
 
DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...
DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...
DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...fentciutat
 
LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...
LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...
LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...PHARMACOSERÍAS
 
Iniciativas por una prescripción prudente
Iniciativas por una prescripción prudente Iniciativas por una prescripción prudente
Iniciativas por una prescripción prudente Rafael Bravo Toledo
 
Introducción a la Medicina basada en la evidencia
Introducción a la Medicina basada en la evidenciaIntroducción a la Medicina basada en la evidencia
Introducción a la Medicina basada en la evidenciaCarlos Fernández Oropesa
 
Trabaja pràctico quincenal apm
Trabaja pràctico quincenal apmTrabaja pràctico quincenal apm
Trabaja pràctico quincenal apmdcortazar7
 

Similar a “DO NOT DO” en HEMATOLOGÍA Y HEMOTERAPIA. Revisión crítica de las recomendaciones de las sociedades científicas. Dr García Erce. SEHH SETH Santiago de Compostela (España) 2016 (20)

Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015
Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015
Medicina basada en el sentido común. Chosing Wisely. Dr García Erce 2015
 
Hemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptx
Hemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptxHemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptx
Hemoterapia Basada en Sentido Común. CEX Jaca 2023.pptx
 
Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...
Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...
Hemoterapia basada en el sentido común. Tranfusion Medicine Chosing wisely. ...
 
Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.
Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.
Arbitraje Médico bases. Caso ejemplo.
 
Medicina defensiva. Medicina asertiva.
Medicina defensiva. Medicina asertiva.Medicina defensiva. Medicina asertiva.
Medicina defensiva. Medicina asertiva.
 
Antecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptx
Antecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptxAntecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptx
Antecedentes, Concepto y Futuro de la MBE.pptx
 
Los problemas medico legales_IAFJSR
Los problemas medico legales_IAFJSRLos problemas medico legales_IAFJSR
Los problemas medico legales_IAFJSR
 
150115 consentimiento informado
150115   consentimiento informado150115   consentimiento informado
150115 consentimiento informado
 
Error En Medicina
Error En MedicinaError En Medicina
Error En Medicina
 
La arrogancia de la medicina preventiva. david sackett
La arrogancia de la medicina preventiva. david sackettLa arrogancia de la medicina preventiva. david sackett
La arrogancia de la medicina preventiva. david sackett
 
DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...
DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...
DEL METGE PARE AL MALALT RESPONSABLE_Carlos Ramírez-Coord. Centre Atenció Pri...
 
LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...
LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...
LatFar: Panorama Global de la Industria Farmacéutica/Oportunidades de desarro...
 
Iniciativas por una prescripción prudente
Iniciativas por una prescripción prudente Iniciativas por una prescripción prudente
Iniciativas por una prescripción prudente
 
Responsabilidad penal del medico
Responsabilidad penal del medicoResponsabilidad penal del medico
Responsabilidad penal del medico
 
El dr. larry l. weed y la radiología
El dr. larry l. weed y la radiologíaEl dr. larry l. weed y la radiología
El dr. larry l. weed y la radiología
 
Consentimiento informado
Consentimiento informadoConsentimiento informado
Consentimiento informado
 
Consentimiento informado
Consentimiento informadoConsentimiento informado
Consentimiento informado
 
Prevencion cuaternaria en Pediatría
Prevencion cuaternaria en Pediatría Prevencion cuaternaria en Pediatría
Prevencion cuaternaria en Pediatría
 
Introducción a la Medicina basada en la evidencia
Introducción a la Medicina basada en la evidenciaIntroducción a la Medicina basada en la evidencia
Introducción a la Medicina basada en la evidencia
 
Trabaja pràctico quincenal apm
Trabaja pràctico quincenal apmTrabaja pràctico quincenal apm
Trabaja pràctico quincenal apm
 

Más de José Antonio García Erce

Manejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr Oliva
Manejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr OlivaManejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr Oliva
Manejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr OlivaJosé Antonio García Erce
 
Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis
Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis
Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis José Antonio García Erce
 
Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018
Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018
Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018José Antonio García Erce
 
Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018
Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018
Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018José Antonio García Erce
 
“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina, Técnicas viscoelásticas, t...
“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina,  Técnicas viscoelásticas, t...“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina,  Técnicas viscoelásticas, t...
“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina, Técnicas viscoelásticas, t...José Antonio García Erce
 
Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...
Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...
Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...José Antonio García Erce
 
Criterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra Antelo
Criterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra AnteloCriterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra Antelo
Criterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra AnteloJosé Antonio García Erce
 
Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018
Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018
Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018José Antonio García Erce
 

Más de José Antonio García Erce (20)

RICA PBM 2023.pptx
RICA PBM 2023.pptxRICA PBM 2023.pptx
RICA PBM 2023.pptx
 
INTRODUCCIÓN AL PBM CEX 2023.pptx
INTRODUCCIÓN AL  PBM CEX 2023.pptxINTRODUCCIÓN AL  PBM CEX 2023.pptx
INTRODUCCIÓN AL PBM CEX 2023.pptx
 
Prodiggest-anemia-y-ferropenia
Prodiggest-anemia-y-ferropeniaProdiggest-anemia-y-ferropenia
Prodiggest-anemia-y-ferropenia
 
Examen. Curso 2018
Examen. Curso 2018Examen. Curso 2018
Examen. Curso 2018
 
Manejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr Oliva
Manejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr OlivaManejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr Oliva
Manejo de la anemia y déficit de hierro en paciente urológico. Dr Oliva
 
Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis
Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis
Enfermedades poco frecuentes que predisponen a la trombosis
 
Casos Clínicos. Dr Jericó. Jaca 2018
Casos Clínicos. Dr Jericó. Jaca 2018Casos Clínicos. Dr Jericó. Jaca 2018
Casos Clínicos. Dr Jericó. Jaca 2018
 
Patient Blood Management. Prof A Herrera
Patient Blood Management. Prof A Herrera Patient Blood Management. Prof A Herrera
Patient Blood Management. Prof A Herrera
 
Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018
Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018
Actualización en Hemorragia Masiva. Jaca 2018
 
Primer pilar del pbm ( jaca18) Dra Bisbe
Primer pilar del pbm ( jaca18) Dra BisbePrimer pilar del pbm ( jaca18) Dra Bisbe
Primer pilar del pbm ( jaca18) Dra Bisbe
 
Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018
Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018
Manejo de anemia y ferropenia (prodiggest). Jaca 2018
 
“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina, Técnicas viscoelásticas, t...
“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina,  Técnicas viscoelásticas, t...“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina,  Técnicas viscoelásticas, t...
“Nuevas Pruebas”: Test de Generación de Trombina, Técnicas viscoelásticas, t...
 
Antibibrinoliticos ddavp-jaca
Antibibrinoliticos ddavp-jacaAntibibrinoliticos ddavp-jaca
Antibibrinoliticos ddavp-jaca
 
Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...
Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...
Manejo perioperatorio del paciente anticoagulado/antiagregado. “Terapia puent...
 
Criterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra Antelo
Criterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra AnteloCriterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra Antelo
Criterios “restrictivos” de transfusión de concentrados de hematíes. Dra Antelo
 
Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018
Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018
Castym PBM. Transfusión de Plasma y Plaquetas. Dra Antelo. jaca 2072018
 
Evolution of transfusion in NAVARRA
Evolution of transfusion in NAVARRAEvolution of transfusion in NAVARRA
Evolution of transfusion in NAVARRA
 
GERM Dr Garcia Erce
GERM Dr Garcia ErceGERM Dr Garcia Erce
GERM Dr Garcia Erce
 
Novedades en hemoterapia. garcia erce. 2018
Novedades en hemoterapia. garcia erce. 2018Novedades en hemoterapia. garcia erce. 2018
Novedades en hemoterapia. garcia erce. 2018
 
Taller primer pilar pbm. cali 2018
Taller primer pilar pbm. cali 2018 Taller primer pilar pbm. cali 2018
Taller primer pilar pbm. cali 2018
 

Último

SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracionSEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracionDrRenEduardoSnchezHe
 
(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docx
(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docx(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docx
(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docxUDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
PUNTOS CRANEOMÉTRICOS PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICA
PUNTOS CRANEOMÉTRICOS  PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICAPUNTOS CRANEOMÉTRICOS  PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICA
PUNTOS CRANEOMÉTRICOS PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICAVeronica Martínez Zerón
 
HERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdf
HERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdfHERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdf
HERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdfFQCrisp
 
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfSISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfTruGaCshirley
 
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSONERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSOEPICRISISHQN1
 
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxPlan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxOrlandoApazagomez1
 
equipos e insumos para la administracion de biologicos
equipos e insumos para la administracion de biologicosequipos e insumos para la administracion de biologicos
equipos e insumos para la administracion de biologicosmafaldoachonga
 
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...MariaEspinoza601814
 
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfRevista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfleechiorosalia
 
alimentacion en mujer embarazada y lactante
alimentacion en mujer embarazada y lactantealimentacion en mujer embarazada y lactante
alimentacion en mujer embarazada y lactantealejandra674717
 
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptxMapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptxJhonDarwinSnchezVsqu1
 
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfPsicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfdelvallepadrob
 
Clase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdf
Clase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdfClase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdf
Clase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdfgarrotamara01
 
(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdf
(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdf(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdf
(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdfUDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIACUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIALeylaSuclupe
 
(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdf
(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdf(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdf
(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdfUDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
LA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.ppt
LA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.pptLA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.ppt
LA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.pptSyayna
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfgarrotamara01
 
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdfHANNIBALRAMOS
 

Último (20)

SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracionSEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
 
(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docx
(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docx(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docx
(2024-25-04) Epilepsia, manejo el urgencias (doc).docx
 
PUNTOS CRANEOMÉTRICOS PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICA
PUNTOS CRANEOMÉTRICOS  PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICAPUNTOS CRANEOMÉTRICOS  PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICA
PUNTOS CRANEOMÉTRICOS PARA PLANEACIÓN QUIRÚRGICA
 
HERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdf
HERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdfHERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdf
HERNIA UMBILICAL con o sin signos de complicacion.pdf
 
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfSISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
 
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSONERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
 
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxPlan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
 
equipos e insumos para la administracion de biologicos
equipos e insumos para la administracion de biologicosequipos e insumos para la administracion de biologicos
equipos e insumos para la administracion de biologicos
 
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
 
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfRevista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
 
alimentacion en mujer embarazada y lactante
alimentacion en mujer embarazada y lactantealimentacion en mujer embarazada y lactante
alimentacion en mujer embarazada y lactante
 
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptxMapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
Mapa-conceptual-del-Sistema-Circulatorio-2.pptx
 
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfPsicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
 
Clase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdf
Clase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdfClase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdf
Clase 13 Artrologia Cintura Escapular 2024.pdf
 
(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdf
(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdf(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdf
(2024-04-17) TRASTORNODISFORICOPREMENSTRUAL (ppt).pdf
 
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIACUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
 
