2. Historia clínica
Antecedentes personales:
- Mujer de 84 años, natural de León. Vive sola.
- Barthel 90.
- Deterioro cognitivo GDS 3-4 de probable
origen vascular.
Antecedentes patológicos:
- HTA y DLP en tratamiento médico
- Ingreso en NRL por episodios de inestabilidad.
Enfermedad cerebrovascular isquémica
crónica.
3. Anamnesis y
exploración física
Malestar general, disnea y caídas de repetición
de un mes de evolución.
Ctes: Tº 37.6, Fc 81x' TA 124/57 Sat O2 93%
Buen estado general, hidratada y
normocoloreada.
AC: tonos rítmicos rítmica sin soplos.
AP: MVC sin ruidos patológicos. Taquipnea.
Abdomen: blando y depresible, no doloroso a la
palpación, no se palpan masas ni megalias.
Murphy y blumberg negativos. RHA conservados.
MMII: Sin edemas ni signos de TVP.
18. Tuberculosis
• En 2019, 1.4 millones personas murieron de TBC
• Es la primera causa infecciosa de mortalidad
19. Pericarditis tuberculosa
• Presente en 1-2% de pacientes con tuberculosis pulmonar
• Mortalidad 17-40%
4% 1
70%
1 Sagristà-Sauleda, J., Permanyer-Miralda, G., & Soler-Soler, J. (1988).
Tuberculous pericarditis: Ten year experience with a prospective
protocol for diagnosis and treatment. Journal Of The American College
Of Cardiology, 11(4), 724-728. doi: 10.1016/0735-1097(88)90203-3
21. Fisiopatología
Exudado fibrinoso con PMN, micobacterias
abundantes, inicio de formación de granulomas
Derrame serosanguinolento con exudado linfocítico
Absorción del derrame, organización de granulomas
caseosos y engrosamiento del pericardio
Cicatriz constrictiva
22. Clínica:
Derrame pericárdico (80%): fiebre, sudoración
nocturna, disnea, pérdida de pes, tos, molestias
torácicas.
Constricción (5%): IC derecha (edemas, ascitis,
hepatomegalia) IC izquierda (derrame pleural,
disnea).
23. Diagnóstico etiológico
• Puede suponer un reto
• Mantoux sólo si baja prevalencia
• En zonas endémicas, diagnóstico de presunción
• Factores de riesgo (VIH, corticoides, inmunosupresores)
• Tuberculosis activa (cultivo de esputo, aspirado gástrico, orina)
• TC torácico (adenopatías)
Iniciar tratamiento si ≥ 6:
- Fiebre (1)
- Sudoración nocturna (1)
- Pérdida de peso (2)
- Globulinas > 40g/l (3)
- Leucocitos < 10x109/l (3)
24. Diagnóstico
• Pericardiocentesis:
• Bioquímica: exsudado limfocítico rico en proteinas, hemático/sero-hemático
• Marcadores: ADA (S 90%, E 85%), interferón ϒ (S 97%, E 99%)
• Baciloscopia (S 0-42%). Cultivo (S 53-75%) 3 semanas
• Técnicas moleculares: Xpert MTB/RIF (S 63.8%, E 100%), PCR (tejido>líquido)
• Biopsia
25. Tratamiento
2 meses:
- Isoniazida (300mg/d)
- Rifampicina (600mg/d)
- Etambutol (15-25mg/kg/d)
- Pirazinamida (15-30mg/kg/d)
4 meses:
- Isoniazida (300mg/d)
- Rifampicina (600mg/d)
Mismo tratamiento VIH/NO VIH
Otra forma de TBC extrapulmonar: 9-12 meses
28. Tratamiento adyuvante
1. Sin constricción inicial, tras
tratamiento: 3%
constricción.
2. Con constricción inicial, tras
tratamiento: 18%
constricción
3. El tratamiento
antituberculoso + corticoides
reduce la constricción en un
82%
32. Bibliografía
• Hoit B. Pericardial Effusion and Cardiac Tamponade in the New Millennium. Current Cardiology Reports. 2017;19(7).
• Chang S. Tuberculous and Infectious Pericarditis. Cardiology Clinics. 2017;35(4):615-622.
• Adler, Y., Charron, P., Imazio, M., Badano, L., Barón-Esquivias, G., & Bogaert, J. et al. (2015). 2015 ESC Guidelines for the diagnosis and
management of pericardial diseases. European Heart Journal, 36(42), 2921-2964. doi: 10.1093/eurheartj/ehv318
• Vakamudi, S., Ho, N., & Cremer, P. (2017). Pericardial Effusions: Causes, Diagnosis, and Management. Progress In Cardiovascular
Diseases, 59(4), 380-388. doi: 10.1016/j.pcad.2016.12.009
• Isiguzo, G., Du Bruyn, E., Howlett, P., & Ntsekhe, M. (2020). Diagnosis and Management of Tuberculous Pericarditis: What Is New?. Current
Cardiology Reports, 22(1). doi: 10.1007/s11886-020-1254-1
• Syed, F., & Mayosi, B. (2007). A Modern Approach to Tuberculous Pericarditis. Progress In Cardiovascular Diseases, 50(3), 218-236. doi:
10.1016/j.pcad.2007.03.002
• Naicker, K., & Ntsekhe, M. (2020). Tuberculous pericardial disease: a focused update on diagnosis, therapy and prevention of
complications. Cardiovascular Diagnosis And Therapy, 10(2), 289-295. doi: 10.21037/cdt.2019.09.20
• Kim, M., Chang, S., Kim, E., Choi, J., Park, S., & Lee, S. et al. (2020). The Clinical Course of Tuberculous Pericarditis in Immunocompetent
Hosts Based on Serial Echocardiography. Korean Circulation Journal, 50(7), 599. doi: 10.4070/kcj.2019.0317
• Shenje, J., Ifeoma Adimora-Nweke, F., Ross, I., Ntsekhe, M., Wiesner, L., & Deffur, A. et al. (2015). Poor Penetration of Antibiotics Into
Pericardium in Pericardial Tuberculosis. Ebiomedicine, 2(11), 1640-1649. doi: 10.1016/j.ebiom.2015.09.025
• Sagristà-Sauleda, J., Permanyer-Miralda, G., & Soler-Soler, J. (1988). Tuberculous pericarditis: Ten year experience with a prospective
protocol for diagnosis and treatment. Journal Of The American College Of Cardiology, 11(4), 724-728. doi: 10.1016/0735-1097(88)90203-3
33. Sessió dedicada a les dones del servei
de Medicina Interna/Infeccioses