SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 31
Descargar para leer sin conexión
Espondiloartritis anquilosante 2023
JHAN SEBASTIAN SAAVEDRA TORRES (MD.MF)
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Facultad de Salud–Departamento-
Posgrado – Medicina Familiar.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Introducción
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
La espondilitis anquilosante es una espondiloartritis inflamatoria crónica que provoca la
destrucción y fusión de las vértebras espinales y las articulaciones sacroilíacas.
Caracterizado por dolor de espalda y rigidez y deformidad espinal progresiva.
Definición clínica
Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide to assess
spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
• Es un subtipo y prototipo de un grupo de trastornos inflamatorios
llamados espondiloartropatías .
• Otras enfermedades de este grupo incluyen la artritis psoriásica, la
artritis relacionada con la enfermedad inflamatoria intestinal (EII)
y la artritis reactiva.
Grupo de trastornos inflamatorios
Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide to assess
spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009
Epidemiologia
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
La edad máxima de aparición
Entre los 20 y los 30 años
El 80% desarrolla los primeros síntomas antes de los 30 años
La incidencia informada oscila entre 0,5 y 14 por 100.000 personas/año.
Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network
recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023 La proporción entre hombres y mujeres
2-3
1
Mujeres
Hombres
Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network
recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Importantes de la Espondiloartritis anquilosante pueden incluir
osteoporosis, fractura de columna, hipertensión, cálculos renales,
apnea del sueño, enfermedades cardiovasculares, fibrosis pulmonar
apical, nefropatía por IgA y, rara vez, amiloidosis renal secundaria.
Comorbilidades
Zhu, W., He, X., Cheng, K., Zhang, L., Chen, D., Wang, X., Qiu, G., Cao, X., & Weng, X. (2019). Ankylosing spondylitis: etiology,
pathogenesis, and treatments. Bone research, 7, 22. https://doi.org/10.1038/s41413-019-0057-8
Factores genéticos
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Chen, B., Li, J., He, C., Li, D., Tong, W., Zou, Y., & Xu, W. (2017). Role of HLA-B27 in the pathogenesis of ankylosing spondylitis (Review). Molecular medicine
reports, 15(4), 1943–1951. https://doi.org/10.3892/mmr.2017.6248
En particular el gen del antígeno leucocitario
humano (HLA)-B27, desempeñan un papel
importante en la patogénesis.
Clasificación
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
El término espondiloartritis axial describe una enfermedad inflamatoria crónica
que afecta predominantemente a la columna y/o las articulaciones sacroilíacas; se
puede separar en 2 entidades que se diagnostican y manejan de manera similar:
Espondiloartritis anquilosante
• Definido por la presencia de cambios estructurales que involucran la articulación
sacroilíaca en las radiografías.
Espondiloartritis axial no radiográfica
• No hay cambios estructurales definidos en la articulación sacroilíaca en las radiografías,
pero hay evidencia de inflamación sacroilíaca activa en la resonancia magnética o
estado positivo para HLA-B27 junto con características clínicas típicas.
• Algunos casos, pero no todos, progresan a sacroileitis radiográfica.
Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network
recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019
Causas y factores de riesgo
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Causas
Idiopático con fuerte predisposición genética.
La enfermedad secundaria puede estar asociada con psoriasis o enfermedad inflamatoria
intestinal.
Edad
El inicio es más común en pacientes menores de 40 años.
Menos del 5% de los pacientes se presentan cuando tienen más de 45 años.
Braun J et al: Ankylosing spondylitis. Lancet. 369(9570):1379-90, 2007
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Sexo
Más común en hombres; proporción entre hombres y mujeres que oscila entre 2:1 y 3:1
Genética
La asociación con HLA-B27 está bien establecida; presente en 85% a 90% de los pacientes
con espondilitis anquilosante
Alrededor del 10% de los pacientes HLA-B27 positivos desarrollan espondilitis anquilosante
Braun J et al: Ankylosing spondylitis. Lancet. 369(9570):1379-90, 2007
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Historia familiar de:
•Espondiloartritis Anquilosante
•Síndrome De Reiter
•Uveítis
•Soriasis
Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide
to assess spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009
Presentación clínica
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Movimiento limitado de la columna lumbar provocado por la flexión y extensión
hacia adelante y lateral.
Flexión lumbar anterior limitada de la columna (evaluada con la prueba de Schober modificada)
• El paciente se pone de pie y se hacen marcas en la espalda, superpuestas a la quinta apófisis
espinosa lumbar y 10 cm por encima en la línea media; Luego, el paciente se inclina hacia
adelante al máximo sin doblar las rodillas (prueba de Schober) y se mide el aumento de la
distancia entre la primera y la segunda marca (al mejor de 2 intentos).
• La movilidad espinal lumbar limitada se confirma cuando la distancia entre marcas no
aumenta hasta alcanzar los 15 cm.
Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide
to assess spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009
El dolor de espalda en la Espondiloartritis anquilosante se llama dolor de espalda inflamatorio
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Dolor y rigidez lumbar o dorsal crónicos (que duran más de 3 meses)
• Presente en 70% a 80% de los pacientes con espondilitis anquilosante6
• La gravedad aumenta después de períodos de inactividad, incluso después de dormir.
• Mejora con el ejercicio
• No se alivia con el reposo o acostado
• Generalmente se alivia con los AINE
El dolor de espalda y la rigidez matutinos son una característica clave
• Puede despertar a los pacientes del sueño en la segunda mitad de la noche.
Algunos pacientes experimentan dolor en los glúteos alterno.
• Altamente indicativo de afectación sacroilíaca.
Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Artritis periférica
• Hasta el 50% de los pacientes desarrollan oligoartritis asimétrica, que a menudo afecta