(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdf
(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdf(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdf
(2024-04-17) PATOLOGIAVASCULARENEXTREMIDADINFERIOR (ppt).pdf
 
LA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.ppt
LA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.pptLA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.ppt
LA HISTORIA CLÍNICA EN PEDIATRÍA.ppt
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
 
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
 

“DO NOT DO” en HEMATOLOGÍA Y HEMOTERAPIA. Revisión crítica de las recomendaciones de las sociedades científicas. Dr García Erce. SEHH SETH Santiago de Compostela (España) 2016

  • 1. Dr José Antonio García Erce. GIEMSA-AWGE; SEHH; SETS; NATA COORDINADOR DEL GRUPO DE TRABAJO DE LA SETS “HEMOTERAPIA BASADA EN EL SENTIDO COMÚN” Servicio de Hematología y Hemoterapia. Hospital San Jorge. Huesca IDI-PAZ 49. Hospital Universitario La Paz, Madrid “DO NOT DO” en Hemoterapia. Revisión crítica de las recomendaciones de las sociedades científicas “Hemoterapia basada en el sentido común”
  • 2. POSTGRADO UNIVERSITARIO EN BLOOD MANAGEMENT NO Conflictos de interés Asesor externo - AMGEN Oncología 2010/2012 - Roche Anemia 2009 - Ditassa-Ferrer 2004 Charlas, estudios investigación y ayudas a congresos -Vifor-Uriach/Ferralinze/AMGEN -Janssen-Cilag/Braun/Celgene/Alexion -Astra-Tech de Aztra Zeneca/Well-Health?/GSK -Sanofi Aventis/Esteve/Novartis/Octapharma -Cobe-Caridian/Roche Oncología/AMGEN Oncologia Miembro del CAT 2002-2005 Miembro del Documento de Sevilla “Alternativas a la Transfusión” Miembro del Documento Latino Americano de la Anemia Miembro de GIEMSA/ Secretario AWGE/Socio SETS/AEHH/NATA Editor Asociado Revista ANEMIA www.revistaanemia.org Miembro Comité Científico NATA y TATM Representante de la SEHH en la ONT Miembro del Choosing Wisely en Anestesiología
  • 3.
  • 4. Agradecimientos: - Dr Arturo Pereira Saavedra. Hematología. Hospital Clinic. (Barcelona). - Prof Manolo Muñoz. GIEMSA. Universidad Málaga - Dr Manuel Quintana Díaz. Cuidados Intensivos. HU La Paz - Dr. Ramón Salinas. BSTC. (Barcelona) - Dra Ana I. Peral García. Anestesiología. Hospital Universitario Puerta Hierro. Majadahonda (Madrid) - Dres Luis Queicedo y Calvo Vecino. Sociedad Española de Anestesiología y Reanimación (SEDAR) - Grupo de Trabajo de la SETS “HEMOTERAPIA BASADA EN EL SENTIDO COMÚN” - A mi mujer y a mis hijos. FAMILIA “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 6. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 7.
  • 8. Diccionario de la lengua española (www.rae.es) “crítico, ca” Del lat. critĭcus, y este del gr. κριτικός kritikós; la forma f., del lat. critĭca, y este del gr. κριτική kritikḗ. 1. adj. Perteneciente o relativo a la crítica. Opinión crítica. 2. adj. Perteneciente o relativo a la crisis. 3. adj. Muy difícil o de mucha gravedad. Situación crítica de la economía. Estado crítico del herido. 4. adj. Dicho de un momento o una ocasión: Idóneo o más oportuno para algo. 5. adj. Inclinado a enjuiciar hechos y conductas generalmente de forma desfavorable. 6. adj. Fís. Dicho del valor de una variable física: A partir del cual se produce un cambio brusco en las propiedades de un sistema. 7. m. y f. Persona que ejerce profesionalmente la crítica (‖ juicio sobre un espectáculo o una obra artística). 8. m. y f. desus. Persona que habla con afectación o pedantería. 9. f. Juicio expresado, generalmente de manera pública, sobre un espectáculo, una obra artística, etc. Leyó una crítica desfavorable de su novela. 10. f. Conjunto de las críticas. 11. f. Actividad de hacer críticas. 12. f. Conjunto de las personas que, con una misma especialización, ejercen la crítica en los medios de comunicación. Al estreno de esa comedia no asistió la crítica. 13. f. Ataque verbal o comentario negativo. Su actuación fue objeto de duras críticas.
  • 9.
  • 10. Origen de las Iniciativas “No hacer” • MEDICINA MODERNA – Reporta grandes beneficios • PRACTICA CLINICA HABITUAL – Practicas de efectividad contrastada “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 11. Origen de las Iniciativas “No hacer” “Elegir sabiamente” ó “con sentido común” • MEDICINA MODERNA – Reporta grandes beneficios – Daños si se usa inapropiadamente • PRACTICA CLINICA HABITUAL – Practicas de efectividad contrastada – Pruebas, estancias o tratamientos que no siempre aportan e incluso pueden ser contraproducentes • En USA >30% procedimientos para la salud no aportan mejoría e incluso pueden causar perjuicio • Crisis económica y Gestión de la Calidad: búsqueda de la EFICIENCIA
  • 12. Origen de las Iniciativas “No hacer” “Elegir sabiamente” ó “con sentido común” • MEDICINA MODERNA “TEÓRICA” – “MEDICINA BASADA EN LA EVIDENCIA” – DESARROLLO DE GUÍAS DE PRÁCTICA CLÍNICA, DOCUMENTOS DE CONSENSO, PROTOCOLOS, GUÍAS, VÍAS, ETC – ACCESO A NUEVOS FÁRMACOS, NUEVOS PROCEDIMIENTOS, NUEVAS TECNOLOGÍAS, MEDICINA 2.0, TELEMEDICINA…. – DERECHOS Y OBLIGACIONES DEL PACIENTE • PRACTICA CLINICA HABITUAL ó “REAL” – MEDICINA BASADA EN LA “EMINENCIA” – MEDICINA BASADA EN EL “PORQUÉ SIEMPRE HA SIDO ASÍN” – MEDICINA BASADA EN “MI EXPERIENCIA” (pero sin registros ) – MEDICINA “PATERNALISTA” Y MEDICINA “DEFENSIVA” (porsiacaso) – (DE)NEGACIÓN AL ACCESO A NUEVOS FÁRMACOS, TÉCNICAS
  • 13. ¿Y UN SUELDO DIGNO? JA, JA !EN CHANCLAS COMO DIJO GUERRA!
  • 14. Thompson MS, King CP. Physician perceptions of medical malpractice and defensive medicine. Eval Program Plann. 1984;7(1):95-104. Using judgments obtained in interviews with 33 Massachusetts physicians, the annual state wide volume of expenditures incurred for defensive medical reasons in 1982 was estimated to be $1.0 billion, 12% of all medical care expenditures. Estimates for the nation were $37 billion, 14% of expenditures. Nationally, 180,000 cesarean deliveries were thought to be performed for defensive motives. In their own institutions, respondents judged 43% of all skull x-rays following injury to be medically justified, 30% to be defensive medicine, 16% to be placebos, and 11% to be physician mis-judgments. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 15. Rubin RJ1, Mendelson DN. How much does defensive medicine cost? J Am Health Policy. 1994 Jul-Aug;4(4):7-15. Many key health reform bills in the 103rd Congress include proposals to overhaul the medical malpractice system. One of the factors motivating such legislation is the practice of defensive medicine, or care that does not benefit the patient and is provided solely to avoid malpractice claims. Estimating the costs of defensive medicine is difficult because of the many conflicting and overlapping motivations facing physicians. Although our estimates delineate a wide range of potential savings, systemwide savings from aggressive malpractice reform could approach $41 billion over five years. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 16. PriceWaterhouseCoopers. The price of excess: identifying waste in healthcare spending. 2010 (http://www.pwc.com/us/en/healthcare/publications/the-price-of- excess.jhtml). Our research found that wasteful spending in the health system has been calculated at up to $1.2 trillion of the $2.2 trillion spent in the United States, more than half of all health spending. Defensive medicine, such as redundant, inappropriate or unnecessary tests and procedures, was identified as the biggest area of excess, followed by inefficient healthcare administration and the cost of care necessitated by conditions such as obesity, which can be considered preventable by lifestyle changes. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 17. Price-Waterhouse-Coopers. The price of excess: identifying waste in healthcare spending. 2010 (http://www.pwc.com/us/en/healthcare/publications/the-price-of- excess.jhtml). PwC's paper classified health system inefficiencies into three “wastebaskets” that are driving up costs: Behavioral where individual behaviors are shown to lead to health problems, and have potential opportunities for earlier, non-medical interventions. Clinical where medical care itself is considered inappropriate, entailing overuse, misuse or under-use of particular interventions, missed opportunities for earlier interventions, and overt errors leading to quality problems for the patient, plus cost and rework. Operational where administrative or other business processes appear to add costs without creating value. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 18. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común” HARRIET HALL. NEJM. 1980 “¿porque los médicos piden tantas pruebas?” • Para completar el estudio. En el entendido de que "completar" es un concepto de límites confusos, pero generosos. • Dicen que se debe hacer. Sin aclarar nunca quiénes son los que lo dicen. • Tendremos problemas si no lo hacemos. Excusa propia para médicos residentes temerosos cuando tienen que preparar un caso para la sesión clínica. • Más vale pedir todo de una atacada, así no nos olvidaremos de nada. Excusa habitual en los grandes hospitales universitarios. • Mientras el paciente esté ingresado deberíamos aprovechar para pedir ciertas pruebas complejas. • La práctica de la medicina defensiva. Muy habitual, sobre todo en accidentes que acabarán en juicio. • Se debe completar el protocolo de aquel estudio que tenemos en marcha. • Si fuera mi madre yo lo pediría por si acaso. "Cuando los médicos están implicados emocionalmente con un paciente, las razones huyen por la ventana" • Deberíamos estar seguros de que no lo tiene. La falta de pensamiento deductivo bayesiano • Cuanto más sepamos mejor Cortesía Dr Ramón Salinas
  • 19. “Teaching doctors when to stop treatment” Understanding palliative care and when it’s best to offer it is key, instead of medication that doesn’t work. (BRETT RYDER FOR THE WASHINGTON POST) By Diane E. Meier and Health Affairs May 19, 2014 "Si insistes vendré, pero que quede claro que ya no hay nada que yo pueda hacer por ella" Cortesía Dr Ramón Salinas
  • 21.
  • 22. Los estudios indican que los productos sanguíneos se usan a menudo de forma inapropiada, tanto en los países desarrollados como en los países en desarrollo. Las transfusiones innecesarias y las prácticas peligrosas y los errores de transfusión comprometerán gravemente la seguridad exponiendo a los enfermas al riesgo de sufrir reacciones transfusionales graves e infecciones transmitidas. El uso innecesario reduce gravemente la disponibilidad de productos sanguíneos para los pacientes que los necesitan. http://www.who.int/bloodsafety/clinical_use/en/