las articulaciones de las extremidades inferiores
• Dolor, calor, hinchazón y rigidez en las articulaciones, que afectan a 4 o menos
articulaciones.
Puede haber fatiga, con o sin alteraciones del sueño.
• Altamente indicativo de afectación sacroilíaca.
Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Dactilitis (tenosinovitis del tendón flexor digital)
• Observado en aproximadamente el 5% de los pacientes con espondilitis anquilosante.
• Hinchazón difusa del dedo de la mano o del pie
Baeten D et al: Anti-interleukin-17A monoclonal antibody secukinumab in treatment of ankylosing
spondylitis: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. Lancet. 382(9906):1705-13, 2013
Clasificación actual de espondiloartritis
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Espondiloartritis
Espondiloartritis axial Espondiloartritis axial
Espondiloartritis axial
radiográfica
Espondiloartritis axial
no radiográfica
• Artritis psoriásica
• Artritis reactiva
• Artritis reactiva
• Artritis asociada con enfermedad inflamatoria
intestinal
Variable Definición
Dolor vertebral inflamatorio
Historia o síntomas actuales de dolor en espalda, en la región
dorsal o cervical, por lo menos con 4 de las siguientes: (A) inicio
antes de los 45 años; (B) Inicio insidioso; (C) mejora con el ejercicio;
(D) asociado con rigidez matutina; (E) con una duración de 3 meses.
Sinovitis Artritis asimétrica pasada o presente, o artritis predominante de las
extremidades inferiores.
Historia familiar
Presencia en parientes de primer y segundo grado de cualquier de
los siguientes (A) Espondilitis anquilosante; (B) Psoriasis, (C) Uveítis
aguda; (D) Artritis reactiva; (E) Enfermedad inflamatoria intestinal.
Ward
MM
et
al:
2019
Update
of
the
American
College
of
Rheumatology/Spondylitis
Association
of
America/Spondyloarthritis
Research
and
Treatment
Network
recommendations
for
the
treatment
of
ankylosing
spondylitis
and
nonradiographic
axial
spondyloarthritis.
Arthritis
Rheumatol.
71(10):1599-613,
2019
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Ward
MM
et
al:
2019
Update
of
the
American
College
of
Rheumatology/Spondylitis
Association
of
America/Spondyloarthritis
Research
and
Treatment
Network
recommendations
for
the
treatment
of
ankylosing
spondylitis
and
nonradiographic
axial
spondyloarthritis.
Arthritis
Rheumatol.
71(10):1599-613,
2019
Variable Definición
Psoriasis Psoriasis, pasada o presente diagnosticada por un medico.
Enfermedad inflamatoria
intestinal
Enfermedad de Crohn o colitis ulcerosa pasada, o presente
diagnosticada por un medico y confirmada por el examen
radiográfico o endoscópico.
Dolor de glúteo alternante
Dolor pasado o presente que alterna entre la región glútea derecha
e izquierda.
Entesopatía Dolor pasado o presente espontaneo o con presión durante la
exploración en el sitio de la inserción del tendón de Aquiles o la
fascia plantar.
Uretritis Uretritis, o cervicitis no gonocócicas, que se presenta el mes
anterior a la artritis.
Sacroileitis 0=Normal; 1= Sospechoso, algunas erosiones, 2= Erosiones graves,
pseudo dilatación del espacio articular, anquilosis parcial.
4=Anquilosis completa
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Ward
MM
et
al:
2019
Update
of
the
American
College
of
Rheumatology/Spondylitis
Association
of
America/Spondyloarthritis
Research
and
Treatment
Network
recommendations
for
the
treatment
of
ankylosing
spondylitis
and
nonradiographic
axial
spondyloarthritis.
Arthritis
Rheumatol.
71(10):1599-613,
2019
En pacientes con dolor de espalda durante 3 meses o mas y edad de
comienzo menor de 45 años.
Sacroileitis con imágenes màs ≥ 1 hallazgo de
espondiloartritis axial
HLA-B27 màs de ≥ 2 otros hallazgos
de espondiloartritis axial
Hallazgos de espondiloartritis axial
• Dolor inflamatorio en la espalda
• Artritis
• Entesitis en talón
• Uveítis
• Dactilitis
• Psoriasis
• Colitis ulcerativa / enfermedad de Crohn
• Buena respuesta a los AINES
• Historia familiar de espondiloartropatías
• HLA- B27
• PCR elevada
Sacroileitis en imágenes:
inflamación activa (aguda) en
Resonancia magnética, altamente
sugestiva de sacroileitis asociada con
espondiloartropatías.
Sacroileitis definitiva por
radiografía de acuerdo con los
criterios modificados de NY:
sacroileitis bilateral grado ≥ 2 o
unilateral grado 3 o 4.
Criterios de clasificación de ASA para espondiloartritis axial
Evaluación clínica
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Paso No.1
Obtenga una radiografía de la pelvis para evaluar la sacroileitis.
Paso No.2
Si los rayos X son negativos y hay una fuerte sospecha de
espondiloartritis axial, realice una prueba de HLA B27 y proteína C
reactiva y considere una resonancia Magnética (IRM) sin contraste de
la pelvis para evaluar la sacroilitis.
Paso No.3
Se debe considerar el diagnóstico de espondiloartritis axial en
pacientes con dolor de espalda inflamatorio que dura > 3 meses y
comienza antes de los 45 años.
Evaluación
clínica
Tratamiento farmacológico
Revisión clínica y académica.
Universidad Javeriana – Cali. Colombia.
Fecha de Realización: 20-12-2023
Espondiloartritis anquilosante
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
• Utilice medicamentos antiinflamatorios no esteroides (AINE) como
tratamiento farmacológico de primera línea para pacientes con dolor y
rigidez ( recomendación fuerte ).
• Todos los AINE tienen una eficacia similar. Considere el perfil de
seguridad del AINE y los riesgos individuales del paciente de sufrir
efectos adversos al recetar AINE.
Tratamiento farmacológico
Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
Reumatología Revisión clínica y académica.
20-12-2023
Fármacos antirreumáticos modificadores
de la enfermedad biológica (FAME)
Los inhibidores del factor de necrosis tumoral (TNF) se recomiendan para pacientes con
actividad persistentemente alta de la enfermedad a pesar del tratamiento convencional.
Las opciones incluyen:
• Adalimumab
• Etanercept
• Golimumab
• Certolizumab
• Infliximab
FAME no biológicos
Upadacitinib es una opción de tratamiento recomendada para
adultos con espondilitis anquilosante activa si:
• Respuesta inadecuada a la terapia convencional
• Los inhibidores de TNF-alfa no son apropiados o no
controlan adecuadamente la afección.
En pacientes con artritis periférica, se puede considerar la sulfasalazina.
Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
Agradezco mucho su atención al detalle y su interés por la calidad.
Revisión clínica y académica.
Fecha de Realización: 20-12-2023