  • 23. It is necessary to reduce the unnecessary transfusions. This can be achieved through the appropriate clinical use of blood, avoiding the needs for transfusion and use of alternatives to transfusion. The commitment of the health authorities, health care providers and clinicians are important in prevention, early diagnosis and treatment of diseases/conditions that could lead to the need for blood transfusion. http://www.who.int/bloodsafety/clinical_use/en/ Blood transfusion is an essential part of modern health care. Used correctly, it can save life and improve health. However, as with any therapeutic intervention, it may result in acute or delayed complications and carries the risk of transmission of infectious agents.
  • 24. APPROPRIATE USE OF RED BLOOD CELL TRANSFUSION IN EMERGENCY DEPARTMENTS: Study of rational use of transfusions in five Emergency Departments. M. Quintana Díaz, A.M. Borobia, J.A. García Erce, C. Maroun-Eid, S. Fabra, A. Carcas, J. Frías, M. Muñoz, for the research group USEES-URG Blood Transfusion 1026 (in press)
  • 25. Transfusión de hematíes en el SUH  En 2012, revisamos los episodios de transfusión de concentrado de hematíes (TCH) durante un periodo de 3 meses en los SUH de 5 hospitales: • H.U. La Paz (Madrid) (Nivel V) • H.U. Cruces (Bilbao) (Nivel V) • Complejo Hospitalario de Toledo (Nivel IV) • H.G. de Talavera (Toledo) (Nivel II) • H.G. de Cuenca (Nivel II)  Analizamos el grado adecuación de: • Indicación de la transfusión (criterios) • Volumen transfundido (D Hb <2 g/dL sobre umbral) Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016
  • 26. TCH analizadas n=908 TCH excluidas • 101 cirugía TCH revisadas n=1019 TCH una indicación adecuada n=713 (78.5%) TCH sin una indicación adecuada n=195 (21.5%) Transfusión de hematíes en el SUH Un estudio observacional multicéntrico 2 ± 1 U/pte Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016 (in press)
  • 27. Transfusión de hematíes en el SUH Distribución de las TCH según Hb pre-transfusión (n=908) Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016
  • 28. TCH analizadas n=908 TCH excluidas • 101 cirugía TCH revisadas n=1019 TCH una indicación adecuada n=713 (78.5%) TCH sin una indicación adecuada n=195 (21.5%) Transfusión de hematíes en el SUH Un estudio observacional multicéntrico TCH con un volumen adecuado n=284 (55%) TCH con un volumen excesivo n=232 (45%) TCH con control de Hb post-transfusión n=516 (72.4%) TCH sin control de Hb post-transfusión n=197 (27.6%) 2 ± 1 U/pte
  • 29. Conclusiones del estudio Transfusión de hematíes en el SUH Quintana-Diaz M et al. Blood Transfus 2016 • La indicación de la transfusión de concentrado de hematíes (TCH) se consideró adecuada en casi el 80% de los episodios; similar a otros servicios del hospital. • El grado de adecuación varía en función de la Hb pre-transfusional, la indicación de la TCH, el hospital y el médico prescriptor. • El control post-transfusión solo se realizó en el 72% de los pacientes con una indicación adecuada. • Hasta el 45% de los pacientes con una indicación adecuada son sobre- transfundidos. • A la vista de estos resultados, se recomienda una intervención educativa para los prescriptores, con el fin de mejorar la adecuación, fomentar la reevaluación después de la transfusión de cada unidad, reducir la sobre- transfusión e implementar alternativas.
  • 30.
  • 31.
  • 32. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común” En EEUU y Reino Unido, iniciativas para mejorar eficiencia clínica OBJETIVO: –Incrementar la efectividad y eficiencia de los servicios sanitarios para ofrecer atención sanitaria de mejor calidad –Obtener el máximo valor de los cuidados que reciba un paciente –Identificar las intervenciones sanitarias de poco valor y evitar su realización El “cuidado adecuado”
  • 33. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común” Cortesía Dra Peral García
  • 34. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común” Iniciativas para mejorar la eficiencia clínica Choosing Wisely. American Board of Internal Medicine Do not do recomendations. National Institute for Clinical Excelence (NICE) Too Much Medecine. British Medical Journal Less is more. Menos es más Medicina Mínimamente disruptiva. Mayo Clinic Proceedings From Avoidable Care to Rigth Care. (Lown Institute). Rigth Care alliance Ministerio de Sanidad Servicios Sociales e Igualdad. Sociedades cientificas españolas Essencial Agència de Qualitat i Avaluació Sanitàries de Catalunya (AQuAS). Diana Salud. Divulgacion de Iniciativas para analizar la adecuación en salud El “cuidado adecuado”
  • 36. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 37.
  • 38. Too much medicine The BMJ's Too Much Medicine campaign tiene por objeto poner de relieve la amenaza para la salud humana que plantea el sobrediagnóstico y el desperdicio de recursos en la atención innecesaria. Hay una evidencia creciente de que muchas personas están sobrediagnosticadas y sobretratadas para una amplia gama de condiciones, como la próstata y tiroides, el asma y la enfermedad renal crónica BMJ's Too Much Medicine campaign
  • 39. “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 40. Call to action and next steps To ensure the development of a Choosing Wisely culture in clinical practice, the Academy suggests: •Doctors should provide patients with resources that increase their understanding about potential harms of interventions and help them accept that doing nothing can often be the best approach •Patients should be encouraged to ask questions such as, “Do I really need this test or procedure? What are the risks? Are there simpler safer options? What happens if I do nothing?” •Medical schools should ensure that students develop a good understanding of risk alongside critical evaluation of the literature and transparent communication. Students should be taught about overuse of tests and interventions. Organisations responsible for postgraduate and continuing medical education should ensure that practising doctors receive the same education •Commissioners should consider a different payment incentive for doctors and hospitals
  • 41. National Clinical Guideline Centre Final Transfusion Blood transfusion NICE guideline NG24 Methods, evidence and recommendations November 2015 Final version Commissioned by the National Institute for Health and Care Excellence
  • 42.
  • 43. • Crisis económica: • Búsqueda de la EFICIENCIA 30% prestaciones en USA no aportan mejoría en la salud • No aportan beneficio • Causan prejuicio Identificación de prestaciones innecesarias • Desarrollo en diversos países • Consensuadas o no con los pacientes Recomendaciones “DO NOT DO” Recomendaciones “No hacer” “Elegir sabiamente” ó “con sentido común” Cortesía Dra Peral García
  • 44. • Misión ABIM: – Fomentar el profesionalismo entre los médicos • "Choosing Wisely" – Iniciativa de la Fundacion ABIM – Objetivo: • dar soporte a médicos que quieran reducir el uso exagerado o innecesario de pruebas y procedimientos • Ayudar a los pacientes a elegir sus opciones de forma inteligente y efectiva. ABIM Foundation (Academia Americana de Medicina Interna) http://www.abimfoundation.org/
  • 45. http://www.choosingwisely.org/ Choosing Wisely aims to choose care that is: -Supported by evidence -Not duplicative of other tests or procedures already received -Free from harm -Truly necessary In response to this challenge, national organizations representing medical specialists asked their providers to “choose wisely” by identifying tests or procedures commonly used in their field whose necessity should be questioned and discussed.
  • 46.
  • 47. “ LISTAS TOP FIVE” Iniciativa ABIM • 2009, se crean las listas “top five” • 5 recomendaciones de NO-HACER • Específicas en cada Especialidad • OBJETIVO: – Mejorar la salud del paciente – Reducir los riesgos – Reducir el gasto • 2012 lanzamiento de la Campaña • Hasta la fecha (junio 2016) en los EEUU 70 sociedades han emitido más de 460 recomendaciones, mientras que en Canadá se han emitido 165 recomendaciones
  • 48. American Journal of Hematology, Vol. 91, No. 8, August 2016 787 April 2015: 65 participating professional societies (excluding ASH) contributing a total of 380 individual recommendations: 119 (31%) relevance to the practice of hematology. The top ten CW recommendations from other professional societies relevant and important to the care of patients with blood diseases. The high-lighted CW recommendations come for 13 different societies. Two of the recommendations were made by three or more different specialty societies.
  • 49. American Journal of Hematology, Vol. 91, No. 8, August 2016 787
  • 50.
  • 51. http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/ CONCENTRADOS DE HEMATÍES http://www.choosingwiselycanada.org 1 2 Critical Care Societies Collaborative - Critical Care Five Things Physicians and Patients Should Question Don’t order diagnostic tests at regular intervals (such as every day), but rather in response to specific clinical uestions. Manydiagnosticstudies(includingchest radiographs, arterial bloodgases, bloodchemistriesandcountsandelectrocardiograms)areordered at regular intervals(e.g., daily). Comparedwithapracticeof orderingtestsonlytohelpanswer clinical questions, or whendoingsowill affe c t management, theroutineorderingof testsincreaseshealthcarecosts, doesnot benefitpat ient sand may infact harmthem. Potential harmsinclude anemiaduetounnecessaryphlebotomy, whichmaynecessitateriskyandcostlytransfusion, andtheaggressivework-upof incidental and non-pathological resultsfoundonroutinestudies. Don’t transfuse red blood cells in hemodynamically stable, non-bleeding I patients with a hemoglobin concentration greater than g d . Most redbloodcell transfusionsintheICUarefor benignanemiarather thanacutebleedingthat causeshemodynamiccompromise. For all patient populationsinwhichit hasbeenstudied, transfusingredbloodcellsat athresholdof 7g/dLisassociatedwithsimilar or improvedsurvival, fewer complicationsandreducedcostscomparedtohigher transfusiontriggers. Moreaggressivetransfusionmayalsolimit theavailabilityof ascarce resource. It ispossiblethat diffe r ent threshol ds may be appropriat e inpat ient swithacutecoronarysyndromes, althoughmost observational studies suggest harmsof aggressivetransfusionevenamongsuchpatients.
  • 52. CONCENTRADOS DE HEMATÍES DINTEL/CRITERIO TRANSFUSIONAL (Hb 6, 7 u 8 g/dL) The decision to transfuse should be based on a combination of both clinical and hemodynamic parameters ASA
  • 53. CONCENTRADOS DE HEMATÍES CANTIDAD The decision to transfuse should be based on a combination of both clinical and hemodynamic parameters