Más contenido relacionado

Similar a Espondiloartritis anquilosante 2019- al 2023

Espondilitis anquilosante
Espondilitis anquilosanteEspondilitis anquilosante
Espondilitis anquilosantemariux_1511
 
Abordatge de l’espondilitis anquilosant mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...
Abordatge de l’espondilitis anquilosant  mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...Abordatge de l’espondilitis anquilosant  mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...
Abordatge de l’espondilitis anquilosant mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...Albert Bigorda
 
Enfermedad de Legg Calve Perthes
Enfermedad de Legg Calve PerthesEnfermedad de Legg Calve Perthes
Enfermedad de Legg Calve PerthesLuis Mario
 
Síndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIA
Síndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIASíndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIA
Síndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIAJaveriana Cali
 
espondiloartropatias seronegativas.pptx
espondiloartropatias seronegativas.pptxespondiloartropatias seronegativas.pptx
espondiloartropatias seronegativas.pptxLUISGERARDOMAITRETPU1
 
Archivos argentinos-de-pediatría
Archivos argentinos-de-pediatríaArchivos argentinos-de-pediatría
Archivos argentinos-de-pediatríasam Martinez
 
6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptx
6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptx6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptx
6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptxSanti Snite
 
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDICArtritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDICtucienciamedic tucienciamedic
 
Desgarros del menisco de la rodilla 2024
Desgarros del menisco de la rodilla 2024Desgarros del menisco de la rodilla 2024
Desgarros del menisco de la rodilla 2024Javeriana Cali
 
Estenorraquis y espondilolistesis degenerativa
Estenorraquis y espondilolistesis degenerativaEstenorraquis y espondilolistesis degenerativa
Estenorraquis y espondilolistesis degenerativaPedroOsorioValdivia
 
Artrosis cadera y_rodilla
Artrosis cadera y_rodillaArtrosis cadera y_rodilla
Artrosis cadera y_rodillaEdo Pinazo
 
Artropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrum
Artropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrumArtropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrum
Artropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrumJaveriana Cali
 
Valoracion del pie en diabetico nacional
Valoracion del pie en diabetico nacionalValoracion del pie en diabetico nacional
Valoracion del pie en diabetico nacionalDannia Robles
 
FRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptx
FRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptxFRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptx
FRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptxzullymargaritalopezv
 
Espondilitis Aquilosante
Espondilitis AquilosanteEspondilitis Aquilosante
Espondilitis Aquilosantedrmelgar
 

Similar a Espondiloartritis anquilosante 2019- al 2023 (20)

Artritis reumatoide 2023
Artritis reumatoide 2023Artritis reumatoide 2023
Artritis reumatoide 2023
 
Espondilitis anquilosante
Espondilitis anquilosanteEspondilitis anquilosante
Espondilitis anquilosante
 
Abordatge de l’espondilitis anquilosant mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...
Abordatge de l’espondilitis anquilosant  mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...Abordatge de l’espondilitis anquilosant  mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...
Abordatge de l’espondilitis anquilosant mitjançant la Fisioteràpia i l’ac...
 
Enfermedad de Legg Calve Perthes
Enfermedad de Legg Calve PerthesEnfermedad de Legg Calve Perthes
Enfermedad de Legg Calve Perthes
 
guiasap04artrosis.pdf
guiasap04artrosis.pdfguiasap04artrosis.pdf
guiasap04artrosis.pdf
 
Síndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIA
Síndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIASíndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIA
Síndrome de la banda iliotibial. 2024 MED FAMILIA
 
espondiloartropatias seronegativas.pptx
espondiloartropatias seronegativas.pptxespondiloartropatias seronegativas.pptx
espondiloartropatias seronegativas.pptx
 
Archivos argentinos-de-pediatría
Archivos argentinos-de-pediatríaArchivos argentinos-de-pediatría
Archivos argentinos-de-pediatría
 
Artrosis
ArtrosisArtrosis
Artrosis
 
6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptx
6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptx6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptx
6. Rehabilitación OSTEOARTROSIS.pptx
 
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDICArtritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
Artritis R, Posestreptococica,Infecciosa TUCIENCIAMEDIC
 
Manual reumatologia
Manual reumatologia Manual reumatologia
Manual reumatologia
 
Desgarros del menisco de la rodilla 2024
Desgarros del menisco de la rodilla 2024Desgarros del menisco de la rodilla 2024
Desgarros del menisco de la rodilla 2024
 
Estenorraquis y espondilolistesis degenerativa
Estenorraquis y espondilolistesis degenerativaEstenorraquis y espondilolistesis degenerativa
Estenorraquis y espondilolistesis degenerativa
 
Artrosis cadera y_rodilla
Artrosis cadera y_rodillaArtrosis cadera y_rodilla
Artrosis cadera y_rodilla
 
ARTRITIS
ARTRITISARTRITIS
ARTRITIS
 
Artropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrum
Artropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrumArtropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrum
Artropatías de cadera y pelvis y desgarros del labrum
 
Valoracion del pie en diabetico nacional
Valoracion del pie en diabetico nacionalValoracion del pie en diabetico nacional
Valoracion del pie en diabetico nacional
 
FRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptx
FRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptxFRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptx
FRACTURAS DE CADERA TRABAJO METODOLOGIA.pptx
 
Espondilitis Aquilosante
Espondilitis AquilosanteEspondilitis Aquilosante
Espondilitis Aquilosante
 

Más de Javeriana Cali

Tratamiento: síndrome de ovario poliquístico
Tratamiento: síndrome de ovario poliquísticoTratamiento: síndrome de ovario poliquístico
Tratamiento: síndrome de ovario poliquísticoJaveriana Cali
 
Enfermedad de ovario poliquístico 2024 resumen
Enfermedad de ovario poliquístico 2024 resumenEnfermedad de ovario poliquístico 2024 resumen
Enfermedad de ovario poliquístico 2024 resumenJaveriana Cali
 
Amenorrea Primaria: abordaje en medicina familiar
Amenorrea Primaria: abordaje en medicina familiarAmenorrea Primaria: abordaje en medicina familiar
Amenorrea Primaria: abordaje en medicina familiarJaveriana Cali
 
Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...
Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...
Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...Javeriana Cali
 
Glomerulopatía relacionada con la obesidad.
Glomerulopatía relacionada con la obesidad.Glomerulopatía relacionada con la obesidad.
Glomerulopatía relacionada con la obesidad.Javeriana Cali
 
--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024
--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024
--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024Javeriana Cali
 
Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...
Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...
Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...Javeriana Cali
 
Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...
Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...
Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...Javeriana Cali
 
Depresión- neurología y psiquiatría. 2024
Depresión- neurología y psiquiatría. 2024Depresión- neurología y psiquiatría. 2024
Depresión- neurología y psiquiatría. 2024Javeriana Cali
 
Presentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASO
Presentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASOPresentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASO
Presentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASOJaveriana Cali
 
Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-
Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-
Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-Javeriana Cali
 
Estreñimiento 2018 al 2024 Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra Torres
Estreñimiento 2018 al 2024    Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra TorresEstreñimiento 2018 al 2024    Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra Torres
Estreñimiento 2018 al 2024 Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra TorresJaveriana Cali
 
¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...
¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...
¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...Javeriana Cali
 
Intervenciones psicológicas Clínica. 2024
Intervenciones psicológicas Clínica. 2024Intervenciones psicológicas Clínica. 2024
Intervenciones psicológicas Clínica. 2024Javeriana Cali
 
Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.
Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.
Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.Javeriana Cali
 
La insuficiencia cardíaca - Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-
La insuficiencia cardíaca -  Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-La insuficiencia cardíaca -  Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-
La insuficiencia cardíaca - Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-Javeriana Cali
 
Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.
Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.
Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.Javeriana Cali
 
Insuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADA
Insuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADAInsuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADA
Insuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADAJaveriana Cali
 
Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...
Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...
Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...Javeriana Cali
 
Diez factores de riesgo de enfermedades cardiovasculares
Diez factores de riesgo de enfermedades cardiovascularesDiez factores de riesgo de enfermedades cardiovasculares
Diez factores de riesgo de enfermedades cardiovascularesJaveriana Cali
 

Más de Javeriana Cali (20)

Tratamiento: síndrome de ovario poliquístico
Tratamiento: síndrome de ovario poliquísticoTratamiento: síndrome de ovario poliquístico
Tratamiento: síndrome de ovario poliquístico
 
Enfermedad de ovario poliquístico 2024 resumen
Enfermedad de ovario poliquístico 2024 resumenEnfermedad de ovario poliquístico 2024 resumen
Enfermedad de ovario poliquístico 2024 resumen
 
Amenorrea Primaria: abordaje en medicina familiar
Amenorrea Primaria: abordaje en medicina familiarAmenorrea Primaria: abordaje en medicina familiar
Amenorrea Primaria: abordaje en medicina familiar
 
Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...
Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...
Impacto de los cuidados paliativos en el paciente con insuficiencia cardíaca ...
 
Glomerulopatía relacionada con la obesidad.
Glomerulopatía relacionada con la obesidad.Glomerulopatía relacionada con la obesidad.
Glomerulopatía relacionada con la obesidad.
 
--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024
--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024
--Enfermedad renal diabética Diabetes—2024
 
Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...
Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...
Cirrosis: Hígado y conductos biliares intrahepáticos Realizado: 16 de abril d...
 
Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...
Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...
Terapia De Oxígeno Hiperbárico: explorando las condiciones avaladas por la so...
 
Depresión- neurología y psiquiatría. 2024
Depresión- neurología y psiquiatría. 2024Depresión- neurología y psiquiatría. 2024
Depresión- neurología y psiquiatría. 2024
 
Presentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASO
Presentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASOPresentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASO
Presentación Pielonefritis. 2024 MDMF- REPASO
 
Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-
Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-
Espondilitis anquilosante. 2024 - PATOLOGÍA: CARACTERÍSTICAS GENERALES-
 
Estreñimiento 2018 al 2024 Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra Torres
Estreñimiento 2018 al 2024    Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra TorresEstreñimiento 2018 al 2024    Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra Torres
Estreñimiento 2018 al 2024 Facilitador : Dra. Jhan S. Saavedra Torres
 
¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...
¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...
¿Cuales son los predictores de mortalidad por todas las causas para cada feno...
 
Intervenciones psicológicas Clínica. 2024
Intervenciones psicológicas Clínica. 2024Intervenciones psicológicas Clínica. 2024
Intervenciones psicológicas Clínica. 2024
 
Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.
Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.
Artritis reumatoidea-Clínica- 2024.PUJC.
 
La insuficiencia cardíaca - Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-
La insuficiencia cardíaca -  Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-La insuficiencia cardíaca -  Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-
La insuficiencia cardíaca - Terapias iniciales en Insuficiencia cardiaca-
 
Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.
Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.
Tratamiento de los trastornos del sueño Clínica.
 
Insuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADA
Insuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADAInsuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADA
Insuficiencia Cardíaca - 2021 AL 2024 MEDICINA ESPECIALIZADA
 
Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...
Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...
Diez cosas que debes saber sobre diez factores de riesgo de enfermedades card...
 
Diez factores de riesgo de enfermedades cardiovasculares
Diez factores de riesgo de enfermedades cardiovascularesDiez factores de riesgo de enfermedades cardiovasculares
Diez factores de riesgo de enfermedades cardiovasculares
 

Último

EMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermería
EMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermeríaEMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermería
EMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermeríaCaRlosSerrAno799168
 
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracionSEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracionDrRenEduardoSnchezHe
 
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdfClase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdfgarrotamara01
 
PPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptx
PPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptxPPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptx
PPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptxOrlandoApazagomez1
 
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...MariaEspinoza601814
 
Alergia alimentaria 2024 Dr Ricardo Parra
Alergia alimentaria  2024 Dr Ricardo ParraAlergia alimentaria  2024 Dr Ricardo Parra
Alergia alimentaria 2024 Dr Ricardo ParraAbraham Morales
 
EXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.ppt
EXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.pptEXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.ppt
EXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.pptJUAREZHUARIPATAKATHE
 
Torax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de torax
Torax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de toraxTorax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de torax
Torax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de toraxWillianEduardoMascar
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfgarrotamara01
 
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdfHANNIBALRAMOS
 
Se sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdf
Se sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdfSe sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdf
Se sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdfangela604239
 
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxPlan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxOrlandoApazagomez1
 
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfPsicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfdelvallepadrob
 
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdfCuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdfHelenReyes29
 
Claves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarillaClaves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarillasarahimena4
 
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptxanatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptxJuanGabrielSanchezSa1
 
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.pptatencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.pptrosi339302
 
PROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptx
PROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptxPROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptx
PROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptxJOSEANGELVILLALONGAG
 
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIACUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIALeylaSuclupe
 

Último (20)

EMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermería
EMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermeríaEMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermería
EMBARAZO MULTIPLE, su definicioón y cuidados de enfermería
 
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracionSEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
SEMIOLOGIA CARDIOVASCULAR examen fisico y exploracion
 
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdfClase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
Clase 14 Articulacion del Codo y Muñeca 2024.pdf
 
Transparencia Fiscal HJPII Marzo 2024
Transparencia  Fiscal  HJPII  Marzo 2024Transparencia  Fiscal  HJPII  Marzo 2024
Transparencia Fiscal HJPII Marzo 2024
 
PPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptx
PPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptxPPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptx
PPT HIS PROMSA - PANAS-MINSA DEL 2024.pptx
 
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
docsity.vpdfs.com_urticaria-y-angioedema-en-pediatria-causas-mecanismos-y-dia...
 
Alergia alimentaria 2024 Dr Ricardo Parra
Alergia alimentaria  2024 Dr Ricardo ParraAlergia alimentaria  2024 Dr Ricardo Parra
Alergia alimentaria 2024 Dr Ricardo Parra
 
EXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.ppt
EXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.pptEXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.ppt
EXPOSICION MENINGITIS BACTERIANA 2024.ppt
 
Torax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de torax
Torax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de toraxTorax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de torax
Torax normal-Oscar 2024- principios físicos del rx de torax
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
 
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
21542401-Historia-Natural-Del-Infarto-Agudo-de-Miocardio.pdf
 
Se sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdf
Se sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdfSe sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdf
Se sustituye manual tarifario 2023 Manual Tarifario 2024.pdf
 
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptxPlan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
Plan de Desparasitacion 27.03.2024 minsa.pptx
 
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfPsicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
 
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdfCuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
Cuidados de enfermeria en RN con bajo peso y prematuro.pdf
 
Claves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarillaClaves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarilla
 
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptxanatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
 
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.pptatencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
 
PROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptx
PROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptxPROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptx
PROCESO DE EXTRACCION: MACERACION DE PLANTAS.pptx
 
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIACUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
 