  • 56. Recommendation 1: a restrictive RBC transfusion threshold in which the transfusion is not indicated until the hemoglobin level is 7 g/dL is recommended for hospitalized adult patients who are hemodynamically stable, including critically ill patients, rather than when the hemoglobin level is 10 g/dL (strong recommendation, moderate quality evidence). A restrictive RBC transfusion threshold of 8 g/dL is recommended for patients undergoing orthopedic surgery, cardiac surgery, and those with preexisting cardiovascular disease (strong recommendation, moderate quality evidence). The restrictive transfusion threshold of 7 g/dL is likely comparable with 8 g/dL, but RCT evidence is not available for all patient categories. These recommendations do not apply to patients with acute coronary syndrome, severe thrombocytopenia (patients treated for hematological or oncological reasons who are at risk of bleeding), and chronic transfusion–dependent anemia (not recommended due to insufficient evidence). JAMA. doi:10.1001/jama.2016.9185 Published online October 12, 2016.
  • 57. JAMA. doi:10.1001/jama.2016.9185 Published online October 12, 2016.
  • 58.
  • 60.
  • 61. “DE UNO EN UNO” CONCENTRADOS DE HEMATÍES
  • 63.
  • 64. Change of red cell transfusion use and distribution in a General Hospital (2008-2015) J.A. García-Erce 1$, C. Usón *, S. Gómez-Ramírez**, M Quintan Diaz $, M. Muñoz** Servicio Hematología y Hemoterapia 1 and * Servicio de Cirugía Ortopédica y Traumatológica, Hospital General San Jorge, Huesca (Spain). ** GIEMSA, Medicina Transfusional Perioperatoria, Universidad de Málaga, Málaga (Spain). IDI-PAZ 49 Hospital Universitario La Paz (Madrid) Grupo de Trabajo “Hemoterapia basada en el sentido común”
  • 65. 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Surgical Emergencies Medical Critical Care Nephrology Oncology Hematology -62,58% -60,06% -46,50% -57,42% -45,05% -51,24% 3,17% -51,40% Results García-Erce JA et al. NATA Dublin 2016 Evolution Transfusion by services
  • 66. Results García-Erce JA et al. NATA Dublin 2016 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 0-9 years 10-19 years 20-29 years 30-39 years 40-49 years 50-59 years 60-69 years 70-79 years 80-89 years 90-99 years 100-109 years 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 “Goldies” ( ≥ 70 y/o): 73,7%  60,8% Change in the receptor: Age (years old)
  • 67.
  • 69. 2.- Do not transfuse red blood cells for iron deficiency without haemodynamic instability. Blood transfusion has become a routine medical response despite cheaper and safer alternatives in some settings. Pre- operative patients with iron deficiency and patients with chronic iron deficiency without hemodynamic instability (even with low haemoglobin levels) should be treated with oral and/or intravenous iron. 5.-Do not transfuse a patient without informing the patient about the risks and benefits of transfusion.
  • 70.
  • 71. PLASMA Y HEMODERIVADOS REVERSIÓN ANTICOAGULACIÓN ANTIVITAMINA K
  • 72. ASA USO DE INMUNOGLOBULINA PLASMA Y HEMODERIVADOS ALBÚMINA
  • 75.
  • 76. “ANALÍTICAS INNECESARIAS O EVITABLES” “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 77. “ANALÍTICAS INNECESARIAS O EVITABLES” “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 79.
  • 80.
  • 81. “Buscar la alternativa con el mejor balance de coste-eficacia y de coste-utilidad es una obligación de los sanitarios en general, y de los médicos en particular, con los pacientes y sociedad… …La mejor manera de contribuir a la defensa y a la sostenibilidad de nuestro sistema sanitario es optimizar las decisiones de cada uno de los actos clínicos, reflexionar en nuestros servicios acerca de la práctica colectiva para la mejora, difundir los conceptos de eficiencia clínica y crear una cultura de mejora.” “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 83. http://www.msssi.gob.es/organizacion/sns/planCalidadSNS/cal_sscc.htm COMPROMISO POR LA CALIDAD DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS EN ESPAÑA El proyecto “Compromiso por la Calidad de las Sociedades Científicas en España” se inició en el mes de abril de 2013 con el objetivo principal: - disminuir la utilización de intervenciones sanitarias innecesarias, entendiendo por innecesarias aquellas que no han demostrado eficacia, tienen efectividad escasa o dudosa, no son coste-efectivas o no son prioritarias. Como objetivos secundarios se han marcado los siguientes: - Evitar la yatrogenia secundaria a la realización de intervenciones innecesarias. - Disminuir la variabilidad en la práctica clínica. - Contribuir a difundir entre los profesionales sanitarios el compromiso con la calidad y la eficiencia de los cuidados. - Contribuir a difundir entre la población la utilización adecuada de recursos sanitarios. Este proyecto se puso en marcha por el Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad en coordinación y como respuesta a una propuesta de la Sociedad Española de Medicina Interna (SEMI) para acordar recomendaciones de “no hacer” basadas en la evidencia científica.