Espondiloartritis anquilosante 2019- al 2023

  • 1. Espondiloartritis anquilosante 2023 JHAN SEBASTIAN SAAVEDRA TORRES (MD.MF) Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Facultad de Salud–Departamento- Posgrado – Medicina Familiar. Fecha de Realización: 20-12-2023
  • 2. Introducción Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 3. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 La espondilitis anquilosante es una espondiloartritis inflamatoria crónica que provoca la destrucción y fusión de las vértebras espinales y las articulaciones sacroilíacas. Caracterizado por dolor de espalda y rigidez y deformidad espinal progresiva. Definición clínica Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide to assess spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009
  • 4. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 • Es un subtipo y prototipo de un grupo de trastornos inflamatorios llamados espondiloartropatías . • Otras enfermedades de este grupo incluyen la artritis psoriásica, la artritis relacionada con la enfermedad inflamatoria intestinal (EII) y la artritis reactiva. Grupo de trastornos inflamatorios Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide to assess spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009
  • 5. Epidemiologia Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 6. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 La edad máxima de aparición Entre los 20 y los 30 años El 80% desarrolla los primeros síntomas antes de los 30 años La incidencia informada oscila entre 0,5 y 14 por 100.000 personas/año. Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019
  • 7. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 La proporción entre hombres y mujeres 2-3 1 Mujeres Hombres Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019
  • 8. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Importantes de la Espondiloartritis anquilosante pueden incluir osteoporosis, fractura de columna, hipertensión, cálculos renales, apnea del sueño, enfermedades cardiovasculares, fibrosis pulmonar apical, nefropatía por IgA y, rara vez, amiloidosis renal secundaria. Comorbilidades Zhu, W., He, X., Cheng, K., Zhang, L., Chen, D., Wang, X., Qiu, G., Cao, X., & Weng, X. (2019). Ankylosing spondylitis: etiology, pathogenesis, and treatments. Bone research, 7, 22. https://doi.org/10.1038/s41413-019-0057-8
  • 9. Factores genéticos Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 10. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Chen, B., Li, J., He, C., Li, D., Tong, W., Zou, Y., & Xu, W. (2017). Role of HLA-B27 in the pathogenesis of ankylosing spondylitis (Review). Molecular medicine reports, 15(4), 1943–1951. https://doi.org/10.3892/mmr.2017.6248 En particular el gen del antígeno leucocitario humano (HLA)-B27, desempeñan un papel importante en la patogénesis.
  • 11. Clasificación Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 12. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 El término espondiloartritis axial describe una enfermedad inflamatoria crónica que afecta predominantemente a la columna y/o las articulaciones sacroilíacas; se puede separar en 2 entidades que se diagnostican y manejan de manera similar: Espondiloartritis anquilosante • Definido por la presencia de cambios estructurales que involucran la articulación sacroilíaca en las radiografías. Espondiloartritis axial no radiográfica • No hay cambios estructurales definidos en la articulación sacroilíaca en las radiografías, pero hay evidencia de inflamación sacroilíaca activa en la resonancia magnética o estado positivo para HLA-B27 junto con características clínicas típicas. • Algunos casos, pero no todos, progresan a sacroileitis radiográfica. Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019
  • 13. Causas y factores de riesgo Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 14. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Causas Idiopático con fuerte predisposición genética. La enfermedad secundaria puede estar asociada con psoriasis o enfermedad inflamatoria intestinal. Edad El inicio es más común en pacientes menores de 40 años. Menos del 5% de los pacientes se presentan cuando tienen más de 45 años. Braun J et al: Ankylosing spondylitis. Lancet. 369(9570):1379-90, 2007
  • 15. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Sexo Más común en hombres; proporción entre hombres y mujeres que oscila entre 2:1 y 3:1 Genética La asociación con HLA-B27 está bien establecida; presente en 85% a 90% de los pacientes con espondilitis anquilosante Alrededor del 10% de los pacientes HLA-B27 positivos desarrollan espondilitis anquilosante Braun J et al: Ankylosing spondylitis. Lancet. 369(9570):1379-90, 2007
  • 16. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Historia familiar de: •Espondiloartritis Anquilosante •Síndrome De Reiter •Uveítis •Soriasis Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide to assess spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009
  • 17. Presentación clínica Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 18. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Movimiento limitado de la columna lumbar provocado por la flexión y extensión hacia adelante y lateral. Flexión lumbar anterior limitada de la columna (evaluada con la prueba de Schober modificada) • El paciente se pone de pie y se hacen marcas en la espalda, superpuestas a la quinta apófisis espinosa lumbar y 10 cm por encima en la línea media; Luego, el paciente se inclina hacia adelante al máximo sin doblar las rodillas (prueba de Schober) y se mide el aumento de la distancia entre la primera y la segunda marca (al mejor de 2 intentos). • La movilidad espinal lumbar limitada se confirma cuando la distancia entre marcas no aumenta hasta alcanzar los 15 cm. Sieper J et al: The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide to assess spondyloarthritis. Ann Rheum Dis. 68 Suppl 2:ii1-44, 2009 El dolor de espalda en la Espondiloartritis anquilosante se llama dolor de espalda inflamatorio
  • 19. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Dolor y rigidez lumbar o dorsal crónicos (que duran más de 3 meses) • Presente en 70% a 80% de los pacientes con espondilitis anquilosante6 • La gravedad aumenta después de períodos de inactividad, incluso después de dormir. • Mejora con el ejercicio • No se alivia con el reposo o acostado • Generalmente se alivia con los AINE El dolor de espalda y la rigidez matutinos son una característica clave • Puede despertar a los pacientes del sueño en la segunda mitad de la noche. Algunos pacientes experimentan dolor en los glúteos alterno. • Altamente indicativo de afectación sacroilíaca. Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