  • 84. http://www.msssi.gob.es/organizacion/sns/planCalidadSNS/cal_sscc.htm COMPROMISO POR LA CALIDAD DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS EN ESPAÑA GuíaSalud es responsable de la coordinación metodológica. Además de los objetivos definidos este proyecto promueve la colaboración y el trabajo conjunto de las Sociedades Científicas de nuestro país para la mejora continua de la calidad de la atención sanitaria. Resumen de la Metodología En cada Sociedad Científica se conforma un panel de expertos, encargado de establecer las 5 recomendaciones de “no hacer” mediante el Método Delphi. Cada panel trabaja con un listado preliminar de recomendaciones de “no hacer” basadas en la evidencia científica, obtenidas de Guías de Práctica Clínica (GPC) como fuente principal. A través de una encuesta on-line, los panelistas valoran cada recomendación, con una escala del 1 (totalmente en desacuerdo) al 9 (totalmente de acuerdo). El consenso se obtiene por un procedimiento matemático de agregación de juicios individuales utilizando la mediana y el rango intecuartílico (mediana de 7 a 9: acuerdo alto; rango intercuartílico menor de 2: dispersión baja).
  • 85.
  • 86.
  • 87. 27 Sociedades Científicas 125 Recomendaciones “no hacer” Transfusión 4 Anemia 1+1 “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 88.
  • 89. PBM. RIESGOS TRANSFUSIÓN 5ª Recomendación de no hacer No se debe administrar rFVIIa de forma rutinaria en el paciente con hemorragia crítica 10ª Recomendación de no hacer No se debe transfundir Plasma Fresco Congelado en pacientes críticos en tratamiento con antagonistas de la vitamina K y que precisan revertir de forma inmediata la anticoagulación.
  • 90. RECOMENDACIONES DE INTERÉS ELEVADO de los Grupo de Trabajo GRUPO DE TRABAJO DE TRANSFUSIONES Y HEMODERIVADOS 1) Considera un umbral de transfusional de Concentrados de Hematíes específico para las distintas poblaciones de pacientes críticos. 2) Evita la transfusión de plasma fresco congelado en pacientes críticos sin hemorragia activa, a pesar de la alteración en los tiempos de coagulación. 3) Considerad un umbral transfusional de plaquetas específico para las diferentes poblaciones de pacientes críticos. 4) Transfunde componentes sanguíneos de “unidad en unidad” (específicamente concentrados de hematíes) en pacientes sin hemorragia activa. 5) Revierte los anticoagulantes orales anti-vitamina K con concentrado de complejo protrombínico en situaciones de emergencia vital o intervención urgente. GRUPO DE TRABAJO DE NEUROINTENSIVO Y TRAUMA 2) Administra ácido tranexámico de modo precoz en pacientes con shock hemorrágico traumático.
  • 91.
  • 92. PBM. RIESGOS TRANSFUSIÓN Fluidos y Hemoterapia 11.- No se recomienda transfundir derivados sanguíneos con criterios liberales 13.- No se recomienda la administración de factor VII en la hemorragia aguda sin indicaciones específicas de ella. 14.- No se recomienda la administración rutinaria de coloides, gelatinas, almidones o albúmina, para la resucitación de la volemia sin indicación específica de la misma.
  • 93.
  • 94.
  • 95. 1
  • 96. In conclusion, as compared to FFP, the use of PCC for warfarin reversal was associated with a significant reduction in all- cause mortality, more rapid INR reduction, and less volume overload without an increased risk of thromboembolic events. Thrombosis and Haemostasis 116.4/2016
  • 97. 2
  • 98. 3
  • 99. 4
  • 100. No transfundir sangre O negativo, excepto para los pacientes O negativos y en casos de emergencias para las mujeres en edad fértil con el grupo sanguíneo desconocido. 6
  • 101. ?¿?
  • 102.
  • 103.
  • 104. hemotherapy.net “DO NOT DO” EN HEMOTERAPIA: REVISIÓN CRÍTICA DE LAS RECOMENDACIONES “CHOSING WISELY” DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS ESPAÑOLAS E INTERNACIONALES José Antonio García Erce (1), Arturo Pereira (2), Julio Del Rio Garma (3), Iñigo Romón (4), Aurora Viejo (5), Teresa Jiménez (6), José Luis BuenoCabrera (7), María José Candela (8), Enric Contreras (9) La práctica transfusional es el acto médico con mayor número de “Recomendaciones a No-Hacer” tras las pruebas radiológicas (solicitud o indicación de TAC y RMN) y las terapias antibióticas. Se agrupan en 5 principales: 1. Se recomienda administrar la mínima dosis clínicamente efectiva; 2. No se recomienda transfundir si Hb superior a 7 g/dL, (8 g/dL en pacientes con factores de riesgo cardiovascular), o igual o superior a 6 g/dL en caso de mujeres jóvenes sin riesgo anestésico (ASA 1); 3. No se recomienda transfundir en caso de anemia ferropénica (u otra carencial) hemodinámicamente estable; 4. No se recomienda administrar inmunoglobulinas para el tratamiento de púrpura trombocitopénica no sangrante; 5. No se recomienda administrar plasma (ni concentrado de complejo protrombínico) para revertir paciente no sangrante grave bajo anticoagulación con antivitamina K ó con INR inferior a 1,8.
  • 105. hemotherapy.net “DO NOT DO” EN HEMOTERAPIA: REVISIÓN CRÍTICA DE LAS RECOMENDACIONES “CHOSING WISELY” DE LAS SOCIEDADES CIENTÍFICAS ESPAÑOLAS E INTERNACIONALES José Antonio García Erce (1), Arturo Pereira (2), Julio Del Rio Garma (3), Iñigo Romón (4), Aurora Viejo (5), Teresa Jiménez (6), José Luis BuenoCabrera (7), María José Candela (8), Enric Contreras (9) CHOOSE WISELY Hemoterapia Clínica y Transfusión. Procesamiento, Caducidad, Calidad y Seguridad del Componente Sanguíneo. Donación Aféresis Terapéutica. Pruebas de Compatibilidad Transfusional y Gestión de Reservas.
  • 106. Comentarios finales: Tenemos que defender: - EQUIDAD - EFICIENCIA - SOSTENIBILIDAD (M Vesga, dixit Bilbao 2016) “SUPPORTED BY EVIDENCE TRULY NECESSARY NOT A DUPLICATION FREE OF HARM” (PhD, Ph. James Mc Cormack 2015) “Elegir sabiamente” ó “con sentido común”
  • 107.
  • 108.
  • 109.