  • 20. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Artritis periférica • Hasta el 50% de los pacientes desarrollan oligoartritis asimétrica, que a menudo afecta las articulaciones de las extremidades inferiores • Dolor, calor, hinchazón y rigidez en las articulaciones, que afectan a 4 o menos articulaciones. Puede haber fatiga, con o sin alteraciones del sueño. • Altamente indicativo de afectación sacroilíaca. Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
  • 21. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Dactilitis (tenosinovitis del tendón flexor digital) • Observado en aproximadamente el 5% de los pacientes con espondilitis anquilosante. • Hinchazón difusa del dedo de la mano o del pie Baeten D et al: Anti-interleukin-17A monoclonal antibody secukinumab in treatment of ankylosing spondylitis: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. Lancet. 382(9906):1705-13, 2013
  • 22. Clasificación actual de espondiloartritis Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 23. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Espondiloartritis Espondiloartritis axial Espondiloartritis axial Espondiloartritis axial radiográfica Espondiloartritis axial no radiográfica • Artritis psoriásica • Artritis reactiva • Artritis reactiva • Artritis asociada con enfermedad inflamatoria intestinal Variable Definición Dolor vertebral inflamatorio Historia o síntomas actuales de dolor en espalda, en la región dorsal o cervical, por lo menos con 4 de las siguientes: (A) inicio antes de los 45 años; (B) Inicio insidioso; (C) mejora con el ejercicio; (D) asociado con rigidez matutina; (E) con una duración de 3 meses. Sinovitis Artritis asimétrica pasada o presente, o artritis predominante de las extremidades inferiores. Historia familiar Presencia en parientes de primer y segundo grado de cualquier de los siguientes (A) Espondilitis anquilosante; (B) Psoriasis, (C) Uveítis aguda; (D) Artritis reactiva; (E) Enfermedad inflamatoria intestinal. Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019
  • 24. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019 Variable Definición Psoriasis Psoriasis, pasada o presente diagnosticada por un medico. Enfermedad inflamatoria intestinal Enfermedad de Crohn o colitis ulcerosa pasada, o presente diagnosticada por un medico y confirmada por el examen radiográfico o endoscópico. Dolor de glúteo alternante Dolor pasado o presente que alterna entre la región glútea derecha e izquierda. Entesopatía Dolor pasado o presente espontaneo o con presión durante la exploración en el sitio de la inserción del tendón de Aquiles o la fascia plantar. Uretritis Uretritis, o cervicitis no gonocócicas, que se presenta el mes anterior a la artritis. Sacroileitis 0=Normal; 1= Sospechoso, algunas erosiones, 2= Erosiones graves, pseudo dilatación del espacio articular, anquilosis parcial. 4=Anquilosis completa
  • 25. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Ward MM et al: 2019 Update of the American College of Rheumatology/Spondylitis Association of America/Spondyloarthritis Research and Treatment Network recommendations for the treatment of ankylosing spondylitis and nonradiographic axial spondyloarthritis. Arthritis Rheumatol. 71(10):1599-613, 2019 En pacientes con dolor de espalda durante 3 meses o mas y edad de comienzo menor de 45 años. Sacroileitis con imágenes màs ≥ 1 hallazgo de espondiloartritis axial HLA-B27 màs de ≥ 2 otros hallazgos de espondiloartritis axial Hallazgos de espondiloartritis axial • Dolor inflamatorio en la espalda • Artritis • Entesitis en talón • Uveítis • Dactilitis • Psoriasis • Colitis ulcerativa / enfermedad de Crohn • Buena respuesta a los AINES • Historia familiar de espondiloartropatías • HLA- B27 • PCR elevada Sacroileitis en imágenes: inflamación activa (aguda) en Resonancia magnética, altamente sugestiva de sacroileitis asociada con espondiloartropatías. Sacroileitis definitiva por radiografía de acuerdo con los criterios modificados de NY: sacroileitis bilateral grado ≥ 2 o unilateral grado 3 o 4. Criterios de clasificación de ASA para espondiloartritis axial
  • 26. Evaluación clínica Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 27. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Paso No.1 Obtenga una radiografía de la pelvis para evaluar la sacroileitis. Paso No.2 Si los rayos X son negativos y hay una fuerte sospecha de espondiloartritis axial, realice una prueba de HLA B27 y proteína C reactiva y considere una resonancia Magnética (IRM) sin contraste de la pelvis para evaluar la sacroilitis. Paso No.3 Se debe considerar el diagnóstico de espondiloartritis axial en pacientes con dolor de espalda inflamatorio que dura > 3 meses y comienza antes de los 45 años. Evaluación clínica
  • 28. Tratamiento farmacológico Revisión clínica y académica. Universidad Javeriana – Cali. Colombia. Fecha de Realización: 20-12-2023 Espondiloartritis anquilosante
  • 29. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 • Utilice medicamentos antiinflamatorios no esteroides (AINE) como tratamiento farmacológico de primera línea para pacientes con dolor y rigidez ( recomendación fuerte ). • Todos los AINE tienen una eficacia similar. Considere el perfil de seguridad del AINE y los riesgos individuales del paciente de sufrir efectos adversos al recetar AINE. Tratamiento farmacológico Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
  • 30. Reumatología Revisión clínica y académica. 20-12-2023 Fármacos antirreumáticos modificadores de la enfermedad biológica (FAME) Los inhibidores del factor de necrosis tumoral (TNF) se recomiendan para pacientes con actividad persistentemente alta de la enfermedad a pesar del tratamiento convencional. Las opciones incluyen: • Adalimumab • Etanercept • Golimumab • Certolizumab • Infliximab FAME no biológicos Upadacitinib es una opción de tratamiento recomendada para adultos con espondilitis anquilosante activa si: • Respuesta inadecuada a la terapia convencional • Los inhibidores de TNF-alfa no son apropiados o no controlan adecuadamente la afección. En pacientes con artritis periférica, se puede considerar la sulfasalazina. Golder V et al: Ankylosing spondylitis: an update. Aust Fam Physician. 42(11):780-4, 2013
  • 31. Agradezco mucho su atención al detalle y su interés por la calidad. Revisión clínica y académica. Fecha de Realización: 20-12-2023